ភ្នំពេញៈ ខណៈកម្ពុជានៅសល់ពេលប្រមាណ ៧ ខែទៀតដែលត្រូវផុតអាណត្តិជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ ២០២២ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស លោក ប្រាក់ សុខុន បានប្រកាសថា កម្ពុជាមានសមត្ថភាពក្នុងការពង្រឹង និងលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវសន្តិភាព ស្ថិរភាព សន្តិសុខ និងវិបុលភាពក្នុងតំបន់។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្នុងរយៈពេល ៧ ខែទៀតសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការដឹកនាំអាស៊ានក្នុងអំឡុងពេលវិសាមញ្ញនេះ កម្ពុជានឹងបន្តអនុវត្តស្មារតីរួមគ្នារបស់អាស៊ាន ដើម្បីបង្រួបបង្រួមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើង ទាំងផ្ទៃក្នុងអាស៊ាន ក៏ដូចជាជាមួយដៃគូអាស៊ាន ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅរបស់យើងក្នុងការកសាងសហគមន៍អាស៊ានដែលមានភាពធន់ ស្របតាមចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ ២០២៥»។
លោក ប្រាក់ សុខុន ថ្លែងដូច្នេះក្នុងសិក្ខាសាលានាថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភានៅសណ្ឋាគារ Hyatt Regency Hotel រាជធានីភ្នំពេញ ដែលសហការរៀបចំដោយក្រសួងការបរទេស និងវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI) ស្តីពីការរួមចំណែករបស់កម្ពុជាចំពោះអាស៊ានចាប់តាំងពីកម្ពុជាចូលជាសមាជិកអាស៊ានតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៩ មក។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងជឿជាក់ និងអាចបញ្ជាក់ជាថ្មីថា យើងមានការប្តេជ្ញាចិត្ត និងសមត្ថភាព ដើម្បីពង្រឹង និងលើកកម្ពស់បន្ថែមទៀតនូវសន្តិភាព ស្ថិរភាព សន្តិសុខ និងវិបុលភាពក្នុងតំបន់ ដើម្បីសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជនយើង។ នោះហើយជាស្មារតីពិតនៃការរួបរួមគ្នា»។
ជាមួយគ្នានេះ លោក ប្រាក់ សុខុន បានជំរុញ និងលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលាទាំងអស់ឱ្យចូលរួមពិភាក្សាឱ្យបានសកម្ម ដោយលោកមានជំនឿថា លទ្ធផលនៃសិក្ខាសាលានេះនឹងរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់ការយល់ដឹងកាន់តែប្រសើរឡើងអំពីភាពពាក់ព័ន្ធរបស់កម្ពុជានៅក្នុងអាស៊ាន។
លោកបន្តថា ខណៈដែលអាស៊ានប្រារព្ធខួបលើកទី ៥៥ របស់ខ្លួន កម្ពុជានឹងខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត ដើម្បីជំរុញការកសាងសហគមន៍អាស៊ាន។
ក្រោមមូលបទ «អាស៊ានរួមគ្នាធ្វើដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់គ្នា» សម្រាប់កិច្ចប្រជុំអាស៊ានឆ្នាំនេះ បរិបទក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិបច្ចុប្បន្នត្រូវការការពង្រឹង ការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នាចំពោះមជ្ឈភាព ឯកភាព និងសាមគ្គីភាពរបស់អាស៊ាន។
លោកអំពាវនាវដល់អាស៊ានត្រូវពង្រឹងស្មារតីរួបរួមគ្នាឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈម ដើម្បីធានាសន្តិភាព សន្តិសុខ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ លោកអះអាងថា តាំងពីកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកគ្រួសារអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩ កម្ពុជាមានឆន្ទៈនយោបាយ និងការប្តេជ្ញាចិត្តជានិច្ចចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងសហគមន៍អាស៊ាន។
លោក ប្រាក់ សុខុន ថ្លែងថា៖ «កម្ពុជាបានរួមចំណែកយ៉ាងខ្លាំងដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អាស៊ានក្នុងការរក្សាសន្តិភាពពិភពលោក តាមរយៈប្រតិបត្តិការរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងការដោះស្រាយបញ្ហាមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម»។
លោកបានប្រកាសពីភាពជោគជ័យរបស់កម្ពុជា បន្ទាប់ពីបានធ្វើជាសហប្រធានជាមួយប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនូវកិច្ចប្រជុំក្រុមការងារកម្រិតខ្ពស់លើកដំបូង ដើម្បីបង្កើតចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ានក្រោយឆ្នាំ ២០២៥។
រដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះប្រកាសថា កាលពីសប្តាហ៍មុន កម្ពុជាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃការចរចាក្រមប្រតិបត្តិស្តីពីសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC) អាស៊ាន-ចិន ដោយជោគជ័យនៅខេត្តសៀមរាបជាទម្រង់រូបវន្តជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺកូវីដ ១៩។ អាស៊ាន និងចិនបានអះអាងជាថ្មីនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការធ្វើការឆ្ពោះទៅរកការបញ្ចប់ COC ដំបូងដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងមានសារៈសំខាន់ ដោយស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ឆ្នាំ ១៩៨២។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណិ្ឌត្យសភាកម្ពុជាប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី ៣១ ខែឧសភា ថា កម្ពុជាដែលជាប្រធានអាស៊ាននៅឆ្នាំនេះគឺជួបប្រទះនូវបញ្ហាក្តៅច្រើនដូចជាបញ្ហាសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ដែលអាស៊ានចាំបាច់ដាក់ចេញនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្សេងៗ ដើម្បីបញ្ឈប់អំពើហិង្សា ឬឱ្យមានការដកកងទ័ពរុស្ស៊ីចេញពីអ៊ុយក្រែន។ នេះជាជំហរមួយដែលមិនគាំទ្រការឈ្លានពានរបស់រដ្ឋមួយទៅលើរដ្ឋអធិបតេយ្យមួយទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «រឿងក្តៅមួយទៀតនៅក្នុងអាស៊ានរបស់យើងគឺរឿងភូមាហ្នឹងឯង ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺខិតខំប្រឹងប្រែងខ្លាំងណាស់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានការអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀង ៥ ចំណុច [កុងសង់ស៊ីស] ។ ...យើងឃើញគ្រាន់តែចាប់ផ្តើមទទួលតួនាទីជាប្រធានអាស៊ានភ្លាមគឺសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅភូមាតែម្តង ហើយទស្សនកិច្ចនេះគឺបញ្ចប់ជាមួយនឹងការអបអរសាទរ និងការរិះគន់។ តែទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្ពុជានៅតែទទួលយក [ការរិះគន់] ព្រោះយើងមានសុច្ឆន្ទៈក្នុងការធ្វើឱ្យភូមាអាចរកឃើញនូវដំណោះស្រាយនយោបាយមួយ រកឃើញនូវសន្តិភាព»។
លោក គិន ភា បន្តថា ចំពោះបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងគឺជារឿងក្តៅសម្រាប់កម្ពុជាដែរ ដែលហៅថា «ដុំថ្មក្តៅ» ហើយជំហរកម្ពុជាមិនមានការផ្លាស់ប្តូរទេគឺធ្វើយ៉ាងណាឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធ ដោះស្រាយបញ្ហាដោយឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់អន្តរជាតិ ជាពិសេស UNCLOS ហើយនិងអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនូវសេចក្តីប្រកាសស្តីពីក្រមប្រតិបត្តិសមភាគីសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC)។
លោកបន្តថា៖ «DOC នេះជាសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ានគឺរយៈពេល ៣ ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីខ្លួនបានចូលជាសមាជិក [អាស៊ាន] គឺយើងសម្រេចបាន DOC មួយដែលចុះហត្ថលេខានៅទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយមកពេលនេះគឺខួប ២០ ឆ្នាំហើយ ហើយយើងសង្ឃឹមថា កម្ពុជានឹងជួយជំរុញខិតខំធ្វើម៉េចឱ្យ COC ហ្នឹងអាចលេចចេញជារូបរាងក្នុងពេលវេលាដ៏សមស្របមួយ»៕