ភ្នំពេញៈ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានប្រកាសនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតកាលពីម្សិលមិញឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតចំនួនជាង ៧,១២ លាននៃចំនួនសរុបជាង ៩,២ លាននាក់ ស្មើ ៧៧,៩១ ភាគរយបានចេញទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំឃុំ-សង្កាត់ កាលពីម្សិលមិញនៅទូទាំងប្រទេស ដោយបង្ហាញនូវបរិយាកាសជោគជ័យ គ្មានអំពើហិង្សា និងការគំរាមកំហែង សេរី និងយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែមិនទាន់អាចបង្ហាញលទ្ធផលនៃការរាប់សន្លឹកឆ្នោតនៅឡើយទេ។
លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធាន គ.ជ.ប បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែត ក្រោយការបោះឆ្នោតកាលពីម្សិលមិញថា៖ «ដំណើរការបោះឆ្នោតរបស់យើងប្រព្រឹត្តទៅដោយជោគជ័យគ្មានអំពើហិង្សា និងការគំរាមកំហែង សេរី និងយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែមិនទាន់អាចបង្ហាញលទ្ធផលនៃការរាប់សន្លឹកឆ្នោតនៅឡើយទេ។
លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធាន គជប បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែត ក្រោយការបោះឆ្នោតកាលពីម្សិលមិញថា៖ «ដំណើរការបោះឆ្នោតរបស់យើងប្រព្រឹត្តទៅដោយជោគជ័យ គ្មានអំពើហិង្សា និងការគំរាមកំហែង។ យើងបានប្រឹងប្រែងណាស់ដើម្បីធ្វើឱ្យយុត្តិធម៌ និងសច្ចៈ»។
លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ បានថ្លែងថា៖ «យើងមិនទាន់បានលទ្ធផលនៃការរាប់សន្លឹកឆ្នោតទេ ដូច្នេះយើងមិនទាន់ដឹងទេ។ ខ្ញុំគិតថា ៧៧,៩១ ភាគរយជាភាគរយខ្ពស់ (នៃអ្នកដែលបានចេញទៅបោះឆ្នោត)»។
គ.ជ.ប ឱ្យដឹងថា នៅវេលាម៉ោង ៧:០០ នាទីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យទី ៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២ នេះ ការិយាល័យបោះឆ្នោតទាំង ២៣ ៦០២ នៃរាជធានី ខេត្ត ទាំង ២៥ បានបើកដំណើរការស្របតាមការកំណត់សម្រាប់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតផ្លូវការ ធ្វើការបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សនយោបាយដែលខ្លួនពេញចិត្ត ដែលមានបេក្ខជនឈរឈ្មោះនៅតាមឃុំ សង្កាត់នានា សរុបមានចំនួន ១ ៦៥២ ឃុំ សង្កាត់ នៅទូទាំងប្រទេសដែលអាសនៈក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់វិញ មានសរុបចំនួន ១១ ៦២២ អាសនៈ។
គ.ជ.ប បញ្ជាក់ថា ប្រជាពលរដ្ឋមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតចំនួន ៩ ២០៥ ៦៨១ នាក់ ស្មើនឹង ៨៧,៩៤ ភាគរយនៃប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ក្នុងនោះមានស្រីចំនួន ៤ ៩០៤ ៨៣២ នាក់។ សន្លឹកឆ្នោតដែលត្រូវប្រើប្រាស់មានចំនួន ១១ ៦១១ ៤០០ សន្លឹក និងសន្លឹកឆ្នោតបម្រុងជាង ១ លាន ២ សែនសន្លឹក (១ ២៣៩ ០០០ សន្លឹក)។
ទឹកខ្មៅលុបលាងមិនជ្រះមានចំនួន ៥២ ០០០ ដប។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងភរិយារបស់លោកបានបោះឆ្នោតនៅសាលាគរុកោសល្យ និងវិក្រឹតការក្រុងតាខ្មៅនៅវេលាម៉ោង ៧:១៥ នាទីព្រឹក ប្រកបដោយទឹកមុខរីករាយ និងពុំមានថ្លែងសារណាមួយទៅកាន់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរជាតិ នៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះទេ។ ខណៈមេដឹកនាំ មន្ត្រី និងប្រជាពលរដ្ឋបានទៅបោះឆ្នោតតាមការិយាល័យរៀងៗខ្លួន។
លោក ស ខេង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបានថ្លែងថា ការឃោសនាបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់រយៈពេល ១៤ ថ្ងៃ និងថ្ងៃទី ៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២ ដែលជាថ្ងៃ ស រហូតមកដល់ព្រឹកថ្ងៃបោះឆ្នោតថ្ងៃទី ៥ ខែមិថុនា នេះ បរិយាកាសជារួមនៃដំណើរការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្តក្នុងបរិយាកាសសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព សណ្ដាប់ធ្នាប់ល្អ គ្មានអំពើហិង្សា និងគ្មានការគំរាមកំហែង។
លោកបញ្ជាក់ថា ការិយាល័យបោះឆ្នោតនីមួយៗបានបើកទ្វារទទួលប្រជាពលរដ្ឋអញ្ជើញមកបោះឆ្នោតជាមួយនឹងវត្តមានអញ្ជើញមកបោះឆ្នោតពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្រើនកុះករដែលជាការបង្ហាញឱ្យឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋបានផ្ដល់ការគាំទ្រខ្ពស់ដល់ដំណើរប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាតាមរយៈយន្តការជ្រើសរើសមេដឹកនាំដោយការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ និងតម្លាភាព។
លោក ស ខេង បានថ្លែងថា៖ «កម្ពុជាបានដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួន ៥ ដងរួចហើយរាប់ទាំងការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ។ ការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី ១ បានធ្វើឡើងកាលពីឆ្នាំ ២០០២ និងជាបន្តបន្ទាប់នៅឆ្នាំ ២០០៧ ឆ្នាំ ២០១២ ឆ្នាំ ២០១៧ និងឆ្នាំ ២០២២ នេះ។ តាមរយៈការបោះឆ្នោតនេះ ប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកជ្រើសរើសមេដឹកនាំឃុំ-សង្កាត់ខ្លួនដោយផ្ទាល់ជារៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្ដង»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ បានថ្លែងដោយសម្តែងការព្រួយបារម្ភ បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរបានបិទទ្វារមិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមឃ្លាំមើល នៅពេលរាប់សន្លឹកឆ្នោត។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំបានទទួលព័ត៌មានពីសហការីរបស់ខ្ញុំមកថា អាជ្ញាធរបានបិទខ្លោងទ្វារសាលារៀននៅការិយាល័យបោះឆ្នោតមិនឱ្យពលរដ្ឋទៅសង្កេតអំពីការរាប់សន្លឹកឆ្នោត នេះជាអព្ភូតហេតុមិនត្រឹមត្រូវទេបាទ។ កាលពីមុន គ.ជ.ប បានប្រកាសថា អនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋអាចសង្កេតបាន ប៉ុន្តែឱ្យឈរចម្ងាយ ១៥ ម៉ែត្រពីការិយាល័យនេះ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះគេបណ្តេញចេញទាំងអស់ ហើយបិទរបងទ្វារសាលាចាក់សោ អ៊ីចឹងយើងដឹងហើយថាវានឹងទៅជាយ៉ាងណា លទ្ធផលនឹងទៅជាយ៉ាងម៉េច»។
យ៉ាងណាក្តី លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធាន គជប បានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកកាសែតនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះថា ការបិទទ្វារដើម្បីរាប់សន្លឹកឆ្នោតមិនមានអ្វីខុសនោះទេ ពីព្រោះនៅក្នុងការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតនីមួយៗ គឺសុទ្ធតែមានអ្នកសង្កេតការណ៍របស់តំណាងគណបក្សនយោបាយ និងអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យផ្សេងទៀត រង់ចាំឃ្លាំមើលយ៉ាងដិតដល់រួចទៅហើយ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា សភាពការណ៍បោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន ដោយសន្តិវិធី ហើយមានសណ្តាប់ធ្នាប់ល្អ។ លោកបន្តថា តាមលទ្ធផលក្រៅផ្លូវការរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលទទួលបានគឺ ឈ្នះមេឃុំស្ទើរគ្រប់ឃុំ សង្កាត់ទូទាំងប្រទេស។
លោកថា៖ «តាមការគុណគូរគ្រប់ការិយាល័យ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា គណបក្សប្រជាជនឈ្នះឃុំ សឹងតែគ្រប់ឃុំ សង្កាត់ ទូទាំងប្រទេស ក៏ប៉ុន្តែដោយសារប្រទេសកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ ជាធម្មតាសំឡេងជំទប់ ១ ជំទប់ ២ អាចមានទៅគណបក្សផ្សេង នេះហើយឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា យើងដើរតាមគន្លងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស»។
លោកបញ្ជាក់៖ «មូលហេតុដែលថាគណបក្សប្រជាជននៅបន្តឈ្នះឆ្នោតដោយសារ ទី ១ យើងមានកម្មវិធីនយោបាយល្អត្រឹមត្រូវ ផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន ទី ២ មន្ត្រីរបស់យើងដាក់ខ្លួន ដាក់កាយបម្រើប្រជាជនដោយស្មោះត្រង់ ហើយទី ៣ យើងមានសមិទ្ធផលជាច្រើនដែលជាផលប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសជាតិ និងសម្រាប់ប្រជាជនដែលទទួលផល អ៊ីចឹងប្រជាជនមើលឃើញស្នាដៃនេះដែលគ្មានគណបក្សណាមួយប្រៀបធៀបបានទេ អ៊ីចឹងបានប្រជាជនបន្តបោះឆ្នោតជូនគណបក្សបន្តដឹកនាំប្រទេសទៀត»។
អ្នកស្រី ជិន វុទ្ធី អាយុ ៦០ ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងក្រុងតាខ្មៅ និងមានតួនាទីជាគ្រូបង្រៀន នៅវិទ្យាល័យ ហ៊ុន សែន សេរីភាព បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ក្រោយការបោះឆ្នោតថា ការបោះឆ្នោតគឺមានសារៈសំខាន់ ដើម្បីចូលរួមជ្រើសរើសថ្នាក់ដឹកនាំដែលខ្លួនពេញចិត្ត ជាពិសេសដើម្បីឱ្យប្រទេសកម្ពុជាមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ទោះបីបោះឆ្នោតឃុំក៏ដោយ សកលក៏ដោយ គឺខ្ញុំបោះរហូត។ កូនចៅខ្ញុំឱ្យតែដល់អាយុ គឺឱ្យធ្វើអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ដើម្បីបោះឆ្នោត ដើម្បីបំពេញតួនាទីពលរដ្ឋពេញសិទ្ធិ។ ពលរដ្ឋកុំសម្តែងមតិលើការដឹកនាំយ៉ាងនេះឬយ៉ាងនោះ យើងត្រូវទៅបោះឆ្នោត»។
អ្នកស្រី ផាន់ ណារ៉េត អាយុ ៦៧ ឆ្នាំដែលរស់នៅក្នុងក្រុងតាខ្មៅដែរនោះប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា លោកស្រីបានបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ព្រោះថ្នាក់ដឹកនាំសង្កាត់នៅក្នុងក្រុងតាខ្មៅមកពីគណបក្សនេះបានយកចិត្តទុកដាក់មើលថែប្រជាពលរដ្ឋ និងដឹកនាំល្អមិនដែលមានអ្វីជាបញ្ហាកើតឡើងនៅក្នុងសង្កាត់លោកស្រីរស់នៅនោះទេ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «គាត់យកចិត្តទុកដាក់ពលរដ្ឋ ធ្វើការល្អពី ១អាណត្តិទៅ ១ អាណត្តិមានការរីកចម្រើនភូមិឃុំ។ ខ្ញុំស៊ីបាយអ្នកណា ខ្ញុំបោះឆ្នោតឱ្យអ្នកនោះ។ ខ្ជិលនិយាយច្រើន ខ្ញុំរស់នៅជាមួយអ្នកណា ខ្ញុំបោះឆ្នោតឱ្យអ្នកហ្នឹង»។
លោក ម៉ក់ សុផានឬទ្ធិ ប្រធានមណ្ឌលបោះឆ្នោតអនុវិទ្យាល័យ ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ព្រែកថ្មី ខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា គិតត្រឹមម៉ោង ១០ ព្រឹកថ្ងៃបោះឆ្នោតសង្កេតឃើញពលរដ្ឋសម្រុកមកបោះឆ្នោតច្រើន ខណៈការិយាល័យបោះឆ្នោតនីមួយៗមានការរៀបចំបានល្អ អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះពុំមានបាតុភាព ហិង្សា ឬភាពមិនប្រក្រតីកើតឡើងនោះទេ គឺប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន។
លោកថា៖ «ព្រោះនៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត យើងបានចែកបណ្ណព័ត៌មាន បិទសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន អ៊ីចឹងគាត់មកមើលឈ្មោះម្តងហើយម្តងទៀត ហើយបានសរសេរលេខរៀងរបស់គាត់ ពេលមកដល់ការិយាល័យគាត់ឱ្យមន្ត្រី ឬអ្នកសង្កេតការណ៍ ជួយរកឈ្មោះបានចូលបោះភ្លាម និយាយជារួម ពលរដ្ឋគាត់មានការយល់ដឹងខ្ពស់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតលើកនេះ»។
លោកថា ក្នុងនោះក៏មានពលរដ្ឋច្រឡំ ការិយាល័យបោះឆ្នោត ១ ទៅ ២ ករណីដែរ ដោយសារគាត់មិនបានមកផ្ទៀងផ្ទាត់ឈ្មោះមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត ដោយពលរដ្ឋខ្លះគាត់អាងតែមានឈ្មោះអាណត្តិមុន គាត់មិនមកផ្ទៀងផ្ទាត់ឈ្មោះសម្រាប់អាណត្តិនេះទេ ប៉ុន្តែដល់ពេលគាត់មកបោះឆ្នោត ឈ្មោះគាត់មាននៅការិយាល័យផ្សេង នេះគឺជាធ្វេសប្រហែសរបស់បុគ្គល។ អ្នកស្រី ស៊ិន ចាន់នី អ្នកសង្កេតការណ៍មកពីនារីកម្ពុជា ដើម្បីសន្តិភាព និងអភិវឌ្ឍន៍បានថ្លែងថា ប្រជាពលរដ្ឋគាត់សម្រុកមកបោះឆ្នោតច្រើនតាំងពីព្រឹក អ្នកខ្លះចំណាយពេលមិនដល់ ១០ នាទីនោះទេដោយសារគាត់ដឹងលេខបន្ទប់ និងមានទាំងមន្ត្រី គ.ជ.ប អ្នកសង្កេតការណ៍សង្គមស៊ីវិលបានជួយសម្រួលដល់ពលរដ្ឋ។
អ្នកស្រីថា៖ «ពលរដ្ឋគាត់មិនរង់ចាំយូរដូចមុនៗទេ ហើយមានពលរដ្ឋចាស់ជរា យើងអនុញ្ញាតឱ្យគាត់ចូលគូសមុន ហើយពលរដ្ឋគាត់មកបោះឆ្នោតដោយស្ម័គ្រចិត្ត អត់មានអ្នកបង្ខំទេ អត់មានអ្នកតវ៉ា ឬឈ្លោះគ្នា អត់មានហិង្សាកើតឡើងទេ»។
លោក វ៉ាន់ វេត រស់នៅសង្កាត់ព្រែកថ្មី ខណ្ឌច្បារអំពៅ បានថ្លែងប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ បន្ទាប់ពីបោះឆ្នោតហើយថា ក្នុងនាមពលរដ្ឋត្រូវតែមកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសថ្នាក់ដឹកនាំដែលពេញចិត្ត៕
វីដេអូ៖