.jpg)
ក្រុមមន្ត្រីនិងក្រុមអភិរក្សបង្ហាញអន្ទាក់និងកាំភ្លើងបាញ់សត្វព្រៃនៅក្នុងយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យ នៅខេត្តព្រះវិហារកាលពីថ្ងៃទី១៦ខែឧសភា។ រូបថត ក្រសួងបរិស្ថាន
ភ្នំពេញៈ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ គឺជាឃាតកលាក់មុខ ដ៏កាចសាហាវដែលបានសម្លាប់មនុស្សជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅលើដងផ្លូវ ចំណែកន្ទាក់ដាក់នៅក្នុងព្រៃ វាក៏ជាឃាតករលាក់មុខ ដ៏កាចសាហាវផងដែរ ក្នុងការសម្លាប់ជីវិតសត្វព្រៃ។ នេះបើយោងតាមការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីជំនាញ។
ក្រោយពីមើលឃើញធនធានសត្វព្រៃ កំពុងប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់ ដោយសារវិបត្តិនៃការបរបាញ់ និងការដាក់អន្ទាក់ ដែលបាននិងកំពុងកើតឡើង បណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់ និងជួញដូរសត្វព្រៃដោយខុសច្បាប់នោះ រាជរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការដៃគូ ក្នុងវិស័យបរិស្ថាន បានប្តេជ្ញា រួមគា្ន ដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិអន្ទាក់ ដោយបានធ្វើយុទ្ធនាការណ៍ «អន្ទាក់សូន្យ» ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ កាលពីថ្ងៃទី ៣ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០២២។
ស្ថាប័នជំនាញពាក់ព័ន្ធ និងអង្គការអន្តរជាតិជាដៃគូ ក្នុងវិស័យបរិស្ថាន បានមករួមគ្នាធ្វើយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យនៅតាមខេត្ដគោលដៅ ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ពីព្រោះប្រសិនបើគ្មានវិធានការបន្ទាន់ទេនោះ កម្ពុជានឹងប្រឈមទៅដល់ការបាត់បង់ធនធាន សត្វព្រៃរបស់ខ្លួនដែលមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបានជាសកលក្នុងពេលអនាគតខាងមុខ ដោយសារតែវិបត្ដិអន្ទាក់នេះ។
ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ ក្រសួងបរិស្ថាន និងស្ថាប័នអង្គការដៃគូបានដកអន្ទាក់បានជាង ៦ ម៉ឺន អន្ទាក់ចេញពីតំបន់ ការពារធម្មជាតិចំនួន ៧២ និងច្រករបៀងជីវចម្រុះផ្សេងៗទៀត ខណៈជាមធ្យមក្នុង ១ ឆ្នាំ មានអន្ទាក់ប្រមាណជាង ៤ ម៉ឺន ត្រូវបានដកចេញពីតំបន់ការពារធម្មជាតិទាំងនេះ។ នេះបើតាមក្រសួងបរិស្ថាន។
ការបើកយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យ នៅតាមតំបន់ការពារធម្មជាតិក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង បានចាប់ផ្ដើមកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមេសា និងខេត្ដព្រះវិហារកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំនេះ។
តាមរយៈយុទ្ធនាការជាបន្តបន្ទាប់នេះ ក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការដៃគូ បានបន្តអំពាវនាវ ឱ្យមានការចូលរួមយ៉ាងសកម្មថែមទៀត ពីប្រជាពលរដ្ឋ និងសហគមន៍មូលដ្ឋានទាំងអស់ ដើម្បីបញ្ឈប់ការដាក់អន្ទាក់គ្រប់ប្រភេទ នៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ។
តេជគុណ វ៉ា សារុំ ចៅអធិការ វត្តព្រះពុទ្ធបុរីបារមីព្រះអង្គសួង ស្ថិតនៅក្នុងភូមិត្មាតប៉ើយ ភូមិព្រីងធំ ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្ដព្រះវិហារ មានសង្ឃដីកាថា ក្នុងពេលសម្ដែងព្រះធម៌ទេសនា ឬពេលចូលរួមក្នុងកម្មវិធីបុណ្យ ឬពិធីសាសនា ព្រះអង្គតែងតែផ្ដល់ឱវាទដល់ពុទ្ធបរិស័ទ និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅកុំឱ្យសម្លាប់សត្វ ព្រោះជាអំពើបាប។
តេជគុណមានសង្ឃដីកាថា៖«ការសម្លាប់សត្វនេះ តាមព្រះធម៌ គឺចូលទៅក្នុងអង្គនៃការរក្សាសីល៥ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គឺបាណាតិបាតា មានន័យថា ចេតនាជាហេតុវៀរចាកកិរិយា ធ្វើឱ្យសត្វមានជីវិតឱ្យធ្លាក់ចុះគន្លង គឺសម្លាប់សត្វ ឬការវៀចាកការសម្លាប់សត្វ។ ក្រៅពីនេះអាត្មា ក៏បានណែនាំពលរដ្ឋឱ្យស្វែងយល់បន្ថែមតាមផ្លូវសង្គមបច្ចុប្បន្ន គឺការសម្លាប់សត្វ គឺជាការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ»។
ព្រះអង្គបន្តថា៖«សត្វមានជីវិតក៏គេក៏ចង់រស់ដូចយើងដែរ។ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នេះ សត្វស្លាបក៏មាន សត្វដើរលើដីក៏មាន ដូច្នេះការដាក់អន្ទាក់នេះ មិនត្រឹមតែអាចសម្លាប់សត្វប៉ុណ្ណោះទេ សូម្បីមនុស្សក៏អាចរងគ្រោះថ្នាក់ដែរ។ ចំណុចមួយទៀត ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ហាមប្រាមមិនឱ្យសម្លាប់ជិវិតសត្វឡើយ ទោះបីសម្លាប់ដោយខ្លួនឯង ឬប្រើគេឱ្យសម្លាប់គឺមិនអនុញ្ញតទេ»។
តាមរយៈការធ្វើយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យនៅខេត្ដព្រះវិហារ តេជគុណ សារុំ មានសង្ឃដីកាថា ព្រះអង្គនឹងបន្តផ្ដល់ឱវាទដល់ពុទ្ធបរិស័ទ តាមស្រុក តាមភូមិ ពេលមានពិធីបុណ្យ ឬពិធីសាសនាផ្សេងៗ ដើម្បីណែនាំពលរដ្ឋឱ្យបញ្ឈប់ការដាក់ទន្ទាក់សម្លាប់សត្វព្រៃបន្តទៀត។
អ្នកស្រី នឹម ស្រីអូន អាយុ ៣៤ ឆ្នាំ ជាពលរដ្ឋម្នាក់ រស់នៅសហគមន៍ត្មាតប៉ើយ ឃុំក្រសាំង ស្រុកជាំក្សាន្ត បានលើកឡើងថា សហគមន៍ត្មាតប៉ើយ មានការគាំទ្រពីក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការមកផ្សព្វផ្សាយដល់ពលរដ្ឋឱ្យបញ្ឈប់ការដាក់អន្ទាក់សម្លាប់សត្វព្រៃ ដោយត្រលប់មកប្រកបរបរថ្មីៗបន្ថែមវិញ ដូចជាការចិញ្ចឹមសត្វ និងការប្រមូលអនុផលព្រៃឈើជាដើម។
អ្នកស្រីប្រាប់ថា៖«ខ្ញុំបានណែនាំប្ដីខ្ញុំឱ្យឈប់បរបាញ់ និងដាក់អន្ទាក់សត្វព្រៃ ហើយមកបង្កើតមុខរបរថ្មីវិញ ដូចជាចិញ្ចឹមត្រី ចិញ្ចឹមជ្រូក គោ និងមាន់ជំនួសវិញ»។
អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងថា ក្នុងតំបន់អភិរក្សធនធានធម្មជាតិត្មាតប៉ើយ មានសត្វស្លាបកម្រមួយចំនួន ដូចជា សត្វត្រយងយក្ស និងសត្វទាព្រៃស្លាបស។
សត្វកម្រទាំងនេះធ្វើឱ្យមានការគាំទ្រអភិរក្សពីក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃផ្សេងទៀត ដែលអាចផ្ដល់ផលប្រយោជន៍មួយចំនួន ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍តាមរយៈការចូលរួមថែរក្សា អភិរក្សសត្វព្រៃកម្រទាំងនេះ។
តាមរយៈការធ្វើយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យ ទៅដល់ខេត្ដព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ក្រសួងបរិស្ថាន សហការជាមួយ អង្គការ WCS មន្ទីរបរិស្ថានខេត្ត រដ្ឋបាលខេត្តព្រះវិហារ គម្រោងព្រៃឡង់បៃតង និងអង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិ (CI) បាន អំពាវនាវឱ្យមានការដាក់ចេញនូវវិធានការបន្ទាន់នានា ដើម្បីបង្កើន ការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ និងពិនិត្យមើលបទបញ្ញត្តិពាក់ព័ន្ធក្នុងគោលបំណងទប់ស្កាត់ការបរបាញ់ សត្វព្រៃខុស ច្បាប់ និងបញ្ចប់វិបត្តិ អន្ទាក់ដែលកំពុងគំរាមកំហែងដល់ជីវិតសត្វព្រៃកម្ពុជាកាន់តែខ្លាំងឡើង។
លោក កែន សេរីរដ្ឋា នាយកអង្គការ WCS បានថ្លែងថា ការទប់ស្កាត់សកម្មភាពដាក់អន្ទាក់នៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា នឹងមិនអាចទទួលបានជោគជ័យទេ ប្រសិនបើគ្មានការចូលរួម ពីសាធារណជន។ យុទ្ធនាការនេះគឺ ជាយន្តការមួយ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព សម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នា ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយសារបន្ទាន់ទៅកាន់សាធារណជន ដើម្បីបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ផលិតផលសត្វព្រៃ ឱ្យបានទាន់ពេលវេលា។
លោកថ្លែងថា៖«អង្គការ WCS សូមទទូចស្នើសុំឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ចូលរួមអនុវត្តតាមការអំពាវនាវនេះ ទាំងអ្នកដែលបង្កើតឱ្យមានតម្រូវការប្រើប្រាស់ផលិតផលសត្វព្រៃ និង ទាំងអ្នកជួញដូរសាច់សត្វព្រៃ។ សត្វព្រៃគឺ ជាផ្នែកដ៏សំខាន់មួយនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី។ ការចូលរួមរបស់លោកអ្នកថ្ងៃនេះ នឹងធានាដល់ការរស់រានរបស់សត្វ ព្រៃនាពេលអនាគត»។
លោក Jackson Frechette នាយកកម្មវិធីនៃមហាតំបន់មេគង្គនៃអង្គការ CI ថ្លែងថា៖«ចំណុច សំខាន់ដែលនាំឱ្យយុទ្ធនាការនេះទទួលជោគជ័យ គឺគេត្រូវទទួលស្គាល់ថា ការទិញនិងបរិភោគសាច់សត្វព្រៃគឺជា បុព្វហេតុដែលនាំឱ្យមានទីផ្សារជួញដូរសត្វព្រៃ ដែលនាំឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ និងបង្កឱ្យឆ្លងជំងឺផ្សេងៗពីសត្វព្រៃ»។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន ថ្លែងក្នុងពេលដឹកនាំការបើកយុទ្ធនាការ«អន្ទាក់សូន្យ»នៅខេត្ដព្រះវិហារថា ការចូលរួមរបស់ប្រជាសហគមន៍និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ គឺដើរតួយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការផ្តល់សុវត្ថិភាពដល់ការរស់រាននៃសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ ក្នុងទីជម្រកព្រៃធម្មជាតិ និងជាការចូលរួមបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ និងការ ដាក់អន្ទាក់ចាប់សត្វព្រៃ។
ក្រសួងបរិស្ថាន សូមអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ឱ្យបញ្ឈប់ការទទួលទាន សាច់សត្វព្រៃ ឬជាវផលិតផល សត្វព្រៃដទៃទៀតជាដាច់ខាត។
លោកបានអំពាវនាវ៖«យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវយ៉ាងទទូច ដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ឱ្យនិយាយថាទេ ចំពោះសាច់សត្វព្រៃ និងចូលរួមក្នុងសកម្មភាព អភិរក្សធនធានធម្មជាតិរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឱ្យនៅស្ថិតស្ថេរគង់វង្ស»។
បើតាមលោក ភក្ត្រា ខេត្តព្រះវិហារជាខេត្តទិសដៅទី៣ បន្ទាប់ពីខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលបានបើកយុទ្ធនាការកាលពី ថ្ងៃទី៦ ខែមេសា។ យុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យនៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ធ្វើឡើងក្នុងក្របខណ្ឌនៃយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យរយៈពេល ៦ ខែ ក្នុងខេត្តចំនួន ៦ ក្នុងភូមិសាស្ត្រភាគខាងកើតទន្លេមេគង្គ រួមមានខេត្តស្ទឹងត្រែងក្រចេះ មណ្ឌលគិរី រតនគិរី ព្រះវិហារ និងកំពង់ធំ ដែលផ្តួចផ្តើមនិងដឹកនាំធ្វើដោយក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការដៃគូដែលសហការក្នុងការងារអភិរក្ស។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«គោលបំណងសំខាន់នៃយុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យនេះ គឺដើម្បីបញ្ឈប់ការដាក់អន្ទាក់គ្រប់ប្រភេទ និងបញ្ឈប់ការបរបាញ់សត្វព្រៃដោយខុសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា ធ្វើឱ្យព្រៃធម្មជាតិកាន់តែមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់សត្វព្រៃ និងជីវៈចម្រុះផ្សេងទៀត ធ្វើជាជម្រកសម្រាប់រស់នៅ និងមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបន្តពូជបង្កើតកូនពូនជាចៅរាប់ជំនាន់ទៅមុខទៀត និងបង្កើនវត្តមានជីវៈចម្រុះ ឱ្យកាន់តែសម្បូរឡើងវិញ»។
លោកបានឱ្យដឹងថា កម្ពុជាដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសដែលសម្បូរដោយជីវៈចម្រុះដែលសរុបមានចំនួនជិត ៥ ពាន់ប្រភេទ ដែលចំនួននេះ អាចនឹងមានការកើនឡើងបន្ថែមទៀត ក្រោយពីមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងរកឃើញប្រភេទសត្វថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់។
យុទ្ធនាការអន្ទាក់សូន្យនៅពេលនេះ ដើម្បីចូលរួមផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ និងផ្នត់គំនិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលប្រកបរបរដាក់អន្ទាក់ និងបរបាញ់សត្វព្រៃឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពខុសច្បាប់នេះ និងងាកទៅចាប់មុខរបរថ្មីជំនួសវិញ និងដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលចូលចិត្ត ហូបសាច់សត្វព្រៃ ឱ្យបញ្ឈប់ការហូបសាច់សត្វព្រៃ បញ្ឈប់ការជួញដូរសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ បញ្ឈប់ការជួញដូរសំណាកសត្វព្រៃ និងងាកមកចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការការពារ អភិរក្សសត្វ ព្រៃដើម្បីផលប្រយោជន៍នៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងផលប្រយោជន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖«យុទ្ធនាការនេះក៏ជាការផ្តល់សញ្ញាមួយថ្មីនៃការអនុវត្តច្បាប់យ៉ាងម៉ឹងម៉ាត់របស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការ ទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ បទល្មើសសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទនៅតាមទីផ្សារតាម ភោជនីយដ្ឋាន តាមសណ្ឋាគារ ផ្ទះសំណាក់ និងនៅតាមតំបន់ទេសចរណ៍នានា តាមរយៈក្រុមការងារសង្គ្រោះសត្វព្រៃបន្ទាន់ជាក្រុមអ្នកអនុវត្តច្បាប់»។
លោកបន្តថា៖«អន្ទាក់ជាឃាតកលាក់មុខសម្លាប់សត្វព្រៃកម្ពុជា និងគំរាមកំហែងដល់សុវត្ថិភាពរបស់បងប្អូនប្រជាសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ និងសហគមន៍ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ ដែលចូលព្រៃរកអនុផលព្រៃឈើចិញ្ចឹមជីវិត»។
បើតាមលោក ភក្រ្ដា កាលពីឆ្នាំ ២០២១ ក្រុមសង្គ្រោះសត្វព្រៃបន្ទាន់ដែលជាអង្គភាពចម្រុះ បានចុះប្រតិបត្តិការក្នុងការបង្ក្រាបការជួញដូរសត្វព្រៃ បានចំនួន ៦២៥ លើក សង្គ្រោះសត្វព្រៃបាន ១ ២៧១ ក្បាល រឹបអូសសត្វព្រៃស្លាប់ចំនួន ៣ ៦០៩ ក្បាល និងរឹបអូសសាច់សត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទចំនួន ៣៥៤ គីឡូក្រាម បញ្ជូនសំណុំរឿងទៅតុលាការចំនួន ១១ និងបានដោះលែងសត្វព្រៃចូលទៅព្រៃធម្មជាតិវិញចំនួន ៨៦៤ ក្បាល។
លោកបានឱ្យដឹងថាជារៀងរាល់ថ្ងៃ សត្វព្រៃដ៏មានតម្លៃរបស់កម្ពុជាត្រូវបានសម្លាប់ដោយសារតែព្រានព្រៃប្រើអន្ទាក់គ្រប់ប្រភេទ និងគ្រាប់កាំភ្លើងកែច្នៃ សម្លាប់ដើម្បីយកទៅធ្វើជាម្ហូបសម្រាប់គ្រួសារ និងសម្រាប់លក់នៅលើទីផ្សារដល់អ្នកដែលចូលចិត្តហូបសាច់សត្វព្រៃ៕
