.jpg)
លោក គ្រើង តុលា ពេលហូបអាហារជាមួយក្រុមគ្រួសាររបស់លោកនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី។ រូបថត សហការី
រតនគិរី/មណ្ឌលគិរីៈ កំពុងប្រកបរបរអាជីវកម្ម និងរស់នៅភូមិឡាំមេះ ឃុំប៊ូស្រា ស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក គ្រើង តុលា ដែលក៏ជាតំណាងបណ្តាញសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តមណ្ឌលគិរីផងនោះ បានចាប់ផ្ដើមស្នើសុំខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារយកមកធ្វើអាជីវកម្ម និងបង្កើនមុខរបរក្នុងគ្រួសារតាំងពីឆ្នាំ ២០១៤ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ដំបូង ១ ពាន់ដុល្លារ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះលោកបានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារ និងខ្ចីក្រៅផ្លូវការរហូតដល់ ៥ ម៉ឺនដុល្លារ ដោយសារតម្រូវការនៃការពង្រីកអាជីវកម្ម និងការងារធ្វើចម្ការ។
ក្នុងវ័យ ៣៧ ឆ្នាំ និងមានកូន ២ នាក់ក្នុងបន្ទុក លោក តុលា បានថ្លែងមកកាន់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ជាមួយនឹងប្រាក់កម្ចីនេះគឺមិនត្រឹមតែអាចឱ្យលោកមានលទ្ធភាពក្នុងការពង្រីកមុខរបរប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏បានជួយលោកចាត់ចែងប្រាក់ខ្លះ ដើម្បីធ្វើចម្ការផងដែរ។ នៅក្នុងតំបន់របស់លោកកំពុងរស់នៅមានពលរដ្ឋពី ៩០ ទៅ ៩៥ ភាគរយបានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុយកមកបង្កើតមុខរបរធ្វើចម្ការ និងសាងសង់ផ្ទះសំបែង។
លោក តុលា បានចាប់ផ្ដើមសុំខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារលើកដំបូងនៅឆ្នាំ ២០១៤ ចំនួន ១ ០០០ ដុល្លារ ហើយបច្ចុប្បន្នបានជំពាក់ប្រាក់ធនាគារចំនួន ៣ ម៉ឺនដុល្លារ និងមានខ្ចីសាច់ញាតិដែលមិនមានការប្រាក់ ២ ម៉ឺនដុល្លារទៀត។
លោកថា កាលណាខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារកាន់តែច្រើន អត្រាការប្រាក់កាន់តែធ្លាក់ចុះ។ រាល់ថ្ងៃនេះ អត្រាការប្រាក់របស់លោកស្ថិត ០,៩៦ ភាគរយនៃប្រាក់កម្ចីធនាគារសរុបប្រមាណ ៣ ម៉ឺនដុល្លារ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំរាល់ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំជាប់កម្ចីប្រាក់នៅធនាគារស្ថាបនា។ កាលពីមុន ខ្ញុំស្នើកម្ចីពីធនាគារតែ ១ ពាន់ដុល្លារទេ ដើម្បីទៅរកស៊ី ហើយដល់ពេលខ្ញុំរកស៊ីចំណេញ ខ្ញុំក៏បានស្នើកម្ចីឡើងដល់ ៥-៦ ពាន់។ ដល់ពេលខ្ញុំរកស៊ីចំណេញថែមទៀត ខ្ញុំក៏បានស្នើកម្ចីពីធនាគារកើនឡើង ដើម្បីយកមករកស៊ី (ធ្វើអាជីវកម្ម)»។
បច្ចុប្បន្នលោក តុលា ត្រូវបង់សងទៅធនាគារវិញក្នុង ១ ខែ ៦០០ ដុល្លារ។ ចំនួននេះលោកថា នៅក្នុងខែខ្លះលោកក៏ជួបការលំបាកដែរ ប៉ុន្ដែតាំងពីលោកបានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារមកដល់សព្វថ្ងៃនេះមិនដែលមានបញ្ហាអ្វីទេ ដោយសារអាជីវកម្មដែលកំពុងបើកដំណើរការអាចរកចំណូលបានសមល្មមនឹងបង់ត្រឡប់ទៅធនាគារវិញ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំខ្ចីលុយពីធនាគារ គឺខ្ចីដើម្បីបើកផ្សារលក់ដូរ (Mart)។ បច្ចុប្បន្នផ្សាររបស់ខ្ញុំ លក់ដូរដំណើរការបានខ្លះដែរ វាមិនទាន់ដើរល្អទេ ប៉ុន្ដែក្នុងកម្រិតល្មមអាចបង់ធនាគារបាន»។
លោកឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្លះនៅក្នុងតំបន់របស់លោក ពួកគាត់ខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារ ដើម្បីយកមកធ្វើចម្ការ ចិញ្ចឹមសត្វ ហើយពលរដ្ឋភាគច្រើនខ្ចីប្រាក់ត្រឹម ១ ម៉ឺនដុល្លារចុះក្រោម។ ដូច្នេះក្នុង ១ ខែពួកគេត្រូវបង់ប្រាក់ត្រឡប់ទៅធនាគារវិញក្នុងរង្វង់ ២-៣ រយដុល្លារ។ ធនាគារ ឬមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដែលពលរដ្ឋនិយមស្នើសុំខ្ចីប្រាក់ គឺអាស្រ័យ ត្រង់ថា ធនាគារនោះផ្ដល់ភាពងាយស្រួលដល់ពួកគេ។ លោកបានឱ្យដឹងថា ធនាគារខ្លះមានលក្ខខណ្ឌច្រើនក្នុងការស្នើសុំខ្ចីប្រាក់ដូច្នេះពលរដ្ឋមិនសូវស្នើសុំខ្ចីទេ។
ធនាគារខ្លះមានកម្មវិធីខ្ចីប្រាក់ច្រើន ដូចជាកម្មវិធីខ្ចីប្រាក់ជាក្រុមជាដើមដែលពលរដ្ឋនិយមស្នើសុំខ្ចី។ ករណីធនាគារ ផ្ដល់កម្ចីជាក្រុម មានន័យថា ពលរដ្ឋដែលស្នើសុំខ្ចីមានគ្នាចាប់ពី ៣ នាក់ឡើងទៅ។ ប៉ុន្ដែកម្ចីបែបនេះ ធនាគារ មិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រាក់ខ្ចីច្រើនទេ គឺឱ្យត្រឹមពី ១ លានរៀលទៅ ២ លានរៀលប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្ដែការស្នើសុំខ្ចីជាក្រុមនេះ អ្នកស្នើសុំខ្ចី ជាអ្នកធានាឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ បើសិនជាអ្នកណាម្នាក់រត់ ឬគ្មានលទ្ធភាពបង់ប្រាក់សមាជិកក្នុងក្រុមដែលជាអ្នកធានាជាអ្នកជួយសងជំនួស។
លោកថា៖ «ធនាគារខ្លះមុននឹងផ្ដល់កម្ចី គឺត្រូវសាកសួរលើមុខងារតួនាទី ប្រាក់ខែយើង គេមើលលើប្រាក់ខែយើងមានចាប់ពីប៉ុន្មានរយដុល្លារឡើងទៅក្នុង ១ ខែ គឺគេឱ្យខ្ចីប្រាក់តាមហ្នឹងដែរ។ ដូច្នេះធនាគារ ឬមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនេះវាអត់ទៀងទេ គោលការណ៍ គឺខុសគ្នាទាំងអស់»។ លោក តុលា បន្តថា៖ «យើងគិតមើលបើយើងចាំមានលុយឱ្យគ្រប់តែម្ដង ដើម្បីបើកអាជីវកម្ម មិនដឹងពេលណាគ្រប់។ អ៊ីចឹងយើងបង្ខំចិត្ដ ដើម្បីរកខ្ចីធនាគារ គឺថា បើយើងមិនខ្ចីយើងមិនមានអ្វីធ្វើ។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវតែខ្ចី ហើយត្រូវតែប្រឹងរកសងគេវិញ»។
ប៉ុន្តែលោកថា៖ «ក្នុងនាមខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋមួយរូបដែរ ប្រសិនបើបុគ្គលណាម្នាក់ ស្នើលុយពីធនាគារ ឬមីក្រូហិញ្ញវត្ថុ គឺត្រូវគិតពីគោលដៅនៃការស្នើកម្ចីប្រាក់នោះ តើដើម្បីធ្វើអី? ទៅរកស៊ីអីខ្លះបានវាចំណេញ? បើសិនជាយើងអត់មានគោលដៅ យើងមិនបាច់ខ្ចីទេ។ បើយើងមានគោលដៅច្បាស់លាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងទីផ្សាររបស់យើង គឺស្នើកម្ចីពីធនាគារចុះត្រឹមត្រូវ»។
អ្នកស្រី សុខ ភារម្យ រស់នៅស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី ដែលគ្រួសារអ្នកស្រីបានចាប់ផ្ដើមខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារអេស៊ីលីដា ដំបូងកាលពីឆ្នាំ ២០១០ បន្ទាប់មក បានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារផ្សេងទៀត មានដូចជា ធនាគារប្រាសាក់ ស្ថាបនា និងបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងជាប់ខ្ចីជាមួយធនាគារ ហត្ថាកសិករ ដើម្បីយកប្រាក់ទាំងនោះ មកពង្រីកមុខរបរ លក់សម្ភារដែក និងសម្ភារអគ្គិសនី។
លោកស្រីប្រាប់ថា៖ «ដំបូង (ឆ្នាំ ២០១០) ខ្ញុំខ្ចីគេ ១ ៥០០ ដុល្លារ ហើយមកដល់ឆ្នាំ ២០២១ ខ្ញុំខ្ចីគេ ៣ ម៉ឺនដុល្លារមករកស៊ីបើកកន្លែងលក់ដែក សម្ភារអគ្គិសនី និងសម្ភារសំណង់មួយចំនួន»។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ធនាគារហត្ថាកសិករផ្ដល់កម្ចីឱ្យខ្ញុំទាល់តែខ្ញុំពិតជាយកលុយកម្ចីគេនោះ មកធ្វើអាជីវកម្មពិតប្រាកដមែន ដូចដែលបានស្នើ បើសិនជាខ្ញុំមិនយកលុយកម្ចីនោះមកធ្វើទេ គេនឹងមិនឱ្យខ្ចីទេ ហើយក្នុងរយៈពេល ៣ ខែក្រោយ ពេលផ្ដល់កម្ចី បើយើងមិនធ្វើអាជីវកម្មដូចដែលយើងបានស្នើនោះ គេនឹងដកកម្ចីទៅវិញ»។
ចំនួនប្រាក់ដែលអ្នកស្រីខ្ចី ៣ ម៉ឺនដុល្លារ កាលពីឆ្នាំ ២០២១ ធនាគារបានគិតការប្រាក់ចំនួន ១ ភាគរយ ហើយត្រូវសងត្រឡប់ទៅធនាគារវិញក្នុងរយៈពេល ៦ ឆ្នាំ ត្រូវបង់ជាប្រចាំខែ ក្នុង ១ ខែជាង ៦០០ ដុល្លារ។ ប្រាក់កម្ចីទាំងនេះ អ្នកស្រីបានយកទៅធ្វើផ្ទះជាង ៨ ពាន់ដុល្លារហើយប្រាក់នៅសល់ យកទៅទិញសម្ភារមកលក់។
អ្នកស្រី ភារម្យ លើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នអ្នកស្រីកំពុងប្រឈមនឹងការលំបាកក្នុងការរកប្រាក់បង់ត្រឡប់ទៅធនាគារវិញ ដោយសារតែការលក់សម្ភារដែក និងសម្ភារអគ្គិសនីមិនសូវមានអតិថិជនមកទិញ។ អ្នកស្រីនឹងទៅជួបជាមួយធនាគារ ដើម្បីស្នើសុំពន្យារពេលសម្រាប់ការបង់ប្រាក់ពី ៦ ឆ្នាំទៅរយៈពេលយូរជាងនេះ ដើម្បីបន្ថយចំនួនប្រាក់ត្រូវបង់ប្រចាំខែ។
លោក ចឹក សុខឃីម អ្នកសម្របសម្រួល សមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ខេត្ដមណ្ឌលគិរី សង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋស្ទើរតែទាំងអស់ទៅហើយ ដែលបានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។
លោកថា កន្លងមកមានព័ត៌មានពីខេត្ដខាងក្រោមៗ ដូចជាខេត្ដរតនគិរីជាដើមឃើញថា ដោយសារមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនមានភាពងាយស្រួលក្នុងការផ្ដល់កម្ចីទើបពលរដ្ឋដែលយកកម្ចីមួយចំនួនរត់គេចមិនសងប្រាក់ទៅធនាគារវិញក៏កើតមាន ហើយពលរដ្ឋខ្លះគិតថា ការរត់គេចអាចរួចខ្លួន ហើយភ្លេចគិតថា ធនាគារ ឬមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ អាចរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្ដិរបស់ពួកគាត់។ ប៉ុន្ដែលោកបញ្ជាក់ថា ករណីបែបនេះ នៅក្នុងខេត្ដមណ្ឌលគិរីមិនទាន់ឃើញកើតមានឡើងទេ។
លោក សុខឃីម បញ្ជាក់ថា៖ « ខ្ញុំឃើញភាគច្រើន ពួកគាត់ប្រើខុសគោលដៅច្រើនណាស់។ បើសិនជាគាត់ខ្ចីគេមករកស៊ី បើរកស៊ីមែន ខាត ឬចំណេញក៏អាចមានលុយដើមទុន បង្វិលសងគេវិញដែរ។ នៅពេលដែលគាត់ដាក់មូលហេតុខ្ចីធ្វើអី មានមូលហេតុផ្សេងៗជាច្រើន ប៉ុន្ដែនៅពេលបានលុយមកហើយគាត់ប្រើខុសពីគោលបំណងដែលស្នើកម្ចីនោះ។ ចំណុចទាំងនេះដែលមានជួបបញ្ហាទៅថ្ងៃមុខ»។
លោក ហ៊ាង មករា អ្នកផ្ដល់សេវាកម្ចីឥណទានដល់អតិថិជននៃធនាគារស្ថាបនា ក្នុងខេត្ដមណ្ឌលគិរីប្រាប់ថា ពួកលោកជាអ្នករៀបចំឯកសារផ្សេងៗរបស់អ្នកចង់ស្នើសុំខ្ចីប្រាក់ ដើម្បីដាក់ស្នើទៅគណៈកម្មការផ្ដល់កម្ចីរបស់ធនាគារ ដើម្បីធ្វើការសម្រេចថា ផ្ដល់កម្ចី ឬមិនផ្ដល់។
លោកថា៖ «ការរៀបចំឯកសារសម្រាប់ការដាក់ស្នើសុំកម្ចីប្រាក់នេះ គឺយើងមានលក្ខខណ្ឌ និងផ្ចិតផ្ចង់ទៅតាមស្ដង់ដារបស់ធនាគារ ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធជាមួយអាជីវកម្មរបស់អ្នកស្នើកម្ចី គឺទាល់តែអាជីវកម្មរបស់ពួកគាត់ គ្រប់លក្ខខណ្ឌទើបយើងដាក់សំណើរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីស្នើសុំកម្ចី។ ពលរដ្ឋធម្មតា បើពួកគាត់មានដីធ្លី ប៉ុន្ដែអត់មានមុខរបរក៏ពួកគាត់មិនអាចស្នើកម្ចីបានដែរ។ ធនាគារខាងខ្ញុំ មិនមែនចេះតែផ្ដល់កម្ចីទេទាល់តែគាត់មានមុខរបរ ទើបខាងខ្ញុំផ្ដល់ជូនដល់ពួកគាត់»។
បើតាមលោក មករា ពលរដ្ឋអ្នកទទួលកម្ចីប្រាក់ពីធនាគារស្ថាបនានៅក្នុងទីរួមខេត្ដមណ្ឌលគិរី មិនដែលកើតមានបញ្ហា ចំពោះការបង់ប្រាក់យឺតយ៉ាវ ឬរត់ចោលមិនព្រមបង់ប្រាក់ត្រឡប់មកធនាគារវិញនោះទេ។
ម៉ាតរបស់លោក គ្រើង តុលា ដែលកំពុងដំណើរការនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី។ រូបថត សហការី
លោក ស ណក មេភូមិក្រេះ និងជាប្រធានសហគមន៍ដីសហគមន៍សមូហភាពភូមិក្រេះស្ថិតនៅឃុំប៉ូយ ស្រុកអូរជុំ ខេត្ដរតនគិរី ឱ្យដឹងថា នៅក្នុងភូមិក្រេះ គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២២ នេះ មានប្រជាពលរដ្ឋសរុប ១០១ គ្រួសារក្នុងចំណោមនេះមានពលរដ្ឋ ៥៧ គ្រួសារបានទទួលកម្ចីពីធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ បើគិតជាប្រាក់កម្ចីសរុបមានប្រមាណ ២០ ម៉ឺនដុល្លារ។ ក្នុងចំណោមគ្រួសារដែលស្នើកម្ចីទាំងនេះ ភាគច្រើនមានការលំបាកក្នុងការសងប្រាក់ទៅធនាគារវិញ ដោយសារពលរដ្ឋភាគច្រើនយកកម្ចីមក ដើម្បីធ្វើចម្ការប៉ុន្ដែនៅឆ្នាំ ២០២១-២០២២ នេះដំណាំកសិកម្ម មិនអំណោយផលនាំឱ្យមានការខាតបង់ច្រើន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ក្រោយពីមានការលំបាកក្នុងការបង់ប្រាក់ទៅធនាគារវិញនេះហើយ ទើបពួកយើងបានដាក់លិខិតស្នើសុំទៅគ្រប់ធនាគារ ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងសម្ដេចក្រឡាហោម ស ខេង ដើម្បីជួយអន្តរាគមន៍ពីព្រោះខាងបុគ្គលិកគេៗបង្ខិតបង្ខំរកលុយ បើមិនមានលុយឱ្យគេដោះដូរដីដោះដូរអី»។ ពលរដ្ឋបានស្នើឱ្យបន្ធូរបន្ថយអត្រាការប្រាក់ និងកុំដំឡើងប្រាក់ដើម នៅពេលដែលពួកគេបង់ប្រាក់យឺតយ៉ាវ ហើយនឹងស្នើឱ្យមានការពន្យារពេលក្នុងការបង់ប្រាក់ទៅធនាគារវិញ។
អ្នកស្រី ធុក ញ៉ង់ ប្រធានអង្គការអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងខេត្ដរតនគិរី ឱ្យដឹងថា ពលរដ្ឋ ជាពិសេសជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងខេត្ដនេះ ភាគច្រើនយកកម្ចីប្រាក់ពីធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីទៅធ្វើចម្ការ ដាំដំណាំ ប៉ុន្ដែក្នុងឆ្នាំ ២០២១-២០២២ នេះដំណាំមិនសូវទទួលបានផល ទើបមានការលំបាកចំពោះការបង់ប្រាក់ទៅធនាគារវិញ។
អ្នកស្រីប្រាប់ថា៖ «ទាក់ទងការសងត្រឡប់ទៅធនាគារវិញ ពួកគាត់មានផលវិបាក ដោយសារបញ្ហាវាស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពកូវីដ ១៩ ផង ទាក់ទងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុផង អ៊ីចឹងការធ្វើស្រែចម្ការអត់ទទួលបានផល ដូច្នេះមិនអាចសងទៅធនាគារទាន់ពេលវេលាទេ។ ពលរដ្ឋខ្លះក៏សម្រេចចិត្ដលក់ដីធ្លីក៏មានដែរ ដើម្បីសងទៅធនាគារវិញ»។
អគ្គលេខាធិការសម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជាលោក យុន ឡូរ៉ង់លើកឡើងថា ការទទួលកម្ចីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចគឺមានហានិភ័យខ្ពស់ទាក់ទងនឹងសុវត្ថិភាពដីធ្លីរបស់ពួកគាត់។ បញ្ហានេះដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋស្ទាក់ស្ទើរ ឬក៏ប្ដូរជំហរ ក្នុងការជ្រើសរើសរបបកម្មសិទ្ធិដីពីសមូហភាពមកឯកជន។
ក្រៅពីនេះក៏នាំឱ្យមានការបែកបាក់ក្នុងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចផងដែរ។ ចំណែក ការរស់នៅរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចក៏មានបញ្ហាខ្លះដែរ ដោយសារពួកគាត់មានបំណុល ក្នុងពេលដែលមិនទាន់អាចត្រៀមខ្លួនដើម្បីដោះស្រាយ។ «បើសិនជាគាត់ខ្ចីមកធ្វើកសិកម្មអី អាហ្នឹងវាមិនអីទេ។ ប៉ុន្ដែភាពខ្វះចន្លោះមួយចំនួន គាត់យកប្រាក់កម្ចីមកទិញរបស់របរផ្សេងៗ វាហានិភ័យសម្រាប់ពួកគាត់»។
លោក ឡូរ៉ង់ សង្កេតឃើញចំណុចខ្វះខាតលើការផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដល់ជនជាតិភាគតិចនេះ គឺពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការអនុវត្ដច្បាប់ និងការត្រួតពិនិត្យលើលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ដនានា ចំពោះការអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិភាគតិចអាចស្នើកម្ចីប្រាក់បាន។
លោកថា៖ «មានន័យថា ខាងធនាគារ ឬមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ពួកគាត់ស្រួលនៅមូលដ្ឋានដែរ ដោយមិនមានយោងទៅលើឯកសារអ្វីឱ្យវាត្រឹមត្រូវ ឬក៏សួរនាំមុននឹងផ្ដល់កម្ចីថា សហគមន៍ដែលស្នើកម្ចីនោះជាសហគមន៍អ្វី ជាសហគមន៍សមូហភាព ឬមួយក៏យ៉ាងម៉េច។ ពេលខ្លះវាមិនមែនមកពីមិនបានសួរ ប៉ុន្ដែវាអាចមកពីចំណេះដឹងរបស់មន្ដ្រីផ្ដល់ឥណទានទាំងនោះឬយ៉ាងម៉េច»។
កាលពីថ្ងៃទី ៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២២ អង្គការលីកាដូបានរាយការណ៍ថា ទីប្រឹក្សាអនុលោមភាព Ombudsman នៃសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (IFC) បានទទួលពាក្យបណ្ដឹង នឹងបន្តដំណើរការពិនិត្យមើលបណ្តឹងចោទប្រកាន់អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការរំលោភលើបទដ្ឋានអនុវត្តស្តង់ដារបស់ IFC ដែលប្រព្រឹត្តដោយគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារចំនួន ៦ ដែលផ្តល់ប្រាក់កម្ចីខ្នាតតូចនៅកម្ពុជា។
អង្គការនេះឱ្យដឹងថា ពាក្យបណ្តឹងនេះត្រូវបានដាក់ក្នុងនាមអ្នកខ្ចីដែលរងផលប៉ះពាល់ តំណាងដោយអង្គការសមធម៌កម្ពុជា (EC) និងសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ)។
លោកស្រី ណាលី ពីឡូក នាយិកាទទួលបន្ទុកកិច្ចការក្រៅតំបន់នៃអង្គការលីកាដូបានថ្លែងថា៖ «ម្ចាស់បណ្ដឹងទាំងនេះប្រឈមនឹងហានិភ័យក្នុងការចែករំលែកបទពិសោធរបស់ពួកគេ ដើម្បីលាតត្រដាងអំពីការខូចខាត និងការរំលោភបំពាន ដែលប្រព្រឹត្តដោយគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារនៅកម្ពុជា។
លោកស្រីថា៖ «ការវិនិយោគប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ និងខ្វះការចាត់វិធានការចាំបាច់ឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងកម្ចីឥណទានខ្នាតតូចរបស់ខ្លួនបានបំផ្លិចបំផ្លាញការរស់នៅ និងខូចខាតដល់សហគមន៍ជាច្រើននៅក្នុងប្រទេស ហើយពួកគេត្រូវតែចាត់វិធានការ ដើម្បីផ្តល់ការអនុគ្រោះពិតប្រាកដដល់ អ្នកខ្ចីប្រាក់ទាំងនេះ»។
សេចក្ដីប្រកាសឱ្យដឹងថា ជាលទ្ធផលការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ បណ្តាលមកពីការវិនិយោគ និងកម្ចីឥណទានរបស់សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ នៅក្នុងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារចំនួន ៦ ដែលផ្តល់កម្ចីឥណទានខ្នាតតូចនៅក្នុងប្រទេសដូចជា ធនាគារអេស៊ីលីដា ធនាគារហត្ថា ធនាគារស្ថាបនាគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអម្រឹត គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអិលអូអិលស៊ី និងគ្រឹះស្ថាន មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុប្រាសាក់ដែលរួមគ្នាកាន់កាប់ប្រមាណជា ៧៥ ភាគរយ នៃកម្ចីឥណទានខ្នាតតូចនៅក្នុងប្រទេសទាំងមូល។
ស្ថាប័នទាំង ៦ ទទួលបានការអនុម័តទឹកប្រាក់ច្រើនជាង ៤០០ លានដុល្លារពីមូលនិធិសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិនៅរយៈពេល ៥ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រួមមានកម្ចីឥណទានដោយផ្ទាល់កម្ចីបញ្ចូលគ្នា កម្ចីឥណទាន និងការវិនិយោគផ្អែកលើសមភាពពីមូលនិធិដែលគាំទ្រដោយមានសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ។
សមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា និងសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី ១០ ខែឧសភាបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយថា ពួកគេបានដឹងពីសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ២ បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (IFC)។ គ្រឹះស្ថានធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ បាននិងកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការបម្រើ និងជួយដល់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែវាគួរឱ្យសោកស្តាយដែលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការលើកកម្ពស់បរិយាប័ន្នហិរញ្ញវត្ថុការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចទាំងអស់នេះ មិនត្រូវបានឱ្យតម្លៃ ឬមើលរំលង ដោយអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង ២ នេះ។
ក្នុងអំឡុងពេលមានការរាតត្បាតកូវីដ ១៩ គ្រឹះស្ថានធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុបានជួយសម្រួលបន្ទុកដល់អតិថិជនរបស់ខ្លួន ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារកូវីដ-១៩ តាមរយៈការធ្វើឥណទានរៀបចំឡើងវិញ ប្រមាណជាង ៦២ ម៉ឺនគណនី ជាមួយនឹងសមតុល្យសាច់ប្រាក់សរុបប្រមាណ ជាង ៧ ពាន់លានដុល្លារ គិតត្រឹមខែមីនាឆ្នាំ ២០២២។ នេះបើយោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍។
លោកស្រី ជា សេរី អគ្គនាយិកាត្រួតពិនិត្យនៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) មានប្រសាសន៍ក្នុងកម្មវិធីមួយកាលពីខែមេសាថា កន្លងមកថា មានការត្អូញត្អែរជាច្រើន ជុំវិញការលំបាកសម្រាប់លទ្ធភាពទទួលបានឥណទាន ប៉ុន្តែអ្នកទទួលកម្ចីខ្លះហាក់មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះក្តីបារម្ភដែលអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចី និងនិយតករលើកឡើងនោះទេ។
លោកស្រីថ្លែងថា ការិយាល័យឥណទានកម្ពុជា (CBC) ដែលជាស្ថាប័នត្រួតពិនិត្យដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១២ បានកត់ត្រាប្រវត្តិទិន្នន័យនៃការសងត្រឡប់ទាំងអស់ទៅកាន់ធនាគារ។ នៅក្នុងវិធីនេះ ឥណទានរបស់អ្នកខ្ចីនឹងត្រូវបានមើលឃើញនៅគ្រប់ធនាគារ និងស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។
លោកស្រីបន្តថា៖ «យើងនឹងដឹងច្បាស់ថា អ្នកណាជាអ្នកខ្ចីល្អ អ្នកណាជាអ្នកខ្ចីមិនល្អ។ ដូច្នេះបើអ្នកចង់បន្តខ្ចី ហើយខ្ចីក្នុងអត្រាការប្រាក់ល្អ នោះអ្នកត្រូវបង្ហាញភ័ស្តុតាង សងលុយឱ្យទាន់ពេលត្រូវប្រឹងប្រែងធ្វើទាន់ពេល»។
លោកស្រី ម៉ារ អមរា អនុប្រធាននាយកប្រតិបត្តិធនាគារ អេស៊ីលីដា បានកត់សម្គាល់ឃើញថា ក្នុងរយៈពេលនៃការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ កន្លងមកនេះ បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ជាទូទៅដល់ស្ទើរគ្រប់វិស័យនៃអាជីវកម្មកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងគឺវិស័យទេសចរណ៍ដែលប្រមូលផ្តុំនៅតែទីក្រុង និងទីប្រជុំជន។ លោកស្រីនិយាយថា៖ «សម្រាប់វិស័យកសិកម្មប៉ះពាល់តិចជាងគេ ប្រជាជននៅខេត្តមណ្ឌលគិរី និងរតនគិរីជាដើមមិនសូវទទួលរងផលប៉ះពាល់ប៉ុន្មានទេ។ ហេតុនេះចំពោះបញ្ហាលើការសងត្រឡប់ក៏មានបញ្ហាតិចតួចតាមនោះដែរ»។
លោកស្រីក៏បានកត់សម្គាល់ជាទូទៅផងដែរថា ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរមួយចំនួនរបស់អតិថិជន ដូចជាប្រជាជនកម្ពុជាហ៊ាននិយាយដោយបើកចំហអំពីការទទួលយកឥណទាន ខណៈដែលពួកគេមានភាពអៀនខ្មាសក្នុងអតីតកាល។ វាក៏មានការផ្លាស់ប្តូរអាកប្បកិរិយារបស់អ្នកខ្ចីទាក់ទងនឹងការសន្សំ ការចង់បានទំហំប្រាក់កម្ចី និងការសងប្រាក់វិញ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ពីមុនពួកគេ [អ្នកខ្ចីខ្លះ] ចង់បានសាច់ប្រាក់ខ្ចីតាមដែលពួកគេចង់បាន ដោយមិនខ្វល់ពីការសងប្រាក់វិញ ប៉ុន្តែថ្មីៗនេះ ពួកគេអាចគិតថា តើពួកគេអាចសងវិញបានប៉ុន្មាន?»។
អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាលោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ បាននិយាយថា លោកបានអាននូវរបាយការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ ប៉ុន្តែលោកយល់ថា អ្វីដែលរបាយការណ៍បានលើកឡើងគឺមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងផាត់ចោលតួនាទីសំខាន់របស់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុដែលបានធ្វើកន្លងមក។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ព្រោះបើយើងនិយាយពីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុគឺបានជួយក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចច្រើនណាស់ ជាពិសេសអ្នកដែលខ្វះដើមទុនអាចទទួលបាន ប៉ុន្តែមានកម្ចីចំនួនតូចត្រឹមតែ ១ ភាគរយខូចមិនបានសង»។
លោកបានអះអាងថា ការផ្តល់កម្ចីដល់ជនជាតិដើមភាគតិចបានជួបហានិភ័យដោយសារតែការប្រើប្រាស់កម្ចីខុសទិសដៅ ដូចជា អ្នកខ្ចីប្រាក់នៅខេត្តនោះអះអាងពីការយកទៅធ្វើកសិកម្ម ប៉ុន្តែពួកគេយកទៅទិញគោយន្តដឹកឈើប្រកបអាជីវកម្មកាប់ឈើជាដើម ដែលជារបរខុសច្បាប់។ ពេលដែលមានការហាមឃាត់ គាត់នឹងជួបបញ្ហាលើការសងប្រាក់ត្រឡប់មកវិញ។
លោកនិយាយថា៖ «ការផ្តល់កម្ចីដល់ជនជាតិដើមភាគតិចតាមតំបន់ព្រៃភ្នំមានហានិភ័យ ដោយសារកម្ចីភាគច្រើនត្រូវបានខ្ចីសម្រាប់ទិញគោយន្ត អ៊ីចឹងហានិភ័យគឺខ្ពស់ជាងសម្រាប់អ្នកខ្ចីយកទៅធ្វើអាជីវកម្ម»។
បើតាមលោក គ្រើង តុលា ការស្នើកម្ចីប្រាក់ពីធនាគារតែម្នាក់ឯងធនាគារខ្លះមានលក្ខខណ្ឌត្រូវការប្លង់រឹង (ប្លង់ដី) មានប្លង់ដី ឬមានការបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋមានដីច្រើនដែលលក្ខខណ្ឌនេះធនាគារអាចឱ្យស្នើកម្ចីបានច្រើន។ ប៉ុន្ដែករណីនេះក៏អាស្រ័យទៅតាមធនាគារដែរ។ ចំណែកប្លង់ទន់ ឬប្លង់ដីដែលមិនទាន់បានចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់ជាលក្ខណៈថ្នាក់ជាតិ គឺជាឯកសារប្រភេទ គុណភាពទាបដែលអាចមានជាច្រើនទម្រង់ហើយអាចធ្វើជាសក្ខីភាពនៃការកាន់កាប់ដីនោះ អាចមានជាការបញ្ជាក់ដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមានរដ្ឋបាល ភូមិ ឃុំ និងស្រុក ឬអាចជាលិខិតទិញលក់ ឬកិច្ចសន្យាផ្ទេរសិទ្ធិយ៉ាងសាមញ្ញដែលពុំមានអាជ្ញាធរដឹងឮជាដើម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ក្រោយពីយើងមានប្លង់ទន់បែបនេះហើយ ទើបយើងអាចស្នើសុំធ្វើប្លង់រឹងបាន។ ប្លង់រឹងនេះមានន័យថា ប្លង់កម្មសិទ្ធិ ហើយប្លង់ទន់ ជាប្លង់សម្គាល់សិទ្ធិ (មិនទាន់ជាកម្មសិទ្ធិទេ គ្រាន់តែសម្គាល់សិទ្ធិ)។ ប្លង់សម្គាល់សិទ្ធិនេះ ចុះហត្ថលេខាពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ភូមិ ឃុំ ដល់ស្រុក»។
គិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ ២០២២ កម្ពុជាមានធនាគារពាណិជ្ជចំនួន ៥៦ (ធនាគារក្នុងស្រុកចំនួន ២៥ ធនាគារបុត្រសម្ព័ន្ធចំនួន ១៨ និងធនាគារសាខាបរទេសចំនួន ១៣)។ ធនាគារឯកទេសចំនួន ១០ (ធនាគាររួមបញ្ចូលនៅក្នុងស្រុកចំនួន ៤ និងធនាគារបរទេសចំនួន ៦) គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុចំនួន ៨៤ (គ្រឹះស្ថានទទួលប្រាក់បញ្ញើមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ (MDIs) ចំនួន ៥ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញ វត្ថុចំនួន ៧៩) ក្រុមហ៊ុនភតិសន្យាចំនួន ១៧ ការិយាល័យតំណាងធនាគារបរទេសចំនួន ៦ នៅកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាទូទាត់ប្រាក់ចំនួន ៣០ និងប្រតិបត្តិករឥណទានជនបទចំនួន ២៣២៕
