.jpg)
កសិករក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង កំពុងប្រើគ្រឿងចក្រព្រោះស្រូវ កាលពីខែតុលាឆ្នាំ២០២០។ រូបថត សហការី
តាកែវៈ បច្ចុប្បន្ន ប្រជាកសិករកម្ពុជាជាង ៩៩ ភាគរយ បានផ្លាស់ប្ដូរទម្លាប់ក្នុងការធ្វើស្រែចម្ការ ពីការប្រើកម្លាំងអូសទាញគោ-ក្របី មកប្រើគ្រឿងចក្រជំនួសវិញ ខណៈដែលប្រជាកសិករក៏មានគំនិតច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ ក្នុងការកែច្នៃផ្ទៃដីធ្វើស្រែមួយផ្នែករបស់ពួកគេ សម្រាប់ដាំបន្លែផ្សេងៗ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការទីផ្សារ ក្នុងការបង្កើនប្រាក់ចំណូលបន្ថែមផងដែរ។
«ធ្វើស្រែតែមួយមុខ គឺមិនអាចទ្រទ្រង់ជីវភាពគ្រួសារបានទេ យើងចាំបាច់ត្រូវកែប្រែដីស្រែរបស់យើងទៅជាដីចម្ការ ដែលអាចដាំដុះដំណាំរួមផ្សំផងនិងធ្វើស្រែផង»។ នេះគឺជាសម្ដីរបស់លោក រស់ ម៉ៅ ប្រជាកសិករ នៅភូមិចមពល ឃុំតាភេម ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។
ក្នុងវ័យ ៥៦ ឆ្នាំ លោក រស់ ម៉ៅ ដែលមានដីស្រែជាង ៣ ហិកតា បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា ក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ លោកបានកែប្រែដីស្រែមួយហិកតា មកដាំបន្លែ ដោយបានជីកស្រះធំមួយ ដើម្បីយកអាចម៍ដី មកលើកកម្ពស់ដីស្រែ សម្រាប់ការដាំបន្លែរួមផ្សំផង និងយកទឹកសម្រាប់ស្រោចស្រពផង។
លោកថ្លែងថា៖ «ពីមុនខ្ញុំធ្វើស្រែ តែមួយមុខ លើផ្ទៃដីជាង៣ហិកតា ប៉ុន្តែផលដែលបានមក គឺមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការចាយវាយ និងបង់ថ្លៃសាលាសម្រាប់កូនរៀននោះទេ។ ប៉ុន្តែ២ឆ្នាំមកនេះ ខ្ញុំបានកែច្នៃដីស្រែខ្ញុំ១ហិកតា សម្រាប់ធ្វើចម្ការ ដាំបន្លែ ដូចជា ស្ពៃ ឆៃថាវ និងត្រសក់ ចំណែកជាង២ហិកតាទៀតខ្ញុំបន្តដាំស្រូវ ឃើញថា ជីវភាពគ្រួសារខ្ញុំ ឥឡូវមានភាពធូធារប្រសើរជាងមុន»។
បើតាមលោក ម៉ៅ ការងារដាំដុះនេះ លោកមិនប្រើកម្លាំងគោ ក្របី មកអូសទាញនង្គ័លរនាស់សម្រាប់ភ្ជួររាស់ពង្រាបដីស្រែចម្ការ នោះទេ បើទោះបីជាលោកមានចិញ្ចឹមគោ៦ក្បាលក៏ដោយ។ បច្ចុប្បន្ន លោករស់ ម៉ៅ បានជួលត្រាក់ទ័រគេមកភ្ជួររាស់ពង្រាបដីស្រែចម្ការ ហើយនៅពេលប្រមូលផលស្រូវ ក៏ជួលគ្រឿងចក្រមកច្រូតកាត់ដែរ។ ចំណែកគោទាំង៦ក្បាលនោះ គឺលោកម៉ៅ ចិញ្ចឹមសម្រាប់លក់ ដោះស្រាយភាពចាំបាច់ផ្សេងៗ នៅក្នុងគ្រួសារប៉ុណ្ណោះ។
មិនមែនតែលោក រស់ ម៉ៅ ទេ ដែលមានការផ្លាស់ប្ដូររបៀបធ្វើស្រែចម្ការបែបនេះ។ ប្រជាកសិករប្រមាណជាពី ៣០-៤០ ភាគរយ ក្នុងចំណោមកសិករនៅទូទាំងប្រទេសប្រមាណជា៦០-៧០ភាគរយ ក៏បានផ្លាស់ប្ដូរទម្លាប់ចាស់ ហើយចាប់យករបៀបធ្វើស្រែចម្ការតាមបែបទំនើបកម្មនៃបច្ចេកវិទ្យានាពេលបច្ចុប្បន្នផងដែរ។ នេះបើតាមអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា។
លោក គង់ គា ប្រធាននាយកដ្ឋានដំណាំស្រូវ បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ [នៅថ្ងៃទី ៩ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០២២] ថា បច្ចុប្បន្ន ប្រជាកសិករកម្ពុជាជាង៩៩ភាគរយ បានផ្លាស់ប្ដូរទម្លាប់ពីការធ្វើស្រែដាំស្រូវ ដោយប្រើ កម្លាំងអូសទាញគោ-ក្របី មកប្រើគ្រឿងចក្រដូចជា គោយន្ត និង ត្រាក់ទ័រ សម្រាប់ភ្ជួររាស់ដីស្រែ-ចម្ការរបស់ពួកគេវិញ ដើម្បីកាត់បន្ថយកម្លាំងពលកម្ម និងចំណេញពេលវេលា។
លោកបានបន្តថា នៅតំបន់មួយចំនួន ប្រជាកសិករមានគំនិតច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ ដោយចេះកែច្នៃផ្ទៃដីធ្វើស្រែមួយផ្នែករបស់ពួកគេ សម្រាប់ដាំបន្លែដូចជា ស្ពៃ ត្រសក់ ត្រប់ សណ្ដែកកួរ ល្ពៅ ឪឡឹក និងត្រសក់ផ្អែម ដើម្បីយកទៅលក់នៅទីផ្សារបង្កើនប្រាក់ចំណូលបន្ថែម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «និន្នាការ ផ្លាស់ប្ដូរដ៏ឆាប់រហ័សនៃរបៀបធ្វើស្រែចម្ការរបស់កសិករយើង នាពេលបច្ចុប្បន្ន បានក្លាយជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់ ក្នុងការគាំទ្រនិងជំរុញឱ្យគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ស្ដីពីការប្រកួតប្រជែងការនាំចេញស្រូវអង្គរ និងកសិផលនានា ទៅកាន់ទីផ្សារក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ បានទទួលជោគជ័យនាពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ»។
កាលពីឆ្នាំ ២០១០ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយយុទ្ធសាស្ត្រមួយ ស្ដីពីការប្រកួតប្រជែងការនាំចេញស្រូវអង្ករទៅកាន់ទីផ្សារបរទេស ឱ្យបានមួយលានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ ដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៥ តទៅ ប៉ុន្តែផែនការនោះ ត្រូវបានបរាជ័យ ដោយសារប្រជាកសិករនាពេលនោះ មានចំណេះដឹងតិចតួចនៅឡើយ ទាក់ទងនឹងការងារដាំដុះស្រូវតាមបែបទំនើបកម្មនៃបច្ចេកវិទ្យា។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ឆ្លងកាត់ការបណ្ដុះបណ្ដាលបន្ថែមលើការធ្វើទំនើបកម្មវិស័យកសិកម្ម តាមបែបបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រថ្មីៗ ពីមន្ត្រីជំនាញ ផ្នែកកសិកម្មក្នុងរយៈពេល៣-៤ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បានធ្វើឱ្យកសិករខ្មែរមានការផ្លាស់ប្ដូរនូវរបៀបបង្កបង្កើនផលស្រូវរបស់ពួកគេគួរឱ្យកត់សំគាល់។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោក ឡោ ប៊ុណ្ណា នាយកវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍកសិកម្មកម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «កាលពីមុនប្រជាកសិករយើងនិយមស្ទូងស្រូវ ប៉ុន្តឥឡូវពួកគាត់ប្ដូរពីស្ទូងមកព្រោះវិញ និងប្រើគ្រឿងយន្តកសិកម្ម ដូចជាគោយន្ត ត្រាក់ទ័រភ្ជួរាស់ ម៉ាស៊ីនបុកដាំ និងម៉ាស៊ីនច្រូត ជំនួយកម្លាំងអូសទាញ គោ-ក្របី និងកាត់បន្ថយកម្លាំងពលកម្មមនុស្ស»។
បើតាម លោក ប៊ុណ្ណា ការប្រើប្រាស់និងទុកដាក់ពូជ ក៏មានការផ្លាស់ប្ដូរគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផងដែរ ព្រោះបច្ចេកទេសប្រើប្រាស់ពូជក្នុងអាជីវកម្មស្រូវអង្ករ ក៏ជាចំណុចសំខាន់មួយដែលត្រូវមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «កន្លងមកនៅពេលប្រមូលផលស្រូវ ប្រជាកសិករយើងភាគច្រើន តែងតែទុកហូបខ្លះ លក់ខ្លះ និងទុកពូជខ្លះ ដល់ពេលឥឡូវឃើញមានកសិករច្រើនណាស់គាត់គិតថា ពូជ[ស្រូវ]សំខាន់ គាត់ប្ដូរទៅទិញពូជស្រូវដែលសុទ្ធល្អ និងមានគុណភាពខ្ពស់ ពិសេសប្រភេទស្រូវក្រអូប ពីក្រុមហ៊ុន ពីរោងម៉ាស៊ីនផលិតពូជស្រូវ»។
ចំណែក លោក សុង សារ៉ន ប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានកត់សម្គាល់ថា កសិករខ្មែរបច្ចុប្បន្ន បានយល់ច្បាស់ពីសារសំខាន់ នៃការធ្វើស្រែចម្ការ ដោយចាត់ទុកថា ជាមុខជំនួញមួយដែលមានការប្រកួតប្រជែងខ្ពស់។
លោកថ្លែងថា៖«ពីមុនគាត់ធ្វើស្រែចង់បានតែបរិមាណ គាត់ធ្វើស្រូវអ៊ីអែរ៨៥ អីចឹងទៅ ប៉ុន្តែប្រភេទស្រូវហ្នឹងវាអត់មានតម្លៃក្នុងទីផ្សារទេ ចឹងគេអត់ទិញ បើគេទិញ គេឱ្យថោក ចឹងគាត់ខាត។ ដល់ឥឡូវគាត់ធ្វើសុទ្ធតែស្រូវក្រអូប ចឹងស្រូវគាត់មិនទាន់ទាំងទុំស្រួលបួលផង មានក្រុមឈ្មួញកណ្ដាលគេមកកក់លុយមុនបាត់ទៅហើយ»។
លោកបានបន្តថា ស្រដៀងគ្នានេះ ខាងសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា កាលពីមុនគិតថា បានប្រមូលទិញស្រូវឱ្យបានច្រើន ដើម្បីផលិតជាអង្ករសម្រាប់នាំចេញទៅទីផ្សារបរទេស ដោយមិនបានគិតគូរពីគុណភាពនៃប្រភេទស្រូវអង្ករដែលគេនិយមបរិភោគនោះទេ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «កាលពីមុន យើងប្រមូលទិញស្រូវចម្រុះប្រភេទពីកសិករ មកផលិតជាអង្ករសម្រាប់នាំចេញ ទៅទីផ្សារក្រៅប្រទេសបានប្រមាណពី៦០-៧០ម៉ឺនតោនក្នុង១ឆ្នាំ ដែលគិតជាសាច់ប្រាក់ យើងទទួលបានប្រមាណ ៤៥០ លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នយើងប្រមូលទិញប្រភេទស្រូវក្រអូប ក្នុងបរិមាណប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះ យើងផលិតជាអង្ករលក់ចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ក្នុងទំហំសាច់ប្រាក់ពី ៦៥០-៧៥០ លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។ ដូច្នេះជាចក្ខុវិស័យរបស់យើង គឺជំរុញឱ្យកសិករផលិតស្រូវក្រអូប ដែលមានគុណភាព សម្រាប់ឆ្លើយតបតម្រូវការទីផ្សារ»។
គោលនយោបាយនាំអង្ករចេញ គឺជាគោលនយោបាយសំខាន់មួយ ក្នុងចំណោមគោលនយោបាយសំខាន់ផ្សេងទៀតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ កន្លងមក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ប្រទេសចិន គឺជាប្រទេសស្ថិតក្នុងលំដាប់ទីមួយ ដែលបាននាំចូលអង្ករពីកម្ពុជា ហើយប្រទេសបារាំងស្ថិតក្នុងលំដាប់ទី២។ កម្ពុជាក៏បាននាំចេញអង្ករ ទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបផងដែរ៕
