.jpg)
ការជួបពិភាក្សារបស់ប្រជាសហគមន៍នៅខេត្តរតនគិរី កាលពីចុង ឆ្នាំ២០២០ ។រូបថត UN Cambodia
ភ្នំពេញៈ អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាអះអាងថាលម្ហសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជាគឺបានបើកទូលាយចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ មកម៉្លេះ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាឋានសួគ៌របស់សង្គមស៊ីវិល ខណៈបច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជាមានសង្គមស៊ីវិលជាង ៦ ពាន់ ដែលកំពុងធ្វើសកម្មភាពលើគ្រប់រូបភាព។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី ២០ មិថុនាដូចនេះ ស្របពេលដែលថ្ងៃដដែលនេះ អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) បានចេញផ្សាយឯកសារព័ត៌មានមួយស្ដីពីការចូលរួមរបស់សង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា។
នៅក្នុងការចេញផ្សាយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនេះបានបង្ហាញ ការអំពាវនាវឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សរបស់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានបញ្ចូលការចូលរួមជាសាធារណៈ និងលម្ហសម្រាប់ពលរដ្ឋជាប្រធានបទមួយ ក្នុងចំណោមប្រធានបទចំនួន ៧ ដែលទាមទារឱ្យមានការចាត់វិធានការដោយលើកឡើងថា «សង្គមកាន់តែរឹងមាំ និងកាន់តែមានភាពធន់នៅពេលដែលស្រ្តីនិងបុរសអាចបំពេញតួនាទីប្រកបដោយអត្ថន័យក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរួមចំណែកដល់ការតាក់តែងគោលនយោបាយដែលមានឥទ្ធិពលលើជីវិតរបស់ពួកគេ រួមទាំងការទទួលបានព័ត៌មាន ការចូលរួមក្នុងកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ ការលើកឡើងពីមតិជំទាស់ និងការរួមគ្នាសម្ដែងមតិជាដើម»។
លម្ហសម្រាប់ពលរដ្ឋ គឺជាគន្លឹះដើម្បីសម្រេចគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព។ ប្រជាជនដែលមានឱកាសតិចតួច គឺជាក្រុមដែលប្រឈមមុខខ្ពស់ជាងគេ និងត្រូវបានគេទុកចោល។ តាមរយៈការធានាឱ្យសង្គមស៊ីវិល ចូលរួមប្រកបដោយអត្ថន័យប្រទេសនានាអាចកាត់បន្ថយវិសមភាព ធានាបរិយាប័ន្ន និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវចីរភាព។ នេះបើតាមការចេញផ្សាយរបស់ UN។
UN បញ្ជាក់ថា៖«នៅប្រទេសកម្ពុជាសង្គមស៊ីវិលចូលរួមក្នុងការផ្តល់សេវាជាច្រើន ដូចជាលើវិស័យអភិវឌ្ឍន៍ និងមនុស្សធម៌ ការ លើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចល្អ ការអភិរក្ស ការកសាងសន្តិភាព និងសិទ្ធិមនុស្សជាដើម។ សង្គមស៊ីវិលមានវត្តមាននៅ គ្រប់ខេត្តទាំងអស់នៃប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងគ្រប់វិស័យ និងមានបុគ្គលិក និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្តជាច្រើនមកពីសាវតារចម្រុះ»។
យ៉ាងណាក្ដី លោក ជិន ម៉ាលីន បានថ្លែងថា លម្ហពលរដ្ឋនិងសង្គមស៊ីវិលនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺបានបើកទូលាយចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ មកម៉្លេះ ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីស និងក្រោយការបោះឆ្នោតប្ដូររបបនយោបាយមកជារបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ក្នុងនោះមានការលេចជារូបរាងឡើងនូវអង្គការសមាគមសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនគ្រប់រូបភាព រហូតកម្ពុជា បានរៀបចំឡើងនូវច្បាប់ដើម្បីធានាដល់សិទ្ធិសេរីភាពនិងធានានូវសកម្មភាពការពារនូវផលប្រយោជន៍របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះថែមទៀត។
លោកបញ្ជាក់ថា ក្រោយការបង្កើតនូវច្បាប់ការពារដល់សង្គមស៊ីវិល ចំនួនសង្គមស៊ីវិលមានការកើនឡើងជាលំដាប់។ រហូតមកទល់ពេលនេះ មានអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង ៦ពាន់ រួចទៅហើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «តាមចំនួននេះយើងអាចចាត់ទុកថាកម្ពុជាគឺជាឋានសួគ៌នៃសង្គមស៊ីវិលដែលជាប្រទេសមួយតូចមានពលរដ្ឋតិច ក៏ប៉ុន្ដែមានសង្គមស៊ីវិលច្រើនលើសលប់ ច្រើនជាងបណ្ដាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗមួយចំនួនលើពិភពលោកនេះទៀតដោយសារតែច្បាប់យើងបានផ្ដល់នូវភាពងាយស្រួលចំពោះការបង្កើត និងការធ្វើសកម្មភាពដែលមិនបង្កនូវការលំបាកឬឧបសគ្គសម្រាប់សង្គមស៊ីវិលនោះទេ»។
លោក ម៉ាលីន បញ្ជាក់ថា តាមរយៈចំនួនសង្គមស៊ីវិល កម្ពុជាអាចចាត់ទុកថា លម្ហសង្គមស៊ីវិល គឺធំទូលាយនៅកម្ពុជា ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលជាបញ្ហានោះគឺទាក់ទងនឹងគុណភាព និងភាពចាស់ទុំនៃសង្គមស៊ីវិល។
លោកលើកឡើងថា ទោះបីជាមានការលេចរូបរាងឡើងតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ មានភាពចំណាស់យូរឆ្នាំជាង ៣០ឆ្នាំមកហើយក៏ដោយ មានចំនួនច្រើនជាង ៦ ពាន់សង្គមស៊ីវិលយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្ដែនៅមានបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងគុណភាពនិងភាពចាស់ទុំរបស់សង្គមស៊ីវិល។មានរយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំមែន ក៏ប៉ុន្ដែសង្គមស៊ីវិលនៅមិនទាន់មានភាពចាស់ទុំ មិនទាន់មានគុណភាពគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ ដើម្បីចូលរួមក្នុងលម្ហសង្គមស៊ីវិល និងលម្ហរបស់ពលរដ្ឋនេះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«បញ្ហានេះវាមានបញ្ហាចំនួន ២ ទី១ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសង្គមស៊ីវិលខ្លួនឯងផ្ទាល់ ទី២ គឺបញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋាភិបាលនិងសង្គមស៊ីវិលនេះឯង។ ពាក់ព័ន្ធបញ្ហារវាងសង្គមស៊ីវិលនិងរដ្ឋាភិបាលនេះ យើងឃើញថានៅមានបញ្ហាដោយសារតែភាពពហុប៉ូលនិយម(Polarization)និងនយោបាយភាវូបនីយកម្មនិយមនៃសង្គមស៊ីវិល (Politicization)»។
លោកពន្យល់ មានន័យថា គណបក្សនយោបាយមានច្រើន សង្គមស៊ីវិលក៏មានច្រើន ដូច្នេះគណបក្សនយោបាយនីមួយៗព្យាយាមចាប់យកសង្គមស៊ីវិលដើម្បីធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយក្នុងការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ និងគាំទ្រទៅដល់របៀបវារនយោបាយនិងគោលដៅនយោបាយរបស់ខ្លួន។នេះធ្វើឱ្យសង្គមស៊ីវិលបាត់បង់នូវឯករាជភាព អព្យាក្រឹតភាពនយោបាយ និងបេសកកម្មរបស់ខ្លួនដែលបម្រើផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងផលប្រយោជន៍សង្គម។
លោក ម៉ាលីន លើកឡើងថា៖«សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនគាត់ធ្វើការបម្រើសង្គមតែរូបភាពទេ ប៉ុន្ដែគោលដៅពិតប្រាកដរបស់គាត់ គឺការឈានទៅចាប់យកនូវអំណាចនយោបាយ។ គាត់ចាប់ផ្ដើមធ្វើសកម្មភាពដំបូងក្រោមរូបភាពជាសង្គមស៊ីវិល ក៏ប៉ុន្ដែគាត់បានធ្វើសកម្មភាពដោយភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងគណបក្សនយោបាយក្នុងគោលដៅមួយបម្រើសកម្មភាពនយោបាយរបស់គណបក្សនិងគាំទ្រគណបក្សនោះដើម្បីឱ្យឈានទៅកាន់អំណាច សង្គមស៊ីវិលរបស់គាត់ ទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ និងអំណាចនយោបាយក្នុងប្រទស»។
លោកបន្តថា៖«ការភ្ជាប់ខ្លួនរបស់សង្គមស៊ីវិលទៅក្នុងផលប្រយោជន៍នយោបាយនិងរបៀបវារនយោបាយនេះបានធ្វើឱ្យសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ បាត់បង់នូវឯករាជភាព អព្យាក្រឹតភាពផ្នែកនយោបាយ បាត់បង់នូវបេសកកម្មដើមរបស់ខ្លួននៅក្នុងការបម្រើសង្គមនិងផលប្រយោជន៍ជាតិ។ នេះជាបញ្ហាប្រឈមដែលធ្វើឱ្យសង្គមស៊ីវិលនៅមិនទាន់មានភាពចាស់ទុំ មិនទាន់មានគុណភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការទទួលបានឬក៏ចូលរួមនៅក្នុងលម្ហសង្គមស៊ីវិ ឬក៏លម្ហពលរដ្ឋដែលយើងបើកទូលាយ»។
នៅក្នុងការចេញផ្សាយរបស់ UN បញ្ជាក់ថា UN ត្រៀមខ្លួនជានិច្ចដើម្បីគាំទ្រដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការចាត់វិធានការជាជំហានៗដើម្បីជួយធ្វើឱ្យលម្ហសម្រាប់ពលរដ្ឋកាន់តែល្អប្រសើរឡើងតាមរយៈការចូលរួមជួយផ្តល់យោបល់លើការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ដែលពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗដើម្បីជួយឱ្យច្បាប់ទាំងនោះអនុលោមទៅតាមកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជា តួយ៉ាងដូចជាច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងច្បាប់ស្តីពីសហជីព ជាដើម។
របៀបវារៈអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាពឆ្នាំ២០៣០ចាត់ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ជាចំណុចស្នូលដ៏សំខាន់នៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងលើកកម្ពស់ និងជំរុញការអភិវឌ្ឍសង្គមសេដ្ឋកិច្ចជាមួយនឹងគោលការណ៍ដ៏សំខាន់គឺការមិនទុកនរណាម្នាក់ចោលនិងការផ្ដល់ភាពអង់អាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យធ្វើជាភ្នាក់ងារដ៏សកម្មក្នុងការសម្រេចការអភិវឌ្ឍ ប្រកបដោយចីរភាព។ នេះបើតាម UN។
UN បញ្ជាក់ថា«ក្នុងនាមជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍មួយនៅប្រទេសកម្ពុជា អង្គការសហប្រជាជាតិ នឹងបន្តបង្ហាញពីភាពពឹងអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមកនៃគ្រប់សិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់និងបន្តកិច្ចសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលដើម្បីធ្វើឱ្យស្ថានភាពលម្ហសម្រាប់ពលរដ្ឋកាន់តែល្អប្រសើរឡើងនិងធានាថា ការអភិវឌ្ឍរបស់កម្ពុជា គឺជាការអភិវឌ្ឍសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា ហើយជាការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយបរិយាប័ន្នព្រមទាំងប្រើប្រាស់នូវជំនាញនិងការរួមចំណែករបស់សង្គមទាំងមូលព្រមទាំងសង្គមស៊ីវិលរបស់ប្រទេសនេះផងដែរ»។
លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ លើកឡើងថា ក្នុងនាមអង្គការធ្វើការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កន្លងមក តែងតែលើកឡើងនូវការរឹតត្បិតអំពីសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ហើយសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននេះ មានលម្ហសេរីភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល សហជីព សេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ការប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធី សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពក្នុងការបង្កើតអង្គការសមាគមជាដើមដើម្បីយកមកធ្វើជាឧទាហរណ៍ថានៅមានការរឹតត្បិតនូវសេរីភាពទាំងអស់នេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងហើយបានជាពេលនេះ UN ក៏បានលើកយកបញ្ហាទាំងនេះសម្ដែងនូវការព្រួយបារម្ភផងដែរ ទាក់ទងនឹងបញ្ហានៃសេរីភាពនៃអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសេរីភាពនៃការជួបជុំ ការប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធី សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពក្នុងការបង្កើតអង្គការសមាគម ឬសហជីពនេះ»។
លោកបន្តថា៖ «អ៊ីចឹងចំណុចនេះមិនមែនមើលឃើញតែអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិទេសូម្បីUNក៏បានមើលឃើញចំណុចនេះដែរ ហើយក៏បានស្នើសុំទទូចឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលលោកធ្វើការបើកកាន់តែទូលាយទៅលើសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ជាពិសេសសេរីភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះដើម្បីចូលរួមលើកកម្ពស់ទៅលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្សលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»៕
