ត្បូងឃ្មុំៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាមរំឭកខួបលើកទី ៤៥ នៃទិវាចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅរកការផ្ដួលរំលំរបបប៉ុលពត ដែលបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ២០ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧៧ នៅតំបន់កោះថ្ម X16 ស្ថិតនៅភូមិកោះថ្ម ឃុំទន្លូង ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ តាមការអះអាង កាលនោះលោក ហ៊ុន សែន ស្ថិតក្នុងវ័យទើបតែ ២៥ ឆ្នាំបានចាកចោលប្រពន្ធមានផ្ទៃពោះ ៥ ខែ ដោយដឹកនាំកម្លាំងចូលប្រទេសវៀតណាម រកជំនួយដើម្បីផ្តួលរំលំរបបប៉ុលពត។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងពិធីនេះនាថ្ងៃទី ២០ មិថុនា នៅតំបន់កោះថ្ម X16 ថា ដំណើរ ៤៥ ឆ្នាំបានបង្ហាញ ច្បាស់អំពីការរំដោះខ្លួនចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុលពត។ ការឈានទៅរកការបញ្ចប់សង្គ្រាម តាមរយៈនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងការបន្តអនុវត្ត ដើម្បីឈានឆ្ពោះទៅរកភាពផ្តាច់ព្រ័ត្រមួយ គឺការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដើម្បីបង្រួបបង្រួមជាតិ ឯកភាពទឹកដី និងរុញកម្ពុជាឆ្លងកាត់ពីដំណាក់កាលមួយមកកាន់ដំណាក់កាលមួយរហូតដល់ប្រទេសកម្ពុជាបានស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប អត្រានៃភាពក្រីក្រធ្លាក់នៅក្រោម ១០ ភាគរយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា នេះជាប្រវត្តិសាស្ត្រពិតដែលឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការវិវឌ្ឍក្នុងបញ្ហាកម្ពុជាខ្លួនឯង ក៏ដូចជាការវិវឌ្ឍក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម។ ឆ្នាំនេះជាខួបលើកទី ៤៥ ដែលលោកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម ដើម្បីរៀបចំការតស៊ូ ហើយក៏គាប់ជួនឆ្នាំនេះក៏ជាខួបលើកទី ៥៥ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំង ២។
លោកថ្លែងថា៖ «ការចាកចេញពីមាតុភូមិចោលប្រពន្ធដែលមានផ្ទៃពោះ ៥ ខែ មិនមែនជារឿងលេងសើច សម្រាប់យុវជនម្នាក់ដែលមានអាយុត្រឹមតែ ២៥ ឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែការឈរឱបដៃមើលទុកឱ្យពួកប៉ុលពតសម្លាប់ ឬក៏ត្រូវធ្វើអត្តឃាតមិនមែនជាជម្រើសល្អនោះទេ។ ទោះបីជាក្តីសង្ឃឹមត្រឹមតែ ១ ភាគរយ ឬតិចជាងនោះ ក៏ខ្ញុំត្រូវតែធ្វើការ ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពទៅតាមអ្វីដែលបានធ្វើរួចមកហើយនោះឯង»។
លោក ហ៊ុន សែន រំឭកថា៖ «ប្រសិនបើយើងយកកងទ័ពទៅច្រើនទៅក្នុងទឹកដីវៀតណាម ការប៉ះទង្គិច គឺនឹងច្បាស់ជាកើតមានដោយសារយើងនាំកងទ័ពចូលទៅក្នុងប្រទេស ដែលមានអធិបតេយ្យមួយ ហើយក្នុងកាលៈទេសៈនោះ ពួកប៉ុលពតក៏បានបើកការវាយប្រហារចំពោះវៀតណាមនៅតំបន់មួយចំនួនរួចស្រេចទៅហើយដែរ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តថា៖ «ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ ដោយមិនយកកងទ័ពច្រើនទៅជាមួយទេ។ ខ្ញុំយកតែ ៥ នាក់តែប៉ុណ្ណោះ។ ៤ នាក់ផ្សេងទៀត គឺជាមុខសញ្ញាដែលគេត្រូវចាប់ខ្លួននៅពេលនោះឯង»។
លោក ហ៊ុន សែន រំឭកទៀតថា វៀតណាមបានផ្តល់ដីឱ្យកម្ពុជា រក្សាអដ្ឋិធាតុយុទ្ធជនរបស់លោកចំនួន ៤៩ នាក់ក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ ដោយមិនអាចរកឃើញក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ លោកត្រូវផ្ញើអដ្ឋិធាតុនេះក្នុងទឹកដីវៀតណាម ដោយលោកបញ្ជាក់ថា៖ «ឥឡូវ សុំសម្តេច ឯកឧត្តម ធ្វើការពិចារណា តើគួរមាតុភូមិនិវត្តន៍នៃអដ្ឋិធាតុទាំងនោះត្រឡប់មកកាន់កម្ពុជាវិញ ដោយយកតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រនេះធ្វើជាកន្លែងទីតាំងអដ្ឋិធាតុនៃយុទ្ធជនទាំងនោះ ដើម្បីប្រគល់ដីទាំងនោះសម្រាប់ខាងវៀតណាមវិញ»។
លោកបន្តថា វៀតណាមក៏កំពុងធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍នៃអដ្ឋិធាតុនៃកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមត្រឡប់ទៅវៀតណាមវិញ។ រីឯកម្ពុជាក៏គួរតែដល់ពេលវេលាដែលត្រូវធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍នៃអដ្ឋិធាតុយុទ្ធជនកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា។
លោកស្នើឱ្យដាក់ក្នុងតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ដោយសារមិនអាចរកក្រុមគ្រួសារពួកគេឃើញ ហើយរៀងរាល់ថ្ងៃទី ២០ មិថុនា អាចមកគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់ពួកគេផង និងធ្វើការងាររំឭកខួបនៃការចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ការផ្ដួលរំលំរបបប៉ុលពតផង។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តថា ផ្តើមចេញពីថ្ងៃទី ២០ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧៧ គឺជាការចាប់ផ្តើមកកើតនូវកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៧៨។ នេះគឺជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់មួយដើម្បីផ្គុំជាមួយអង្គការចាត់តាំងនយោបាយគឺរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា តាមរយៈការបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ២ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៨ ឈានទៅរំដោះប្រទេសនៅថ្ងៃទី ៧ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩។
លោកថ្លែងថា៖ «បងប្អូនមួយចំនួនបានដឹង ហើយប្រវត្តិសាស្ត្រក៏បានកត់ត្រាទុកអំពីអន្តរាគមន៍របស់កងទ័ពវៀតណាម ដើម្បីសង្គ្រោះប្រទេសនេះចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុលពត។ បើចង់ដឹងថា តើកងទ័ពវៀតណាមធ្វើអន្តរាគមន៍សង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាខុស ឬត្រូវត្រូវទៅសួរតុលាការកូនកាត់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងកម្ពុជា»។
លោកបន្ថែមថា៖ «នេះជាការទទួលស្គាល់ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិតែម្តង ថា ទង្វើរបស់វៀតណាមត្រឹមត្រូវ។ បើទង្វើវៀតណាមមិនត្រឹមត្រូវ មិនចាំបាច់កាត់ទោសពួកខ្មែរក្រហមធ្វើអី»។
លោក យង់ គិមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព ថ្លែងថា ការរំឭកខួបនេះគឺជាការណ៍មួយច្បាស់ថា ការផ្តួលរំលំរបបខ្មែរ-ក្រហម មានការគាំទ្រយ៉ាងសំខាន់ពីប្រទេសវៀតណាម។ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ និងអ្នកវិភាគតែងតែខ្វែងគំនិតគ្នាលើលទ្ធផលនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ។ អ្នកខ្លះលើកអំពីការរំដោះប្រជាជនពីរបបខ្មែរក្រហម ហើយអ្នកខ្លះទៀតលើកឡើងអំពី ការចូលឈ្លានពានពីវៀតណាម។
លោកថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្តែ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងឃើញថា ការរស់រានមានជីវិតនេះ ក៏ជាលទ្ធផលមួយនៃកិច្ចសហការហ្នឹងដែរ។ ប៉ុន្តែយើងក៏ត្រូវតែមានការស្វែងយល់ជាបន្តបន្ទាប់ទៀតដែរ ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីមុន និងបច្ចុប្បន្នវាត្រូវតែមានភាពខុសគ្នាមួយគឺនៅត្រង់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជាបានដើរនៅលើផ្លូវដែលមានអធិបតេយ្យភាពដែលយើងទទួលបានពីកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ហើយស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសកម្ពុជា»។
លោក គិមអេង ថ្លែងថា អ្វីដែលសំខាន់រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម គឺជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងសេដ្ឋកិច្ច ឬខាងគ្រប់វិស័យផ្សេងៗទៀត ដែលមិនមែនធ្វើឡើងដោយ មិនស្មើភាពគ្នានោះទេ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក Pham Minh Chinh ថ្លែងក្នុងពិធីនេះថា វៀតណាមជានិច្ចកាលមានការគោរពចំពោះទំនាក់ទំនងភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ មិត្តភាពជាប្រពៃណី កិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយស្ថិរភាពយូរអង្វែង ជាមួយកម្ពុជា។ វៀតណាមមានបំណងពង្រឹង និងលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់វិស័យនយោបាយការទូតសន្តិសុខការពារជាតិ សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ វប្បធម៌ អប់រំ និងទេសចរណ៍រវាងប្រទេសទាំង ២។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងជឿជាក់ថា ទំនាក់ទំនងវៀតណាមកម្ពុជានឹងកាន់តែបានរីកចម្រើន និងកាន់តែបានពង្រឹងបន្ថែមទៀត។ ពិធីរំឭកខួប លើកទី ៤៥ នៃដំណើរឆ្ពោះទៅការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុលពតរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន មិនត្រឹមតែរំឭកយើងអំពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការចាប់ផ្តើមនៃការតស៊ូ ដើម្បីមនសិការ សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស ដើម្បីបុព្វហេតុផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ដ៏ឃោរឃៅនោះទេ ថែមទាំងជាភ័ស្តុតាងនៃការណ៍ដ៏រស់រវើកនៃទំនាក់ទំនងមិត្តភាពសាមគ្គីភាពស្មោះស្ម័គ្ររវាងប្រជាជនទាំង ២ វៀតណាម-កម្ពុជា ដែលមនុស្សជំនាន់ក្រោយត្រូវការរក្សាចងចាំ និងបន្តអភិវឌ្ឍ»៕