.jpg)
បណ្ណប្រកាសពីដំណើរចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនកាលពីកន្លងមគ ។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក
ភ្នំពេញៈជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនដែលបង្កឡើងពីវីរុសមួយប្រភេទហៅថា HPV (Human Papilloma Virus) ជាជំងឺដែលស្រ្តីគ្រប់រូបអាចប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃការកើត ដូច្នេះការចាក់វ៉ាក់សាំងការពារគឺជាភាពចាំបាច់មួយដែលស្រ្តី គួរយល់ដឹង និងនាំកូនស្រីៗទៅចាក់ដើម្បីសុវត្ថិភាពទាំងអស់គ្នា។
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានធ្វើកិច្ចសម្ភាសជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ៣រូប ដែលមានឯកទេសសម្ភព និងរោគស្រ្តីគឺកញ្ញាវេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង ដែលសព្វថ្ងៃបម្រើការងារនៅមន្ទីរពហុព្យាបាលសម្ភពសោភានិងមន្ទីរសម្រាកព្យាបាលនិងសម្ភពមាតា និងអ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ឆេង ហាក់ងង់ បម្រើការងារនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តសៀមរាបនិងលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ពឹង យ៉ីកស៊ីង ប្រធានផ្នែកថ្នាំបង្ការនៃវិទ្យាស្ថានប៉ាស័្ទរកម្ពុជារួមទាំងអ្នកដែលទើបបានទៅចាក់ផ្ទាល់គឺកញ្ញា ថាន រស្មី។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ពឹង យ៉ីកស៊ីង បានឱ្យដឹងថា មកទល់ពេលនេះពុំទាន់មានតួលេខស្រ្តីដែលមានជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនជាផ្លូវការរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទេ។
ប៉ុន្តែបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកលើសពី៩៥ភាគរយនៃករណីមហារីកមាត់ស្បូន មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្ករោគដោយ Human Papillomavirus (HPV)។
អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានធ្វើការប៉ាន់ស្មានថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០ មានស្ត្រីប្រហែល ៦០៤ ០០០នាក់ ត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថា មានជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន និងស្ត្រីប្រហែល ៣៤២ ០០០នាក់ បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតដោយសារជំងឺដ៏កាចសាហាវនេះ។ គួរកត់សម្គាល់ថា ប្រហែល៩០ភាគរយនៃករណីស្លាប់កើតមានឡើងចំពោះស្ត្រី ដែលរស់នៅក្នុងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា កញ្ញា ថាន រស្មី បានចែករម្លែកនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់កញ្ញាអំពីសារៈសំខាន់និងបទពិសោធដែលបានទៅចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន នៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជាលើកទី១។
កញ្ញា វ័យ២៧ឆ្នាំ រូបនេះបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពីហេតុផលដែលកញ្ញាបានទៅចាក់វ៉ាក់សាំងការពារថា៖ «ខ្ញុំទៅចាក់គឺប្រាកដណាស់ថាបារម្ភ ព្រោះការឆ្លងវាមិនមែនខ្លួនយើងជាអ្នកបង្ក។ បើសិនយើងឆ្លង យើងឆ្លងពីដៃគូរបស់យើង។សួរត្រឡប់មកវិញថា មនុស្សប្រុសយើងអាចទុកចិត្តគាត់បានប៉ុន្មានភាគរយ មិនថាប្ដី ឬសង្សារយើងមិនដឹងថាគាត់ទៅខូចអី យ៉ាងម៉េចខ្លះពីមុនមក ឬពីក្រោយមានយើងទេ»។
កញ្ញាបានបន្តថា៖«ព្រោះមេរោគនេះជាមេរោគដែលជាប់នឹងខ្លួនគាត់រហូត។ ត្រឡប់មកវិញដូចខ្ញុំបានបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុកអ៊ីចឹងវាដូចជាកាដូឱ្យខ្លួនឯងដែលយើងមិនចាំបាច់ដេកភ័យថាថ្ងៃណាមួយយើងអាចនឹងឆ្លង»។
ចំណុចនេះកញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ថា វាជាការចាំបាច់ណាស់ដែលស្រ្តីត្រូវចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនដោយសារជំងឺមហារីកវាកើតឡើងស្ងាត់ៗមិនមានរោគសញ្ញាអីឱ្យដឹងទេ។
បើវាវិវត្តទៅវានឹងធ្ងន់ធ្ងរ ដូច្នេះឥឡូវដែលប្រទេសមានវ៉ាក់សាំងការពារស្រ្តីនិងក្មេងស្រីៗគួរតែទៅចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ។
កញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត រូបនេះ បន្ថែមទៀតថា៖ «បើនៅក្នុងស្រុកគេ គឺគេចាក់នៅក្នុងកម្មវិធីជាតិតែម្ដង តែក្នុងស្រុកយើងវាមិនទាន់ទូលំទូលាយ ថវិកាមានកម្រិត អ៊ឹចឹងយើងអត់ទាន់មានក្នុងថ្នាក់ជាតិទេ។តែវ៉ាក់សាំងនេះមានសារប្រយោជន៍ណាស់សម្រាប់ក្មេងស្រី ព្រោះយើងបានការពារគាត់ទៅថ្ងៃមុខពីជំងឺនេះ។ ជាក់ស្ដែង ស្រ្តីដែលប៉ះពាល់មានដៃគូហើយ ១០០នាក់សឹងតែថា៩០នាក់ហើយ ដែលមានឱកាសឆ្លងជំងឺហ្នឹង។គ្រាន់តែជំងឺហ្នឹងវាអាចឆ្លងចូល ហើយអាចបាត់ទៅវិញដូចផ្ដាសាយ ឬក៏ឆ្លងហើយវានៅយារយីយើងទៅជាមហារីក»។
អ្នកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិត ឆេង ហាក់ងង់ បានបន្ថែមថា៖«ការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះវាចាំបាច់ ព្រោះអាចការពារបានទាំងមហារីកមាត់ស្បូន មហារីកទ្វារមាស និងរន្ធគូទ»។
កញ្ញារស្មី បានឱ្យដឹងពីបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួនតាមរយៈវេជ្ជបញ្ជារបស់គ្រូពេទ្យថា កញ្ញាត្រូវចាក់៣ដូស ដោយគម្លាតចាក់គឺបន្ទាប់ពីថ្ងៃចាក់លើកទី១ កញ្ញាត្រូវចាក់លើកទី២នៅ១ខែបន្ទាប់និងលើកទី៣ បន្ទាប់ពី៦ខែបន្ទាប់។
ដោយយោងតាមឱវាទរបស់គ្រូពេទ្យដែលកញ្ញាទៅចាក់ជាមួយ រស្មី បានឱ្យដឹងថា ចាក់ទៅគឺគ្មានប្រតិកម្មអីទេ គ្រប់យ៉ាងធម្មតាហើយក៏គ្មានតម្រូវការតមអ្វីដែរ ក្រៅពីមិនឲ្យយកកូនក្នុងរយៈពេល៦ខែនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងប៉ុណ្ណោះ ។
កញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បានឱ្យដឹងថា៖ «ប្រសិនបើកូនក្មេង ចន្លោះ៩-១៤ឆ្នាំ យើងចាក់ឱ្យ ២ដង ចាក់ថ្ងៃហ្នឹងចន្លោះពី៦-១២ខែក្រោយចាក់ម្ដងទៀត។តែបើគាត់អ្នកមានអាយុចន្លោះពី១៥-២៦ឆ្នាំឡើងទៅយើងចាក់ឱ្យគាត់៣ដង។ ចាក់ថ្ងៃហ្នឹង ១-២ខែក្រោយ ចាក់លើកទី២ ហើយ៦ខែក្រោយចាក់លើកទី៣»។
អ្នកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិត ឆេង ហាក់ងង់ បានបញ្ជាក់បន្ថែមដែរថា វ៉ាក់សាំងជារួមមាន ៣ប្រភេទ គឺ Cervarix (bivalent) Gardasil (quadrivalent )និងGardasil 9 (nanovalent)ដែលគម្លាតនៃការចាក់និងអាយុចាក់វារាងខុសគ្នាបន្តិចបន្តួច។
ស្របគ្នានោះលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ពឹង យ៉ីកស៊ីង បានឱ្យដឹងថា ជាទូទៅថ្នាំបង្ការមហារីកមាត់ស្បូន អាចបណ្តាលឱ្យមានផលរំខានបន្តិចបន្តួច ដូចជា ឈឺចាប់ត្រង់កន្លែងចាក់ ឡើងហើមក្រហមត្រង់កន្លែងចាក់ មានអាការក្តៅខ្លួន ឬ ឈឺក្បាល ជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែផលរំខានទាំងនោះ ជាទូទៅមានសភាពស្រាល និងមានរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ។
ក៏ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង អ្នកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិត ឆេង ហាក់ងង់ ថា «តាមពិតទៅ មិនមានការហាមប្រាមការយកកូននៅក្នុងអំឡុងពេលចាក់វ៉ាក់សាំងទេ តែគេមិនណែនាំឱ្យយើងចាក់វ៉ាក់សាំងនៅពេលយើងមានទម្ងន់ហើយ ហើយក៏មិនមានលក្ខខណ្ឌ មិនណែនាំឱ្យយើងបន្តចាក់វ៉ាក់សាំងទី២ ទី៣ដែរ ព្រោះគេមិនទាន់រកឃើញថាវ៉ាក់សាំងធ្វើឱ្យកូនមានភាពមិនប្រក្រតីណាមួយក្នុងអំឡុងពេលពពោះនោះទេ»។
កញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បន្ថែមទៀតថា ក្នុងករណីចាក់ហើយ ចៃដន្យរកឃើញថា មានគភ៌ នោះដូសដែលចាក់បន្ទាប់ៗត្រូវលើកពេល ទាល់តែគាត់សម្រាលកូនរួចទើបចាក់ឡើងវិញ។
ថ្វីបើការចាក់នៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជា១ដូសមានតម្លែ៦៧ដុល្លារក្ដី ប៉ុន្តែកញ្ញា រស្មី បង្ហាញប្រាប់ពីអារម្មណ៍ចំពោះតម្លៃវ៉ាក់សាំងការពារនេះថា៖«បើសម្រាប់យើងមានលុយខ្លួនឯង មានចំណូលច្បាស់លាស់ តម្លៃប៉ុណ្ណឹងប្ដូរជាមួយសុខភាពខ្លួនយើងខ្ញុំគិតថាវាមិនថ្លៃទេ។ប៉ុន្តែតម្លៃហ្នឹងបើគិតពីប្រជាពលរដ្ឋទូទៅដែលគាត់អត់សូវមាន[លុយ] ជាពិសេសអ្នកនៅតាមបណ្ដាខេត្ត ខ្ញុំគិតថាអាចនឹងមិនហ៊ានចាក់ទេ»។
កញ្ញាបានឱ្យដឹងទៀតថាបើនិយាយពីរឿងមូលហេតុដែលកញ្ញាទើបតែសម្រេចចិត្តចាក់ដោយសារកញ្ញាជាមនុស្សដែលចូលចិត្តតាមដានសុខភាពជាប្រចាំ ដូច្នេះពេលស្ងាត់កូវីដ កញ្ញាក៏ទៅពិនិត្យសុខភាពហើយក៏ឆ្លៀតចាក់វ៉ាក់សាំងនេះឱ្យហើយទៅ។
មួយទៀតនោះ កញ្ញា ថា ដោយសារកន្លងមក កញ្ញាធ្លាប់បានឃើញព័ត៌មានថា បើអ្នកមានគ្រួសារហើយ ចាក់អត់បានឬអ្នកមានដៃគូហើយចាក់ទៅក៏អត់មានប្រសិទ្ធភាព។ប៉ុន្តែមួយរយៈក្រោយនេះកញ្ញាបានសិក្សាលើចំណុចនេះ ដោយបានសួរគ្រូពេទ្យជាច្រើនទើបដឹងថាទោះបីជាអ្នកធ្លាប់មានដៃគូឬមានគ្រួសារ មានកូនក៏ដោយ ប្រសិទ្ធភាពគឺនៅតែមាន។
កញ្ញាបានពន្យល់តាមអ្វីដែលកញ្ញាយល់ដឹងពីគ្រូពេទ្យថា៖«ប្រសិនបើអ្នកឆ្លងកាត់ការរួមភេទពិនិត្យឃើញថាមិនទាន់ឆ្លងមេរោគHPVគុណភាពវ៉ាក់សាំងគឺដូចគ្នាចំពោះអ្នកមិនមានដៃគូ។វាអាចមិនមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងករណីមួយសម្រាប់អ្នកមានដៃគូអាចឆ្លងពីដៃគូប្រសិនជាវ៉ាក់សាំងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលបណ្ដុះអង់ទីគ័រនៅឡើយ»។
កញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បានបកស្រាយបន្ថែមថា ប្រសិទ្ធភាពវ៉ាក់សាំងគឺអាចអាស្រ័យទាំងលើអាយុនិងការមានទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទ។ក្មេងដែលមានអាយុចាប់ពី៩ឆ្នាំទៅរហូតដល់ជាង៤០ឆ្នាំអាចចាក់បានតែបើស្រ្តី ដែលមានវ័យលើសពី៤៥ឆ្នាំ គឺវ៉ាក់សាំងលែងមានប្រសិទ្ធភាពហើយ។
កញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត បន្តថា៖«កាលណាយើងរាងចាស់ពេលចាក់វ៉ាក់សាំង ប្រសិទ្ធភាពដែលយើងទទួលបានពីវាមកវិញ វាមិនបានល្អដូចនៅក្នុងវ័យមួយក្មេងទេ។តែតាមយោបល់របស់ខ្ញុំកត្តាមួយទៀតក៏អាចទាក់ទងជាមួយការរួមភេទដែរ មានន័យថាវ៉ាក់សាំងគឺយើងចាក់មុនពេលដែលយើងជួបជាមួយមេរោគ។ដោយឡែកអ្នកដែលគាត់ធ្លាប់រួមភេទហើយ ភាគរយច្រើនគាត់អាចនឹងធ្លាប់ជួបជាមួយនឹងមេរោគ»។
កញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បានបញ្ជាក់ថា៖«វាមានហានិភ័យមួយដែលគាត់អាចឆ្លងហើយ តែអត់ដឹងខ្លួន វានៅបង្កប់ក្នុងហ្នឹង ហើយនៅពេលដែលយើងទៅចាក់ក្នុងអំឡុងពេលហ្នឹងវាអត់មានប្រសិទ្ធភាពទេ។ អ៊ីចឹងបានថាការចាក់របស់វ៉ាក់សាំងហ្នឹងវាមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពល្អដូចពេលដែលខ្លួនយើងនៅស្អាតមិនធ្លាប់បានប៉ះពាល់ជាមួយមេរោគសោះ។ ដូចនេះ បានគេណែនាំឱ្យស្រ្តីដែលមានដៃគូហើយធ្វើតេស្តរកកោសិកាមហារីកមាត់ស្បូនមុន បើលទ្ធផលចេញមកអវិជ្ជមាន បានគាត់អាចចាក់បាន»។
រីឯអ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតឆេង ហាក់ងង់ បានបន្ថែមដែរថា៖ «យើងណែនាំឱ្យចាក់នៅវ័យជំទង់អ៊ឹចឹងព្រោះថ្នាំនេះជាប្រភេទការពារ មិនមែនសម្រាប់ព្យាបាលនៅពេលដែលឆ្លងភ្លាមៗនោះទេ យកល្អគេចាប់ផ្ដើមឱ្យចាក់នៅមុនពេលចាប់ផ្ដើមមានទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទ»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ពឹង យ៉ីកស៊ីង បានបន្ថែមថា៖ ថ្នាំបង្ការមហារីកមាត់ស្បូន មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ក្នុងករណីដែលថ្នាំបង្ការនេះ ត្រូវបានផ្តល់ដល់កុមារមុនពេលដែលពួកគេឆ្លងមេរោគ HPV ។ ដោយហេតុនេះហើយ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា ថ្នាំបង្ការនេះគួរត្រូវបានផ្តល់ដល់កុមារនៅចន្លោះអាយុពី៩-១៥ឆ្នាំ នៅមុនពេលដែលកុមារឆ្លងកាត់ជីវិតដៃគូ។
លោកថា៖ «ថ្នាំបង្ការនេះអាចផ្តល់ជូនដល់ស្រី្តដែលមានអាយុលើសពី១៥ឆ្នាំ ក្រោមការវាយតម្លៃពីតម្រូវការចំាបាច់ និងហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនសម្រាប់បុគ្គលនីមួយៗ»។
បើតាមកញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បន្ទាប់ពីចាក់រួចប្រសិទ្ធភាពវ៉ាក់សាំងគឺមាន៩០ភាគរយឡើងទៅ។ គ្រាន់តែថាជំងឺមហារីកវាមាន១០០មុខជាង ប៉ុន្តែវ៉ាក់សាំងដែលមានមកដល់ឥឡូវនេះស៊េរីចុងក្រោយគេបង្អស់ទើបតែការពារបាន៩មុខទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ៩មុខហ្នឹងគឺប្រឈមខ្លាំងជាងគេបំផុត។អ៊ឹចឹងមានន័យថាស្រ្តីដែលគាត់ចាក់ហើយនៅតែមានការលើកទឹកចិត្តគាត់ឱ្យនៅតែបន្តតាមដានរកមើលជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនដដែលព្រោះវាមិនបានគ្របដណ្ដប់ទាំង១០០មុខជាងនោះទេ។
កញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បន្ថែមថា៖«ប៉ុន្តែបើនិយាយពីប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់វ៉ាក់សាំងហ្នឹងជាមួយមេរោគដែលគេការពារអា៩មុខហ្នឹងគឺវាការពារបានស្ទើរតែ១០០%តែហានិភ័យជាមួយមេរោគផ្សេងៗទៀតវាចូលរួមការពារខ្លះដែរ តែមិនបានច្រើនទេ»។
ទាក់ទងនឹងប្រសិទ្ធភាពនៃវ៉ាក់សាំងអ្នកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិត ឆេង ហាក់ងង់ ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា៖« ប្រភេទនីមួយៗអាចនឹងការពារបាននៅក្នុងកម្រិតផ្សេងៗគ្នា។ដូចជាប្រភេទវ៉ាក់សាំងGardasilអាចការពារបានខ្ទង់៧០ភាគរយ។ Gardasil 9 អាចការពារបានរហូតដល់៩០ភាគរយ ហើយវ៉ាក់សាំង១ប្រភេទផ្សេងទៀត Cervarix អាចការពារខ្ទង់ ៨៧ភាគរយ។ តែ៨៧ភាគរយទាល់តែចាក់ក្នុងអាយុ១២-១៣ឆ្នាំ។ប៉ុន្តែក្នុងករណីចាក់អាយុធំជាងហ្នឹង១៤-១៦គេរកឃើញថារៀងថយចុះនៅត្រឹម៦៤ភាគរយ។ប្រសិនបើពីអាយុ១៦-១៨ប្រសិទ្ធភាពវ៉ាក់សាំងអាចចុះមកទៀតនៅត្រឹម៣៤ភាគរយ»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ពឹង យ៉ីកស៊ីង បញ្ជាក់ថា ស្រ្តីដែលពុំបានទទួលថ្នាំបង្ការមហារីកមាត់ស្បូន នៅពេលដែលគាត់ឆ្លងកាត់ជីវិតដៃគូអាចមានហានិភ័យនៃការឆ្លងមេរោគ HPV។ ថ្វីដ្បិតតែជាង៩០ភាគរយនៃករណីនៃការបង្ករោគដោយមេរោគ HPVអាចវិវត្តទៅរកការជាសះស្បើយដោយឯកឯង តែមានករណីខ្លះវាអាចបង្កជារោគរ៉ាំរ៉ៃ និងវាអាចវិវត្តទៅជាជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន។
ចំពោះរោគសញ្ញានៃជំងឺនេះវិញកញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង បានពន្យល់ថា ជាទូទៅមិនឱ្យជារោគសញ្ញាអ្វីទេ តែបើវាចេញរោគសញ្ញាគឺធ្ងន់ដោយវាវិវត្តទៅជាដុំមហារីកធំនៅនឹងមាត់ស្បូនដែលអាចធ្វើឱ្យអ្នកជំងឺមានការឈឺ
ចាប់នៅកន្លែងសំខាន់ឬអាចមានធ្លាក់ឈាមនៅចន្លោះថ្ងៃមករដូវ។
រីឯអ្នកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិត ឆេង ហាក់ងង់ បានបន្ថែមថា គឺមានការធ្លាក់ឈាមខុសធម្មតា អាចមានបរិមាណច្រើន ឬរយៈពេលនៃការមករដូវវែងជាងធម្មតា ឈឺចាប់ពេលរួមភេទ ឈឺពោះផ្នែកខាងក្រោមឬឈឺត្រគាកធ្លាក់សខុសប្រក្រតី មានឈាមលាយឡំជាមួយ ធ្លាក់ឈាមតាមទ្វារមាសមានលក្ខណៈមិនប្រក្រតី មានឈាមក្រោយពេលរួមភេទ អំឡុងពេលរួមភេទ ឬក្រោយពេលអស់រដូវមានឈាមបន្ទាប់ពីបន្ទោបង់និងក្រោយពិនិត្យអាងត្រគាក អាចពិបាកក្នុងការបត់ជើងតូចឬបត់ជើងធំ។
អ្នកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិត ឆេង ហាក់ងង់ ថា៖ «មហារីកមាត់ស្បូនបណ្ដាលមកពីការឆ្លងមេរោគ HPV តាមការរួមភេទឬគាត់ចាប់ផ្ដើមការរួមភេទនៅពីក្មេងពេក ហើយក៏អាចទាក់ទងនឹងអ្នកជក់បារី អ្នកមានកូនច្រើន អ្នកមានប្រព័ន្ធភាពសាំថយចុះ អ្នកកើតមេរោគអេដស៍ ឬអ្នក ដែលធ្លាប់មានប្រវត្តិជំងឺឆ្លងតាមការរួមភេទពីមុនមក»។
អ្នកស្រី វេជ្ជបណ្ឌិតបន្ថែមទៀថា វិធីសាស្រ្តដើម្បីការពារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនទី១គឺចាក់វ៉ាក់សាំង ទី២ត្រូវពិនិត្យកោសិការមាត់ស្បូនទៅតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យដែលអាចធ្វើរៀងរាល់៣ឆ្នាំម្ដង។អ្នកមានអាយុពី២៥ឆ្នាំឡើងទៅគេណែនាំឱ្យពិនិត្យកោសិកាមាត់ស្បូនឱ្យបានទៀងទាត់។កាលណាបើរកឃើញមានបម្រែបម្រួលកោសិកាមិនល្អ វាវិវត្តទៅមហារីកគឺត្រូវតែទៅទទួលការព្យាបាលឱ្យបានលឿន។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ពឹង យ៉ីកស៊ីង បន្ថែមដែរថា ការចាក់ថ្នាំបង្ការមហារីកមាត់ស្បូន នៅមុនពេលដែលកុមារឆ្លងកាត់ជីវិតដៃគូ ជាវិធីសាស្ត្រដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការបង្ការជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន។រីឯវិធានការផ្សេងៗទៀត ដូចជា ការពិនិត្យមាត់ស្បូនជាទៀងទាត់ (សម្រាប់ស្ត្រីចាប់ពីអាយុ៣០ឆ្នាំឡើងទៅ) និងការទទួលការព្យាបាលនៅដំណាក់កាលដំបូងនៃជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន ក៏អាចរួមចំណែកក្នុងការកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកមាត់ស្បូននេះបានផងដែរ។
ចំពោះការព្យាបាលវិញកញ្ញា វេជ្ជបណ្ឌិត តាំង ស៊ីងអ៊ីង ប្រាប់ថា គឺអាចមានការព្យាបាលតាមការវះកាត់ ការបាញ់កាំរស្មី ការចាក់ថ្នាំគីមី ទៅតាមប្រភេទនិងដំណាក់កាលរបស់វា៕
