ព្រះវិហារៈ​នៅក្នុង​ដំណើរ​រលាក់​ដោយ​សារ​ផ្នែក​ជើង​ម្ខាង​ដើរ​មិន​ព្រម​គ្នា​ ព្រោះតែ​ប្រើ​ជើង​សិប្ប​និមិ្មត​ដែល​ទប់ទ្រ​ខ្លួនធំ​ក្រអាញ បុរស​​វ័យ​ ៥៨ ឆ្នាំ ​ដែល​មាន​សម្បុរ​ស្រអែម ច្រមុះ​សំប៉ែត​ធំ​ សក់​ស្លូត​ពណ៌​ខ្មៅ​គឺជា​អតីត​យោធាម្នាក់​ ដែល​បាន​វិវឌ្ឍ​ខ្លួន​ពីការ​កាន់​កាំភ្លើង​ក្នុង​សម​រភូមិ​មក​ជា​អ្នក​កាន់​ប៉ិចធ្វើជា​សមា​ជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​ស្រអែម​នៅ​ស្រុក​ជាំ​ក្សាន្ត​ ខេត្ត​ព្រះវិ​ហារ​ ជា​មួយ​នឹងមោទន​ភាព ដែល​លោក​បាន​​បំពេញ​ទាំង​មុន​ និង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​។

ក្នុង​ទឹក​មុខ​ស្រស់​ស្រាយ​កំពុង​អង្គុយ​នៅក្នុង​បន្ទប់​ការិយា​ល័យ​ធ្វើ​ពី​ឈើ​នៃ​សាលា​ឃុំ​ស្រអែម​ដែល​នៅ​ផ្នែក​ជ​ញ្ជាំ​ង​នៃ​បន្ទប់​មាន​ព្យួរ​ផែន​ទីប្រទេស​កម្ពុជាមួយ​ផ្ទាំង​ និង​នៅ​ជុំវិញ​ខ្លួន​មាន​គំនរ​ឯកសារ​នៅលើ​តុ​ផង​នោះ ​លោក​ សាប់ ប៊ុន​សឿន​ បាន​រៀប​រាប់​ថា ​ឆ្នាំ​នេះ​លោក​មាន​អាយុ​ ៥៨​ ឆ្នាំ​គត់​ និង​បាន​រៀប​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​ជាមួយ​នារី​ខ្មែរ​ម្នា​ក់ជាង ២០ ​ឆ្នាំ​ ថែម​ទាំង​មាន​កូន​ប្រុស​ស្រី​ចំនួន ​៣​ នាក់​ផង។ បើទោះ​ជា​លោក​ធ្លាប់​បាន​ទទួល​រង​នូវ​ការឈឺ​ចាប់​យ៉ាង​ជោក​ជាំ​នៅក្នុង​ជីវិត​ក៏ដូចជា​​ធ្លាប់​ឆ្លង​កាត់​ព្យុះ​ភ្លៀង​នៃ​គ្រាប់​រំសេវ​ក្នុង​សមរ​ភូមិ​យ៉ាង​ណាក្តី​ ប៉ុន្តែ​លោក​នៅតែមាន​មោទន​ភាព​ក្នុង​ខ្លួន​ និង​ស្រ​ឡាញ់​ពេញ​ចិត្ត​ចង់​ជួយ​ការងារ​សង្គម​ ដោយ​សារ​លោក​ក៏​នៅ​មាន​កម្លាំង​ធន់​នឹង​បម្រើការ​ជា​សមា​ជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​ស្រអែម ស្រុក​ជាំ​ក្សាន​នេះ​ដែរ​។

លោក​បាន​រំឭ​កពីអតីត​កាល​ថា នៅ​ថ្ងៃមួយ​លោក​មិនបាន​ចាំ​ថ្ងៃខែ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​អំឡុង​ឆ្នាំ ១៩៨៥ ​ដែល​កាល​នោះ​លោក​ធ្វើជា​ទា​ហាន​រដ្ឋ​កម្ពុជា​ហើយ​បាន​បោះ​បន្ទាយ​ឈ​រជើង​នៅ​ក្នុង​សមរ​ភូមិ​ជួរមុខ​នៅ​ចំណុច (ទំនប់​ព្រះ​ប្រឡាយ ​ហៅ​ ង-​១៨)​ ក្នុង​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ។​

លោក​បាន​រៀប​រាប់ថា​ កាល​នោះ​នៅ​វេលា​ថ្ងៃ​លោក​បាន​ចេញ​ពីបន្ទាយដើ​ម្បីដើរ​ល្បាត​ហើយក៏​ជាន់មីន​លេខ​បូក​១គ្រាប់​ផ្ទុះ​ឡើង​កក្រើក​ព្រៃ​បណ្តាល​ឱ្យ​លោក​ត្រូវ​របួស​ខ្ទេច​ឆ្អឹង​ជើង​ខាង​ស្តាំ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ ខណៈ​ជើង​ខាង​ឆ្វេង​ក៏ត្រូវ​អំបែង​គ្រាប់​មីន​បែក​ឆ្អឹង​ស្មង​ជើង​អស់​ដែរ។ នៅពេល​នោះ​លោក​សន្លប់​ហើយ​ត្រូវបាន​មិត្ត​រួមការ​ងារ​យក​អង្រឹង​សែង​កាត់​ភ្នំ​ដងរែក ​ហើយ​លោក​និង​ក្រុម​ជួយ​សង្គ្រោះ​បាន​សម្រាក​នៅ​ជើង​ភ្នំ​ដងរែក​បាន ​១​ យប់​ទើប​ក្រុម​មិត្រួម

ការ​ងារ​ដឹក​បញ្ជូន​លោក​តាម​រថ​យន្ត​មក​ឃុំ​ស្រអែម​ ខេត្ត​ព្រះវិ​ហារ​ ទៅ​ស្នាក់​នៅ​ព្យា​បាល​បណ្តោះ​អាសន្ន​ក្នុងកង​ពល​លេខ ៣០៧​ របស់​កងទ័ព​វៀត​ណាម និង​សម្រាក​បាន​ ៥ ​ថ្ងៃ​ទើប​គ្រូពេទ្យ​បញ្ជូន​លោក​តាម​ឧទ្ធម្ភាគ​ចក្រ (Helico​pter)ទៅ​ព្យា​បាល​បន្ត​នៅ​មន្ទីរ​ពេទ្យ​ខេត្ត​ស្ទឹង​ត្រែង​បាន​ ១ សប្ដាហ៍​ រួច​ក៏បន្ដ​ឡើង​យន្ត​ហោះ​ជិះ​​មក​ព្យា​បាល​នៅ​មន្ទីរ​ពេទ្យ ១/៧៩​ នៅរាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​។តែ​ដោយ​សារ​ស្ថាន​ភាព​របួស​ធ្ងន់​ពេក​លោក​ត្រូវបាន​គ្រូ​ពេទ្យ​កាត់​ជើង​ស្តាំ

ត្រឹ​ម​ភ្លៅ​។

លោក​រំឭក​បន្ត​ថា នៅ​តំបន់​ចំណុច​ទំនប់​ព្រះ​ប្រឡាយ​នោះ​គឺជា​សម​ភូមិ​ក្តៅមួយ​ប្រយុទ្ធ​ប្រទាញ​ប្រទង់​គ្នា​យ៉ាង​ខ្លាំង​រវាង​ទាហាន​ខ្មែរ​ក្រហម ​និង​ទាហានរដ្ឋ​កម្ពុជា​ហើយ​នៅ​ជំនាន់​នោះ​ក៏មាន​ពលករ (ក៥) ដាក់​មីន​ផង​ដែរ ​ដើម្បី​ការពារ​កន្លែង​ស្នាក់​នៅ​របស់​ពួកគេ។ ហេតុ​ដូច្នេះ​គ្រាប់​មីន​ដែល​ត្រូវបាន​កប់​ក្នុង​ដី​ លោក​មិនដឹងថា​ ខាង​ណា​ជា​អ្នក​ដាក់​ពិត​ប្រាកដ​នោះ​ទេ ​ព្រោះ​គ្រាប់​មីន​បើ​ត្រូវ​ខាង​ទ័ព​ខ្មែរក្រហម​ដោះ​បាន​គឺ​ខ្មែរក្រហម​ក៏​យក​ទៅ​កប់​វិញ។

ចំណែកឯគ្រាប់​មីន​ទាំង​នោះ​ជា​ប្រភេទ​គ្រាប់​មីន​លេខបូ​ក​ដែល​ពេល​មនុស្ស​ជាន់វា​ទៅ​វាផ្ទុះ​ដាច់​តែ​ត្រឹម​ជើង​ទេ។

ពេល​និយាយ​ដល់​ជីវិត​ពិការ​ភាព​នេះ​លោក ​ប៊ុន​សឿន​ បាន​ងើបមុខ​ឡើង​ហើយ​ពោល​ទាំង​អារម្ម​ណ៍​ក្តុក​ក្តួល​ថា ​លោក​ខ្លួន​ឯង​ផ្ទាល់​មិន​ត្រឹម​តែ​ប្រែ​ប្រួល​ពី​មាន​កាយ​សម្ប​ទា​គ្រប់​គ្រាន់​មកជា​ជីវិត​ពិការ​ទេ ​សូម្បីតែ​សមា​ជិក​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ​ក៏​ក្លាយ​ទៅ​ជា​មនុស្ស​ពិការ​ដូចគ្នា​ដែរ ​តែ​ពួកគេ​ពិការ​ចិត្ត​ ព្រោះ​ត្រូវ​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ជីវភាព​ក្នុង​គ្រួសារ​គ្មាន​អ្នក​រក​ចំណូល​មក​ផ្គត់​ផ្គង់​ចិញ្ចឹម​ប្រពន្ធ​កូន​នៅ​តូចៗ​នៅ​ឡើយ​។

លោក​បាន​ថ្លែង​ទៀត​ថា ប៉ុន្តែ​​ក្រោយពី​លោក​ធ្លា​ក់​ខ្លួន​ពិការ​មក​ លោក​បាន​វិល​ត្រឡប់​មក​ស្រុក​កំណើត​ក្នុង​ស្រុក​ជាំ​ក្សាន្ដ​​ខេត្ត​ព្រះ​វិហារ​វិញ។ បន្ទាប់​មក​លោក​ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ធ្វើជា​សមា​ជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​ស្រ​អែម ​ដែល​ក្នុង​តំណែង​នេះ​មាន​រយៈ​ពេល​ ១៥ ​ឆ្នាំ​ហើយ​គិត​មក​ទល់​ឆ្នាំ ២០២២​​ នេះ។​

ចំពោះ​ការ​ធ្វើដំណើរ​ទៅ​បំពេញ​ការងារ​ជា​សមា​ជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​ លោក​បាន​ប្រាប់​ថា ជា​រៀងរាល់​ថ្ងៃ​លោក​តែង​តែ​ជិះ​ម៉ូតូ​ទៅធ្វើ​ការ​នៅ​សា​លា​ឃុំ​ស្រអែម​ក្នុង​ចម្ងាយ​ផ្លូវ​ពី​ផ្ទះ​ប្រហែល​ ១​ គីឡូម៉ែត្រ​។ ការ​ប្រើ​ម៉ូតូ​ជាម​ធ្យោបាយ​នេះ​លោក​ក៏​តែងតែ​ជួប​ឧបសគ្គ​ខ្លះៗ​ដែរ​ដូចជា​ ពេល​ដាក់​លេខ​ម៉ូតូ​ និង​ពេល​ជាន់​ហ្វ្រាំង​ ព្រោះ​ជើង​ម្ខាង​ ដែល​ជា​ជើង​សិប្ប​និម្មិត​បំពាក់​ត្រឹម​ភ្លៅ​គឺ​វា​មិន​ដូច​ប្រើ​ជើង​សិប្ប​និម្មិត​ត្រឹម​ក្រោម​ក្បាល​ជង្គង់​នោះ​ទេ។

ក៏​ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល​និយាយ​រំឭក​ដល់​ការងារ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​វិញ​ស្រាប់​តែ​លោក ​ប៊ុន​សឿន​ បែរជា​ថ្លែង​ទាំង​ត្រេកអ​រថា៖ «ខ្ញុំ​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​ការងារ​ធ្វើជា​សមាជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​នេះ​ណាស់។ ព្រោះ​ខ្ញុំ​ជា​អ្នក​ទទួល​បន្ទុក​ចុះបញ្ជី​អត្រា​

នុ​គោល​ដ្ឋា​ន​ជូន​ពលរដ្ឋ​ ខ្ញុំ​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​បម្រើ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​របស់​ខ្ញុំ​ និង​សង្គម​ខ្ញុំ»​។

ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​បញ្ហា​គ្រាប់​មីន​នេះ​ដែរ​ លោក លី ធុជ អនុ​ប្រធាន​ទី ១ អាជ្ញាធរ​មីន ធ្លាប់​ផ្តល់​បទ​សម្ភាស​ជា​មួយ​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា​ផ្ទៃ​ដី​ចម្ការ​មីន​ដែល​នៅ​សល់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុ​ជាមាន​ប្រមាណ​ ៨០០​ គីឡូ​ម៉ែត្រ​ការ៉េ។ ចំណែក​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​គុណ​ភាព​ ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​ចម្ការ​មីន​ និង​ការ​បោស​សម្អាត​មីន​នេះគឺ​ធ្វើ​ទៅ​តាម​ខេត្ដ​គោល​ដៅ​អាទិ​ភាព ​ដែល​ជា​ខេត្ដ​មាន​មីន​ច្រើន​ជាង​គេដូច​ជា ​ខេត្ដ​បាត់​ដំបង បន្ទាយ​មាន​ជ័យ និង​ខេត្ដ​សៀម​រាប​ ជាដើម​។

ចំពោះ​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​នេះ​លោក លី ធុជ បញ្ជាក់​ថាគឺ ​ដើម្បី​ពង្រឹង​គុណ​ភាព​ការងារ​ស្រាវ​ជ្រាវ​ចម្ការ​មីន និង​ការ​បោស​សម្អាត​មីន​ដែល​អនុវត្ត​ដោយ​ប្រតិ​បត្តិ​ករ​ជាតិ-​អន្ត​រជាតិ​នៅតាម​បណ្តា​ខេត្ត​ ដែល​ទទួល​រង​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ដោយ​សារ​មីន​។ បើតាម​លោក លី ធុជ ខេត្ដ​ដែល​ក្រុម​ត្រួត​ពិនិត្យ​អាជ្ញា​ធរ​មីន​បាន​បន្ត​ចុះ​ពិនិត្យ​ទៀត​នោះ រួម​មាន ខេត្ត​ពោធិ៍​សាត់​ បាត់​ដំបង ​ប៉ៃ​លិន បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​ ឧត្តរ​មាន​ជ័យ សៀម​រាប​ កំពង់ធំ ​ព្រះវិ​ហារ​ កំពង់​ចាម ក្រចេះ ​ស្ទឹង​ត្រែង​ មណ្ឌល​គិរី ​និង​ខេត្ត​រតន​គិរី​ ជា​ដើម​។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ក្រុម​ត្រួត​ពិនិត្យ​នៃ​អាជ្ញាធរ​មីន​កំពុង​ចុះ​ពិនិត្យកិច្ច​ប្រតិ​បត្តិការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​ចម្ការមីន​មូល​ដ្ឋាន ការ​បោស​សម្អាត​មីន​និង​ផ្ទៃដី​ ក្រោយ​ពេល​បោស​សម្អាត​នៅតាម​បណ្តា​ខេត្ត ដែល​រង​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ដោយ​សារ​មីន ​ដើម្បី​កំណត់​ផ្ទៃដី​ដែល​មាន​មីន​ឡើង​វិញ​ឱ្យបាន​ច្បាស់​លាស់ និង​ពន្លឿន​គោល​ដៅ​បោ​ស​សម្អាត​មីន​ឱ្យ​អស់ពី​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០២៥»​៕