ភ្នំពេញៈ មកទល់ពេលនេះ រដូវវស្សាបានចូលមកដល់ហើយដោយមានភ្លៀងធ្លាក់រាយប៉ាយពេញផ្ទៃប្រទេស។ ទន្ទឹមនឹងនេះ តើលោកអ្នកបានត្រៀមខ្លួន ដើម្បីបង្ការហានិភ័យនៃគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ សម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ និងសហគមន៍របស់អ្នកហើយឬនៅ? ព្រោះក្រសួងធនធានទឹក និង ឧតុនិយមបានព្យាករហើយថានៅឆ្នាំនេះនឹងមានទឹកជំនន់មធ្យមកើតឡើង ទាមទារឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងបង្ការទុកជាមុន។
ទឹកជំនន់នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកើតចេញពីប្រភព ២ សំខាន់ គឺជំនន់ទឹកទន្លេ និងជំនន់ទឹកភ្លៀង។ ជំនន់ទឹកទន្លេកើតឡើងដោយសារទឹកភ្លៀងធ្លាក់ច្រើនក្នុងផ្ទៃអាងទន្លេមេគង្គ ហើយបានប្រមូលផ្តុំហូរធ្លាក់ចុះមកក្រោមកាត់តាមប្រទេសចិន មីយ៉ាន់ម៉ា ឡាវ ថៃ វៀតណាម និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ជំនន់ទឹកទន្លេនេះមានសភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀត នៅពេលមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងនៅតាមតំបន់ជួរភ្នំ និងខ្ពង់រាប ព្រមទាំងតំបន់ជុំវិញបឹងទន្លេសាប និងទន្លេមេគង្គ ដែលបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ខេត្តស្ថិតនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប តាមបណ្តោយទន្លេមេគង្គ និងខេត្តស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងប្រទេស។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំជំនន់ទឹកទនេ្លបានជន់លិចផ្នែកខ្លះនៃខេត្តស្ទឹងត្រែង រតនគិរី ក្រចេះ កំពង់ចាម ព្រៃវែង កណ្តាល កំពង់ធំ សៀមរាប កំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង និងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក្នុងពេលដែលមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង ខ្យល់ព្យុះ និងការកកើតឡើងនូវប្រព័ន្ធវិសម្ពាធត្រូពិក។
រីឯជំនន់ទឹកភ្លៀងកើតឡើងដោយសារបរិមាណទឹកភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងជាប់ៗគ្នាក្នុងតំបន់ផ្ទៃរងទឹកភ្លៀងរបស់អាងស្ទឹងស្ថិតនៅជុំវិញ បឹងទន្លេសាប និងដៃទន្លេមេគង្គ ដែលបណ្ដាលឱ្យបាត់បង់សមត្ថភាពផ្ទុកទឹករបស់ទន្លេ ស្ទឹង បឹង បង្ក ឱ្យមានការលិចជុំវិញតំបន់នោះ។ ជាទូទៅ ជំនន់ទឹកភ្លៀងកើតឡើងរហ័ស ហើយស្រកវិញក៏លឿនផងដែរ។ ជារឿយៗ ជំនន់នេះបានបង្កការខូចខាតដល់ផលដំណាំ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ជាពិសេសតំបន់នៅតាមដៃទន្លេមេគង្គ តំបន់ជុំវិញបឹងទន្លេសាប និងតំបន់វាលទំនាប។
ទឹកជំនន់ទ្រង់ទ្រាយធំធ្វើឱ្យខូចខាតបាត់បង់អាយុជីវិតមនុស្ស សត្វ ទ្រព្យសម្បត្តិ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រជាជនទៀតផង។ បើទឹកជំនន់ទ្រង់ទ្រាយ ធម្មតា ធ្វើឱ្យមានផលប្រយោជន៍ដល់ការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ប្រជាជនធ្វើឱ្យដីមានសំណើម និងមានជីវជាតិបង្គ្រប់ឡើងវិញនូវទឹកក្នុងដី និងផ្នែកខាងលើ ដែលជាប្រយោជន៍សម្រាប់ដំណាំកសិកម្ម និងប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ សម្រាប់ពពួកត្រីដែលប្រជាជនតាមដងទន្លេពឹងផ្អែកលើការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ពួកគេ។
ទោះជាយ៉ាងណា គ្រោះទឹកជំនន់កន្លងមក ច្រើនក្លាយជាហេតុការណ៍អាក្រក់ ធ្វើឱ្យប្រឈមនឹងគ្រោះមហន្តរាយ។ តាមតួលេខរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ គិតចាប់ពីឆ្នាំ ២០០៥ -២០២០ មានចំនួនអ្នកស្លាប់ ៧២៩ នាក់។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ ដោយមានកិច្ចគាំទ្រពីអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក ក្រោមការជ្រោមជ្រែងពីរាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនជប៉ុនបានសម្រេចសាងសង់អគារទីទួលសុវត្ថិភាព ៦ កន្លែង ក្នុងខេត្តចំនួន ៣ រួមមាន ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ និងខេត្តកំពង់ធំ ដោយចំណាយថវិកាជាង ១ លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីសម្រួលដល់ការស្នាក់អាស្រ័យរបស់ប្រជាពលរដ្ឋពេលជម្លៀសពីទឹកជំនន់។ នេះបើតាមលោក សុទ្ធ គឹមកុលមុន្នី អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ។
លោកបន្តថា អគារទីទួលសុវត្ថិភាពទាំងនោះត្រូវបានធ្វើឡើងស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ដោយមានបំពាក់ឧបករណ៍ការពាររន្ទះ ផ្ទះបាយ បន្ទប់សម្រាប់បុរស និងស្ត្រី កន្លែងផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ កន្លែងបោក និងហាលខោអាវ កន្លែងលាងដៃ កន្លែងក្មេងលេង ឃ្លាំងសម្ភារ និងម៉ាស៊ីនភ្លើង។ ក្នុង ១ កន្លែងអាចទទួលពលរដ្ឋរងគ្រោះចំនួនពី ២ ០០០ នាក់ ទៅ ៣ ០០០ នាក់ រស់នៅជាបណ្ដោះអាសន្ន។ អគារទាំងនោះត្រូវបានសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់កាលពីអំឡុងខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២១។
លោកថ្លែងថា៖ «អគារទីទួលសុវត្ថិភាពទាំងនេះ គឺជាការឆ្លើយតបរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ ដើម្បីផ្តល់កន្លែងស្នាក់អាស្រ័យបណ្តោះអាសន្នឱ្យបានសមរម្យពេលពួកគាត់ជម្លៀសចេញពីផ្ទះសំបែង»។
លោកបន្តថា ការត្រៀមជាមុនសម្រាប់បង្ការហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ មានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកាត់បន្ថយនូវផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដល់សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។ វិធានការត្រៀមបង្ការហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ ដែលគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវចូលរួមអនុវត្តនោះគឺមាន ការត្រៀមបម្រុងនូវទីទួលសុវត្ថិភាព មធ្យោបាយ សម្ភារ និងស្បៀងអាហារ សម្រាប់ឆ្លើយតបបន្ទាន់ពេលមានគ្រោះទឹកជំនន់កើតឡើង។ ក្រៅពីនេះ គឺការអនុវត្តនូវវិធានអនាម័យ សុខាភិបាល ដើម្បីថែរក្សាសុខភាព និងបរិស្ថានក្នុងតំបន់ទីប្រជុំជន ទីទួលសុវត្ថិភាពឱ្យបានល្អប្រសើរផងដែរ។
បើតាមលោក គឹមកុលមុន្នី ទួលសុវត្ថិភាព គឺជាសមាសភាពដ៏សំខាន់មួយនៃសមត្ថភាពរបស់សហគមន៍ ដើម្បីទប់ទល់នឹងគ្រោះទឹកជំនន់ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ហើយវាត្រូវបានប្រើប្រាស់ចម្បងជាកន្លែងប្រមូលផ្ដុំ សហគមន៍សម្រាប់បុគ្គល និងគ្រួសារទាំងឡាយណា ដែលបានទទួលរងការប៉ះទង្គិចដោយផ្ទាល់ពីគ្រោះទឹកជំនន់ ខណៈផ្ទះ និងដីរបស់ក្រុមគ្រួសាររស់នៅតំបន់ជនបទជាច្រើនត្រូវបានប៉ះពាល់ ដោយសារគ្រោះធម្មជាតិ។ ពួកគេនឹងត្រូវធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរបណ្តោះអាសន្នទៅកាន់ទីទួលសុវត្ថិភាព ដែលពួកគេអាចនាំយកទៅជាមួយនូវជំនួយជីវភាព (សត្វចិញ្ចឹម សម្ភារប្រើប្រាស់។ល។) ជាច្រើនតាមការដែលអាចធ្វើទៅបាន។
ជុំវិញករណីនេះ លោក លី ហ្គាលី នាយកទីចាត់ការអន្តរវិស័យនៃរដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា មកទល់ពេលនេះ រដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំបានត្រៀមបម្រុងរួចជាស្រេចនូវគ្រប់មធ្យោបាយ កងកម្លាំង ស្បៀងអាហារដែលជាជំនួយសង្គ្រោះបឋម និងវិធានការនានា ដើម្បីឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ ដែលនឹងកើតមានឡើងក្នុងឆ្នាំនេះ។ ជាទូទៅ នៅខេត្តកំពង់ធំ ច្រើនកើតឡើងក្នុងអំឡុងខែកញ្ញា និងខែតុលា ហើយតំបន់ដែលងាយប្រឈមគ្រោះទឹកជំនន់ រួមមាន ស្រុកសណ្ដាន់ ស្រុកប្រាសាទសំបូរ ស្រុកកំពង់ស្វាយ និងផ្នែកខ្លះទៀតនៃស្រុកស្ទោង និងក្រុងស្ទឹងសែន។ ព្រោះតំបន់ទាំងនេះស្ថិតនៅទីទំនាបជាប់បឹងទន្លេសាប និងនៅស្របតាមបណ្ដោយស្ទឹងសែន។
លោកថ្លែងថា៖ «បច្ចុប្បន្នក្រៅពីត្រៀមបម្រុងរួចជាស្រេចនូវមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន និងកងកម្លាំងអន្តរាគមន៍ រដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំយើងក៏បានត្រៀមនូវគ្រឿងសម្ភារ ដូចជា តង់ ធុងទឹក បង្គន់អនាម័យចល័ត រួមទាំងគ្រឿងបរិភោគឧបភោគមួយចំនួនទៀត សម្រាប់ផ្ដល់ជូនពលរដ្ឋរងគ្រោះ ដោយទឹកជំនន់ទៅតាមតំបន់គោលដៅនីមួយៗ»។
លោក លី ហ្គាលី បន្ថែមថា៖ «មិនតែប៉ុណ្ណោះ យើងក៏បានជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរភូមិ ឃុំ និងស្រុក ក្រុង ដែលប្រឈមការលិចលង់ដោយគ្រោះទឹកជំនន់ចុះផ្សព្វផ្សាយពីវិធានការមួយចំនួនដល់ពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋាន ដើម្បីចៀសផុតពីគ្រោះថ្នាក់នានា ដែលបង្កឡើងដោយគ្រោះទឹកជំនន់ផងដែរ»។
បើតាមលោក ហ្គាលី ខេត្តកំពង់ធំមានអគារទីទួលសុវត្ថិភាព ដែលមានលក្ខណៈស្ដង់ដាអន្តរជាតិចំនួន ៣ ទីតាំង ក្នុងនោះ ១ ទីតាំងស្ថិតនៅឃុំសំបូរ ស្រុកប្រាសាទសំបូរ និងនៅឃុំកំពង់គោ ស្រុកកំពង់ស្វាយ ១ ទីតាំង និងទីតាំង ១ ទៀតនៅស្រុកសណ្ដាន់។ ទីតាំងនីមួយៗអាចអនុញ្ញាតឱ្យជនរងគ្រោះស្នាក់នៅជាបណ្ដោះអាសន្ន ពេលជួបគ្រោះទឹកជំនន់បានប្រមាណពី ២ ០០០ នាក់ ដល់ ៣ ០០០ នាក់។ ក្រៅពីអគារទីទួលសុវត្ថិភាពទាំង ៣ ទីតាំងនេះ ក៏មានការរៀបចំនូវទីទួលសុវត្ថិភាពនៅតាមទីវត្តអារាម និងសាលារៀននៅតាមបណ្ដាឃុំ-សង្កាត់ ស្រុក-ក្រុង មួយចំនួន ដែលមានបញ្ហាប្រឈមគ្រោះទឹកជំនន់ផងដែរ។
ចំណែកលោក អម សុធា អភិបាលរងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ដែរថា រដ្ឋបាលខេត្តបានផ្សព្វផ្សាយដល់សហគមន៍មូលដ្ឋានអំពីប្រព័ន្ធ ១២៩៤ ដែលជាប្រព័ន្ធផ្ដល់ដំណឹង ឬ រាយការណ៍បន្ទាន់ដល់អាជ្ញាធរស្ដីពីគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ ដើម្បីមានវិធានការចុះជួយអន្តរាគមន៍ដល់ពលរដ្ឋរងគ្រោះបានទាន់ពេលវេលា។ លោកបន្តថា ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងមានស្រុកចំនួន ២ ដែលជារៀងរាល់ឆ្នាំបានរងការលិចលង់ខ្លាំងជាងគេ ដោយគ្រោះជំនន់ទឹកភ្លៀង គឺស្រុកជលគិរី និងស្រុកបរិបូណ៌។ រីឯផ្នែកខ្លះនៃស្រុកកំពង់ត្រឡាច និង ក្រុងកំពង់ឆ្នាំង រងការជន់លិចតិចតួច ដោយជំនន់ទឹកទន្លេ (ទន្លេសាប) និងទឹកដែលហូរចាក់ពីផ្នែកខាងលើនៃតំបន់ភ្នំ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងបានត្រៀមបាវខ្សាច់ គ្រឿងចក្រ ទូក កាណូត និងកងកម្លាំងអន្តរាគមន៍ សម្រាប់សង្គ្រោះពលរដ្ឋ ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ងាយរងគ្រោះនូវជំនន់ទឹកភ្លៀង និងជំនន់ទឹកទន្លេរួចជាស្រេចហើយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ យើងក៏បានធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាល មន្ត្រីយើងអំពីវិធានការសង្គ្រោះបឋម សម្រាប់ការចុះអនុវត្តប្រតិបត្តិការសង្គ្រោះពលរដ្ឋ ពេលជួបប្រឈមគ្រោះទឹកជំនន់កើតឡើងផងដែរ»។
នៅពេលមានគ្រោះទឹកជំនន់កើតឡើង ការគិតគូរពីបញ្ហាអនាម័យ និងសុខភាពក៏សំខាន់ផងដែរ ដែលគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ដែលងាយប្រឈមគ្រោះទឹកជំនន់ គប្បីត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ អនុវត្តវិធានការរស់នៅស្អាត ហូបស្អាត និងផឹកស្អាត ដើម្បីកាត់បន្ថយនូវជំងឺតម្កាត់ផ្សេងៗកើតឡើង ដែលអាចបង្កឱ្យមានការខាតបង់ទ្រព្យសម្បត្តិ និងអាយុជីវិត។ នេះជាការផ្តាំផ្ញើឱ្យពលរដ្ឋយកចិត្តទុកដាក់លើការថែរក្សាសុខភាពពីលោក គិត សុផា អភិបាលរងខេត្តពោធិ៍សាត់ទទួលបន្ទុកផ្នែកសុខាភិបាល ពេលមានគ្រោះទឹកជំនន់។
លោកថ្លែងថា៖ «អគារទីទួលសុវត្ថិភាពដែលមានលក្ខណៈស្ដង់ដាអន្តរជាតិ យើងមានហើយ ប៉ុន្តែបើបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋយើង គាត់មិនចូលរួមអនុវត្តវិធានការរស់នៅស្អាត ហូបស្អាត ផឹកស្អាតនោះទេ ពួកគាត់អាចនឹងកើតមានជំងឺឆ្លង ដូចជាជំងឺអាសន្នរោគ គ្រុនឈាម ជាពិសេស ជំងឺកូវីដ ១៩ ដែលនឹងអាចបង្កការរីករាលដាល នៅក្នុងសហគមន៍សាជាថ្មីទៀត ឬក៏អាចស្លាប់បាន»។
ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ដែលងាយប្រឈមគ្រោះទឹកជំនន់ត្រូវរក្សាអនាម័យបរិស្ថានជុំវិញផ្ទះឱ្យបានស្អាត ដោយត្រូវកាប់ឆ្ការព្រៃ និងស្មៅ ធ្វើរបងរាយសំណាញ់ ការពារកុំឱ្យសំរាម និងកាកសំណល់ផ្សេងៗហូរចូលទៅក្នុងផ្ទះក្នុងទឹកស្រះ ហើយត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ថែទាំក្មេងៗ ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងចាស់ជរា ធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យពួកគាត់ចុះលេងទឹក ឬងូតទឹក នៅតាមដងទន្លេ ស្ទឹង ព្រែក នៅពេលមានទឹកជំនន់កើតឡើង។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ កម្ពុជាទទួលបានភាពជោគជ័យគួរជាទីមោទនៈក្នុងការអនុវត្តផែនការសកម្មភាពជាតិ សម្រាប់ការកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយទឹកជំនន់ ដោយក្នុងឆ្នាំ ២០២១ កន្លងទៅនេះពុំមានជនរងគ្រោះណាម្នាក់ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានស្លាប់ដោយករណីគ្រោះទឹកជំនន់នោះឡើយ។ តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់មន្ត្រីស៊ីវិល កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទាំង ៣ ប្រភេទ និងបុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាដៃគូ រួមទាំងវិស័យឯកជន ជាពិសេសប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានផ្ទាល់ គេរំពឹងថា ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ នេះនឹងមិនមានអ្នកស្លាប់ ដោយគ្រោះទឹកជំនន់នោះទេ៕