លោក សោម សូរីដា ពេលផ្តល់សម្ភាសដល់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍។ រូបថត យូរសុះ អាប់ឌុល រ៉ាស់ហ៊ីម
លោក សោម សូរីដា បច្ចុប្បន្នជា អគ្គលេខាធិការរង និងជាអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត កើតនៅថ្ងៃទី ១ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៥៩ ក្នុងត្រកូលដែលមានឪពុកធ្វើជាទាហាន កាលពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម។ លោក សូរីដា មានទីកំណើតនៅក្នុងស្រុកឈូក ខេត្តកំពត ដោយមានបងប្អូនចំនួន ៩ នាក់ ហើយ លោកគឺជាកូនទី៣ នៅក្នុងគ្រួសារ ប្រុស ៥ នាក់ និង ស្រី ៤ នាក់។
ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧០ ប្រទេសកម្ពុជា បានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល បានធ្វើឱ្យឪពុករបស់លោក រស់នៅក្នុងបន្ទាយទាហាន រីឯម្តាយមករស់នៅ តំបន់សន្តិសុខល្អ។
ក្នុងស្ថានភាពប្រទេសដែលមានសង្គ្រាមនេះ ក្រុមគ្រួសាររបស់លោក សោម សូរីដា មានការលំបាកចាប់តាំងពីការជួបជុំគ្រួសារ និងការរៀនសូត្រ។
និយាយដល់ចំណុចនេះ លោក សោម សូរីដា បានស្រក់ទឹកភ្នែក និងអួលដើមក ព្រោះលោក និងក្រុមគ្រួសារនៅពេលនោះ ស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពលំបាកមែនទែន ព្រោះម្តាយ របស់លោក ត្រូវគិតអំពី ឪពុករបស់លោក នៅឯសមរភូមិ និងលំបាកក្នុងការមើលថែកូន ។
មកទល់ពេលនេះ លោកពិតជាមានមោទនភាពចំពោះជាតិមាតុភូមិ ដែលមានសុខសន្តិភាព ហើយលោកតែងតែប្រាប់កូនចៅរបស់លោកថា ស្ថានភាពបែបនេះ មិនដែលកើតមាននោះទេកន្លងមក។ រស់នៅក្នុងប្រទេសដែលមានសន្តិភាពនេះ គឺរស់នៅដោយស្រួល អាចរកស៊ី និងរៀនសូត្របាន លែងមានកាបែកបាក់ និងលែងឮសូរគ្រាប់ផ្លោងទៀត។ លោក សោម សូរីដា បច្ចុប្បន្នមានមានកូនប្រុសស្រី ៤ នាក់និងចៅ ៥ នាក់។
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៥ បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមចូលកាន់អំណាច បានជម្លៀសប្រជាពលរដ្ឋ និងរូបលោក ឱ្យទៅរស់នៅក្នុងខេត្តកំពង់ធំ ដែលពេលនោះ លោកបានបែកពីឪពុកម្តាយ ដោយមានតែបងប្អូន ៣ នាក់ប៉ុណ្ណោះ ទៅជាមួយលោក និង នៅសល់ ៦ នាក់ទៀតទៅជាមួយឪពុកម្តាយ ហើយត្រូវបានប៉ុលពតសម្លាប់អស់។
ការសិក្សារៀនសូត្រ
នៅឆ្នាំ ១៩៧៩ បន្ទាប់ពីប្រទេសជាតិបានរួចផុតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត លោកបានវិលត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញ ហើយក៏បានចូលធ្វើការនៅគណៈឃោសនាអប់រំមជ្ឈិម ពេលនោះ លទ្ធភាពដែលអាចទៅរៀន គឺតិចតួចបំផុត ព្រោះត្រូវធ្វើការផង និងរៀនផង។ ក្នុងស្ថានភាពកំព្រាឪពុកម្តាយ លោកបានខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនរស់ដោយខ្លួនឯង និងចិញ្ចឹមបងប្អូន៣នាក់ថែមទៀត។
ជាមួយគ្នានេះ ប្រទេសជាតិនៅពេលនោះក៏ត្រូវបានហ៊ុមព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ច ដោយប្រទេសមហាអំណាច និងមិនទាន់ទទួលស្គាល់រដ្ឋកម្ពុជា ជារដ្ឋមួយឯករាជ្យនោះទេ។ កាលនោះ លោករៀនរស់ដោយខ្លួនឯង ទាំងរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ប្រឹងរស់ និងទាំងប្រជាពលរដ្ឋក៏ខំប្រឹងប្រែងរស់។
លោកបានចូលរៀនដំបូងបំផុត នៅសាលានយោបាយមជ្ឈិមវគ្គ ៤ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ លោកក៏បានក្លាយទៅជាគណៈកម្មាភិបាលមជ្ឈិម ចុះទៅអប់រំនៅខេត្តព្រៃវែង។
ដោយសារការខិតខំប្រឹងប្រែង និងបង្កើនចំណេះដឹងខ្លួនឯង គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មើលឃើញពីការខិតខំនេះ ក៏បញ្ជូនរូបលោក ឱ្យទៅរៀនបន្តនៅសហភាពសូវៀត នៅកាសាស្តង់ រយៈពេល ៤ ឆ្នាំ នៅក្នុងសាលាបក្សជាន់ខ្ពស់ អាម៉ាតា ដែលក្រោយមក សាលានោះបានក្លាយទៅជាវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ។
លោកបានបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតនៅទីនោះ ហើយបន្តរៀនយកបណ្ឌិត នៅបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមសហភាពសូវៀតនៅក្នុងទីក្រុងម៉ូស្កូ។
ប៉ុន្តែស្ថានភាពនៅពេលនោះ មិនល្អ ដោយសហភាពសូវៀតធ្វើកំណែទម្រង់ រចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ លោកក៏អត់មានលទ្ធភាពបន្តការសិក្សា គ្រាន់តែបញ្ចប់កម្មសិក្សាថ្នាក់បណ្ឌិតខាងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច បានត្រឡប់មកកម្ពុជា ។
លោកចង់ត្រឡប់ទៅម៉ូស្គូវិញទៅការពារនិក្ខេបបទដើម្បីបញ្ចប់ការសិក្សា ប៉ុន្តែស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារមានការលំបាកក៏មិនបានធ្វើដំណើរទៅទីក្រុងម៉ូស្កូវិញឡើយ។
បម្រើការងារជាគ្រូបង្រៀន
ទោះមិនបានប្រឡប់ទៅការពារនិក្ខេបបទវិញក៏ដោយ ក៏លោកបានធ្វើជាសាស្ត្រាចារ្យបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ ផ្នែកខាងសង្គមវិទ្យា បន្ទាប់មកទៀតបានប្តូរមកបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រ សេដ្ឋកិច្ច ផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រាសេដ្ឋកិច្ច។
ក្រោយមកទៀតក៏មកធ្វើការនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលបោះឆ្នោត ឆ្នាំ ១៩៩៨ លោកបានធ្វើជាគ្រូបណ្តុះបណ្តាលនៅគណៈកម្មធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
ក្រោយចប់ការបោះឆ្នោត លោកបានទៅធ្វើជាមន្ត្រី នៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្មនិងសំណង់វិញ ប៉ុន្តែដោយសាមាននិស្ស័យលើការងារបោះឆ្នោត ក៏សម្រេចចិត្តសុំធ្វើការក្រៅម៉ោងនៅគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតវិញ ។
លោកបានចូលបម្រើការងារស៊ប់ នៅក្នុងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០១ ជាមន្ត្រីពេញម៉ោង ប៉ុន្តែលោកមានការងារមួយទៀត នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សានីតិកម្ម នៅពេលត្រឡប់មកពីក្រសួងរៀបចំដែនដីវិញ។
ការងារបោះបោះឆ្នោត
នៅពេលដែលមានការធ្វើកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត និងការកែលម្អច្បាប់បោះឆ្នោត គជប បានធ្វើសមាហរណកម្មមន្ត្រីកិច្ចសន្យារយៈពេលវែង ឱ្យមកចូលក្របខ័ណ្ឌមន្ត្រីរាជការ នៃលក្ខខណ្ឌដោយឡែក នៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ២០១៦។
លោកក៏ត្រូវបានធ្វើជាមន្ត្រីពេញក្របខណ្ឌចាប់ពីពេលនោះរហូតមកទល់នឹងបច្ចុប្បន្ននេះ។ បើនិយាយពីបទពិសោធធ្វើការនៅក្នុងការបោះឆ្នោត របស់លោក សោម សូរីដា មានរយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំ។
សម្រាប់ការងារបោះឆ្នោត លោកគឺជាអ្នករៀបចំ សរសរនីតិវិធី និងបទបញ្ជានៃការបោះឆ្នោត ជាពិសេសគោលការណ៍ទូទៅនៃ ដំណើការរៀបចំការបោះឆ្នោត ដោយផ្អែកទៅលើ ច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតដែលមានជាធរមាន។ ការរៀបចំនេះ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ឱ្យការបោះឆ្នោតនីមួយៗ ប្រព្រឹត្តទៅដោយលូន និងអនុលោមតាមច្បាប់ជាធរមាន។
ក្នុងការធ្វើកិច្ចការងារបោះឆ្នោតនេះ លោកមិនមានការលំបាកទេ បើទោះជាស្ថាប័ននេះ ជាអាជ្ញាកណ្តាល របស់គណបក្សនយោបាយ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសាធារណមតិក៏ដោយ ព្រោះកិច្ចការរបស់ គជប គឺកំណត់ដោយច្បាប់ និងធ្វើទៅតាមដំណាក់កាលនីមួយៗ។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុត គឺមន្ត្រីបោះឆ្នោត ត្រូវតែគោរព និងអនុវត្តទៅតាមអ្វីដែលមានកំណត់នៅក្នុងច្បាប់។
ជាការពិត ទោះបីមានការចោទប្រកាន់ថា ស្ថាប័ន គជប លម្អៀង ប៉ុន្តែលោកសប្បាយចិត្ត និងមានភាពកក់ក្តៅក្នុងការអនុវត្តស្របតាម ក្របខណ្ឌច្បាប់ និងត្រូវតែគោរព និងអនុវត្តឱ្យបានចំពោះអ្វីដែលមានចែង និងកំណត់ក្នុងច្បាប់។ ដូច្នេះ លោកគ្មានអល់អែកក្នុងការធ្វើកិច្ចការងារក្នុងស្ថាប័នឯករាជនោះទេ។
ទោះសមាសភាព គជប មកពីគណបក្សនេះ ឬគណបក្សនោះ សម្រាប់លោក គឺមិនអាចសម្លឹងមើលលើបុគ្គលម្នាក់នោះទេ សំខាន់ត្រូវមើលការអនុវត្តរបស់ខ្លួនដោយយោងទៅលើច្បាប់ ដែលមាននៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងអំពីតួនាទី និងភារកិច្ចរបស់ គជប។
គជប មិនធ្វើទៅតាមការបង្គាប់បញ្ជាពីបុគ្គល ឬស្ថាប័នណាមួយនោះទេ។ ម្យ៉ាងរាល់ការអនុម័តកិច្ចការងារទូទៅ ដែលអគ្គលេខាធិការដ្ឋានធ្វើ គឺផ្អែកទៅលើច្បាប់ទាំងអស់ និងការអនុវត្តជាក់ស្តែង។
ជាអ្នកនាំពាក្យ គជប
នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២២ នេះ គជប មានជំនឿទុកចិត្តដល់លោក ក៏បានប្រគល់តួនាទីមួយទៀត ជាអ្នកនាំពាក្យ ដើម្បីផ្តល់ព័ត៌មានជូនដល់សាធារណមតិតាមរយៈបណ្តាញព័ត៌នានាពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត។ ក្នុងនាមជាអ្នកនាំពាក្យ លោក ឆ្លើយទៅអ្នកសារព័ត៌មានដោយមិនប្រកាន់និន្នការ ឬក៏រើសអើងស្ថាប័ននោះទេ។
ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ទោះសំណួរនោះចាក់ដោត ឬមិនចាក់ដោត ក៏ដោយ គឺលោកតែងឆ្លើយក្នុងភាពទន់ភ្លន់ និងរួសរាយរាក់ទាក់ ព្រោះលោកចាត់ទុកថា ស្ថាប័នព័ត៌មាន បានជួយច្រើនដល់ដំណើការបោះឆ្នោតក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានជូនប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ និងមានតម្លៃសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។
ការឆ្លើយតបដោយភាពទន់ភ្លន់ទៅដល់អ្នកសារព័ត៌មាននេះ លោកក៏ទទួលបានការគោរពពីអ្នកសារព័ត៌មានមកវិញ ដែលនេះ គឺជាចំណុចសំខាន់ដែលលោកបានតាំងចិត្តខ្ពស់ ទោះជាសំណួរនោះ ពេញចិត្តឆ្លើយ ឬមិនពេញចិត្តក៏ដោយ គឺលោកត្រូវយកគោលការណ៍មកឆ្លើយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន ដោយមិនយកអារម្មណ៍មកឆ្លើយនោះទេ ដែលទាំងអស់នេះ បានធ្វើឱ្យលោកមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន។
ភាពជោគជ័យរបស់លោក សោម សូរីដា ដែលបានមកនេះ គឺការអនុវត្តភាពជាក់ស្តែងក្នុងការបម្រើការងារបោះឆ្នោត ព្រោះគ្មានសាលាណាមួយបណ្តុះបណ្តាលពីការបោះឆ្នោតនោះទេ។
លោកបានណែនាំដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ មុននឹងឈានដល់កម្រិតមួយខ្ពស់កំពូល វាគួរតែចាប់ផ្តើមពីខាងក្រោម ឱ្យវារឹងមាំង។
លោកនិយាយថា៖ «ភាពជោគជ័យក្នុងការងារ មិនមែនមានតែសញ្ញាបត្រមកពីសាលារៀនទេ ប៉ុន្តែការអនុវត្តជាក់ស្តែង នៅលើសមរភូមិការងារ គឺជាកិច្ចការសំខាន់បំផុត ដែលកំណត់ពីជោគជ័យ ឬមិនជោគជ័យ»៕
វីដេអូ៖
.jpg)
