ភ្នំពេញៈ «ដៃទេពម៉ាស្សា ឬ ម៉ាស្សាដៃទេព» គឺជាអត្តសញ្ញាណនៃសេវាកម្មម៉ាស្សារបស់ជនពិការភ្នែកនៅកម្ពុជា ដែលកំពុងទទួលបានការគាំទ្រជាទូទៅពីសំណាក់អតិថិជនទាំងក្នុងស្រុក និងមកពីក្រៅប្រទេស។ វាមិនមែនមកពីពួកគេពិការភ្នែកដែលត្រូវអាណិតអាសូរទើបអតិថិជនទៅម៉ាស្សានោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ គឺមកពីពួកគេមានជំនាញបច្ចេកទេសច្បាស់លាស់នៅក្នុងវិស័យម៉ាស្សានេះ។
ស្ត្រីវ័យ ៤០ ឆ្នាំម្នាក់បានដើរសំដៅទៅក្នុងហាងម៉ាស្សាមួយកន្លែង ឈ្មោះ «មជ្ឈមណ្ឌលម៉ាស្សាដៃទេព ២» ដែលមានទីតាំងនៅតាមបណ្ដោយផ្លូវលេខ ៥៥ ក្នុងសង្កាត់ចតុមុខខណ្ឌដូនពេញ។ នៅពេលទៅដល់ស្ត្រីរូបនោះបានសួរអ្នកទទួលភ្ញៀវនៅទីនោះថា «តើអ្នកបងសួង សាវឿន ទំនេរទេ?» បន្ទាប់មកគាត់ក៏បានដើរចូលទៅក្នុងបន្ទប់ម៉ាស្សា។
ក្នុងឯកសណ្ឋានពណ៌ផ្ទៃមេឃ អ្នកស្រី សាវឿន បានពាក់វ៉ែនតាខ្មៅ ដែលលាក់បាំងនូវភាពពិការភ្នែករបស់គាត់បានដើរតម្រង់ទៅរកគ្រែរបស់ស្ត្រីជាអតិថិជនក្នុងដំណើរយឺតៗដោយបានយកដៃស្ទាបចាប់គ្រែម្ដងម្កាល។ ប៉ុន្តែសកម្មភាពរបស់គាត់ត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរភ្លាមៗ នៅពេលគាត់បានស្ទាបចំទៅលើខ្នងរបស់ស្ត្រីជាអតិថិជននោះ ហើយច្របាច់ញីលើសាច់ដុំ និងសរសៃតាមបច្ចេកទេសអាណាតូមី។
១ ម៉ោងបានកន្លងផុតទៅ ការម៉ាស្សាត្រូវបានបញ្ចប់ ស្ត្រីជាអតិថិជនបានក្រោកពីលើគ្រែម៉ាស្សាជាមួយនឹងស្នាមញញឹមយ៉ាងស្រស់ស្រាយ។ បន្ទាប់មកគាត់បានផ្ដល់បទសម្ភាសជាមួយភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា គាត់ពេញចិត្តនឹងសេវាកម្មម៉ាស្សានៅទីនេះ។
ដោយមិនលាក់កំបាំងនូវអត្តសញ្ញាណ អ្នកស្រី យួង ចន្ត្រា អាយុ ៤០ ឆ្នាំជាបុគ្គលិកនៃក្រុមហ៊ុនលក់គ្រឿងសម្អាងមួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញបាននិយាយថា កន្លងមក អ្នកស្រីធ្លាប់ទៅរកសេវាម៉ាស្សានៅហាងធំៗមួយចំនួនដែរ ប៉ុន្តែបុគ្គលិកនៅហាងទាំងនោះហាក់ដូចជាពុំសូវមានជំនាញក្នុងការម៉ាស្សានោះទេ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «មានម្ដងខ្ញុំទៅហាងម៉ាស្សាធំមួយនៅម្ដុំផ្សារថ្មី នាងម្នាក់វ័យជាង ២០ ឆ្នាំ គាត់បានម៉ាស្សាឱ្យខ្ញុំ។ ខ្ញុំប្រាប់គាត់ថា ខ្ញុំចុករួយតាមសន្លាក់ដៃជើង គាត់ក៏ចាប់ច្របាច់កំភួនដៃ កំភួនជើងខ្ញុំ ហើយកាច់លាន់ឮប្រោះៗ ប៉ុន្តែក្រោយពីគាត់ម៉ាស្សារួច ខ្ញុំឈឺសន្លាក់ដៃជើងកាន់តែខ្លាំង»។ ក្រោយពីមានបញ្ហានោះ មិត្តភក្តិអ្នកស្រីមួយចំនួនក៏បានណែនាំឱ្សអ្នកស្រីមករកសេវាម៉ាស្សារបស់ជនពិការភ្នែក ដែលមានឈ្មោះថា «ម៉ាស្សាដៃទេព ឬដៃទេពម៉ាស្សា» ដើម្បីសាកល្បង ព្រោះគេល្បីថាមានបច្ចេកទេសម៉ាស្សាល្អ។ បន្ទាប់មកអ្នកស្រីក៏បានរកឃើញទីតាំង «មជ្ឈមណ្ឌលម៉ាស្សាដៃទេព ២» នេះ។ «ខ្ញុំបានមកទីនេះដំបូង ជួបជាមួយអ្នក បង សាវឿន។ គាត់ពិតជាមានជំនាញបច្ចេកទេសម៉ាស្សាល្អ គឺខ្ញុំតែងតែមានអារម្មណ៍ថា ធូរស្រាលពីក្នុងខ្លួន ឬបាត់ការឈឺចុកចាប់ ក្រោយពីគាត់ម៉ាស្សារួច ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាខ្ញុំមកទីនេះរៀងរាល់ ២ ដងក្នុង ១ ខែ»។
ចំណែកអ្នកស្រី សួង សាវឿន ដែលឆ្នាំនេះមានអាយុ ៤៩ ឆ្នាំ ដែលបានរៀនជំនាញម៉ាស្សាពីគ្រូជនជាតិ កាណាដា និងជប៉ុន កាលពីអំឡុងឆ្នាំ ២០០២ តាមរយៈអង្គការម៉ារីណុល បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ដោយចង់សម្រាលបន្ទុកជីវភាពគ្រួសារអ្នកស្រីបានប្រកបរបរម៉ាស្សានេះតាំងពីគាត់បានបញ្ចប់ការសិក្សាលើជំនាញម៉ាស្សាពេញ ១ ឆ្នាំនោះមកម្ល៉េះ ដែលគិតមកទល់ពេលនេះ អ្នកស្រីបានប្រកបមុខរបរម៉ាស្សាជិត ២០ ឆ្នាំមកហើយ។ ដោយផ្ដោតសំខាន់ទៅលើបច្ចេកទេសម៉ាស្សា អ្នកស្រី សាវឿន បញ្ជាក់ថា៖ «ម៉ាស្សាគឺចាប់ច្របាច់ឈ្លីលើសាច់ដុំដែលអសកម្ម។ ជាទូទៅនៅពេលសាច់ដុំនៃរាងកាយណាមួយអសកម្ម វានឹងធ្វើឱ្យយើងមានអារម្មណ៍តប់ប្រមល់ហើយពេលខ្លះវាធ្វើឱ្យយើងឈឺចុកចាប់នៅតាមសន្លាក់ ដែលស្ទើរតែមិនអាចទ្រាំបាន»។
បើតាមអ្នកស្រី សាវឿន នៅពេលមានអាការចុករួយចង្កេះ ឬឆ្អឹងខ្នង វាមិនមែនបណ្ដាលមកពីបញ្ហាជាប់ ឬកប់សរសៃនៅចំណុចដែលកំពុងឈឺចាប់នោះទេ ប៉ុន្តែវាអាចបណ្ដាលមកពីសាច់ដុំឬប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទនៅផ្នែកណាមួយនៃរាងកាយអសកម្ម ឬទាញកន្ត្រាក់ឡើងតឹងណែន ដូចជានៅផ្នែកកំភួនជើង ស្មា និងកំភួនដៃជាដើម។ អ្នកស្រីក៏បានប្រាប់ឱ្យដឹងផងដែរថា ការធ្វើម៉ាស្សាជាប្រចាំរៀងរាល់ ២ សប្ដាហ៍ម្ដងអាចជួយកាត់បន្ថយភាពតានតឹងនៃសាច់ដុំ សម្រួលអាការឈឺចាប់តិចតួចនៃរាងកាយ។ ក្រៅពីជួយសម្រួលសាច់ដុំ ម៉ាស្សាជាមិត្តដ៏ល្អរបស់អ្នកមានជំងឺស្ត្រេស ឬមានកង្វល់ច្រើន។ អ្នកដែលពុំសូវមានកម្លាំង និងថាមពល គួររកសេវាម៉ាស្សាដើម្បីផ្តល់លំនឹងដល់សរីរាង្គកាយ ហើយម៉ាស្សាក៏អាចជួយកម្ចាត់ភាពតានតឹងផ្លូវចិត្តបានដែរ។
តាមការកត់សម្គាល់របស់អ្នកជំនាញម៉ាស្សាជិត ២០ ឆ្នាំរូបនេះ អតិថិជនបរទេស ចូលចិត្តស្វែងរកសេវាម៉ាស្សារៀងរាល់ ២ ដងក្នុង ១ ខែជាទៀងទាត់គឺ «ប្រយោជន៍ដើម្បីសុខភាពរាងកាយរបស់ពួកគេ ហើយជាធម្មតាពួកគេមានសុខភាពល្អ» រីឯចំណែកភ្ញៀវជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនទាល់តែពួកគាត់ឈឺរ៉ាំរ៉ៃខ្លាំងនៅផ្នែកណាមួយ ដូចជា ឈឺចង្កេះ ជើង ដៃ ខ្នង ក ឬត្រង់បោះដៃផុត និងស្មាជាដើម ទើបបានគេមករកអ្នកជំនាញម៉ាស្សាឱ្យជួយចាប់សរសៃឱ្យគេ។
បច្ចុប្បន្ន មជ្ឈមណ្ឌលម៉ាស្សាដៃទេព ២ មានបុគ្គលិកម៉ាស្សាចំនួន ៩ នាក់ ក្នុងនោះមានប្រុស ៥ នាក់ដែលសុទ្ធសឹងជាជនពិការភ្នែក ដែលខ្លះពិការដោយសារជំងឺ Trachoma និងខ្លះទៀតមកពីជំងឺគ្រុនក្ដៅខ្លាំង។ ចំណែកអ្នកស្រី សាវឿន បានពិការភ្នែកទាំងសងខាងតាំងពីអាយុ ២ ឆ្នាំ ដោយសារជំងឺកញ្ជ្រឹល។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ដោយសារពួកយើងជាជនពិការភ្នែកមានភ្ញៀវខ្លះ គេមានអារម្មណ៍ស្ទាក់ស្ទើរអំពីជំនាញរបស់ពួកយើងដែរ ប៉ុន្តែដល់ពេលគេដឹងពីទឹកដៃនៃជំនាញរបស់ពួកយើង អាចជួយសម្រួលបញ្ហាសុខភាពរបស់ពួកគេបានប្រសើរ ទើបគេនាំគ្នាជឿហើយប្រើប្រាស់សេវារបស់ពួកយើង»។ ទន្ទឹមនឹងនេះ អ្នកស្រី សាវឿន បានរៀបរាប់ឱ្យដឹងអំពីប្រវត្តិនៃការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលម៉ាស្សាដៃទេព ២ របស់ក្រុមអ្នកស្រីថា បានចម្លងយកឈ្មោះដើមពីវគ្គសិក្សារបស់ខ្លួននាសម័យឆ្នាំ ២០០២ «ម៉ាស្សាដៃទេព ឬដៃទេពម៉ាស្សា» ដែលបង្កើតឡើងដោយគ្រូជនជាតិបរទេសម្នាក់ដែលជាជនពិការភ្នែកផងដែរ។ ដោយសារតែមានការគាំទ្រពីអតិថិជន «ម៉ាស្សាដៃទេព ឬ ដៃទេពម៉ាស្សា» ត្រូវបានបំបែកសាខាជាច្រើនកន្លែងដោយមានឈ្មោះផ្សេងៗគ្នាទៅតាមក្រុម និងវគ្គសិក្សានីមួយៗ។ បើតាមអ្នកស្រី សាវឿន បច្ចុប្បន្នទីតាំងម៉ាស្សារបស់ជនពិការភ្នែកទាំងអស់ដែលជាសមាជិកនៃសមាគមជនពិការភ្នែកកម្ពុជាសុទ្ធតែត្រូវបានប្រើប្រាស់ពាក្យ «ដៃទេព» នៅពីមុខ ឬខាងចុង ជាការកំណត់សម្គាល់ ហើយមានរហូតដល់ជាង ៥០ កន្លែងនៅទូទាំងប្រទេស និងមានជនពិការភ្នែកប្រមាណជិត ១ ០០០ នាក់ កំពុងបម្រើការងារនៅក្នុងសេវាកម្មនេះ ក្នុងនោះនៅភ្នំពេញមានច្រើនជាងគេ។
ចំណែកថ្លៃសេវាកម្ម ម៉ាស្សាគឺមានស្ដង់ដាតែ ១ គឺ ៥ ដុល្លារក្នុង ១ ម៉ោង សម្រាប់អតិថិជនខ្មែរ និង ៧ ដុល្លារសម្រាប់អតិថិជនបរទេស។ ប៉ុន្តែទីតាំងខ្លះបានយកថ្លៃ ៨ ដុល្លារ សម្រាប់អតិថិជនបរទេស។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ជនពិការភ្នែកដែលបម្រើការលើសេវាកម្មនេះក៏បានរងនូវការកេងប្រវ័ញ្ចពីអតិថិជនមួយចំនួនផងដែរ ដូចជាការបង់ប្រាក់លើថ្លៃសេវាម៉ាស្សាមិនគ្រប់ចំនួន ឬមិនបង់លុយដល់ពួកគាត់តែម្ដង ដោយយកលេសថា ជាប់កាបូបលុយនៅក្នុងរថយន្ត ហើយខ្លះទៀតបានបន្លំលួចយកទូរស័ព្ទដៃរបស់ពួកគាត់ជាដើម។
ជុំវិញករណីនេះ អ្នកស្រី សុខ គីម អាយុ ៤១ ឆ្នាំ ម្ចាស់ទីតាំង ជំនាញម៉ាស្សាដៃទេព ស្ថិតក្នុងបុរី លឹម ឈាង ហាក់ចំការដូង ដែលពុំមានលទ្ធភាពក្នុងការជួលអ្នកភ្នែកភ្លឺមកជាជំនួយការក្នុងការទទួលភ្ញៀវ ឬគិតលុយនោះប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖ «ដោយសារពួកគាត់មើលអ្វីមិនឃើញ ភ្ញៀវខ្លះបានលួចយកទូរស័ព្ទដៃរបស់ពួកយើង ហើយខ្លះទៀតបង់លុយមិនគ្រប់ ប៉ុន្តែករណីនេះមានតិចតួចតែប៉ុណ្ណោះ»។
អ្នកស្រី សុខ គីម ដែលជាសិស្សជំនាន់ទី ៣ ដែលមានគ្រូជាជនជាតិជប៉ុន និយាយថា “ម៉ាស្សាជាការព្យាបាលដ៏ចាំបាច់ ចំពោះគ្រប់ជំងឺទាក់ទងនឹងសរសៃសាច់ដុំ និងសន្លាក់។ ម៉ាស្សាជាការព្យាបាលការប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ដៃ ដោយការច្របាច់ អង្អែលត្រដុសលើស្បែក ជ្រាបដល់សាច់ដុំ ដែលអាចជួយសម្រួលដល់អាការតានតឹងរបស់អ្នកជំងឺបាន»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមិនចាត់ទុកថា ការធ្វើម៉ាស្សាជាការព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្តនោះទេ។ នៅពេលប៉ះពាល់ច្របាច់លើសាច់លើរាងកាយទៅនឹងមានការរីកសាយភាយសារធាតុអ័រម៉ូនអង់ដូហ្វ៊ីន អ្នកជំងឺបានទទួលអារម្មណ៍ថា ធូរស្បើយ ស្រាកស្រាន្ត មានផាសុកភាព កាត់បន្ថយអាការស្ត្រេសបានខ្លះមែន ប៉ុន្តែមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រើជាការព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្ត បំបាត់ទុក្ខព្រួយកង្វល់បានទេ ហើយក៏គ្មានឥទ្ធិពលជាថ្នាំព្យាបាលជំងឺរលាកបង្កឡើងដោយមេរោគដែរ។ នេះបើតាម លោក ហេង រ៉ាស៊ី គ្រូពេទ្យឯកទេសព្យាបាលដោយចលនានៃមន្ទីរពេទ្យព្រះសីហនុ មណ្ឌលនៃក្ដីសង្ឃឹមភ្នំពេញ។ លោកថ្លែងថា៖ «សូមកុំជ្រើសរើសការធ្វើម៉ាស្សាតាមតែចិត្តនឹកឃើញឱ្យសោះ។ នៅក្នុងវិស័យនេះ អ្នកអាចជួបអ្នកធ្វើម៉ាស្សាដៃល្អខ្លាំង តែអ្នកអត់ចេះអីក៏មានច្រើន។ សូមសាកសួរឱ្យបានហ្មត់ចត់ រកអ្នកដែលមានជំនាញពិតប្រាកដ បើមិនដូច្នោះអ្នកអាចជួបគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាព កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ»។
បើតាមលោក រ៉ាស៊ី អ្នកមានជំងឺសើស្បែក ជំងឺឡើងសរសៃមិនគួរទៅរកសេវាម៉ាស្សាទេ។ សម្រាប់អ្នកមានជំងឺរលាកសរសៃឈាម និងស្ត្រីមានផ្ទៃពោះដែលមានបញ្ហាសរសៃវ៉ែន ម៉ាស្សាអាចជាកាយវិការដ៏គ្រោះថ្នាក់ ព្រោះម៉ាស្សាអាចសម្រួលចរន្តឈាមធ្វើឱ្យដុំកំណកឈាមតូចដាច់ចេញពីផ្ទាំងសរសៃឈាម ហើយហូរទៅបាំងស្ទះ សរសៃអាទែរ នៅម្តុំបេះដូង ឬទៅបាំងផ្លូវសួត ជាហេតុបង្កឱ្យមានផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅវិញ។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «បើមានបញ្ហានៅក ថ្លោះគ្រេច ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងឆ្អឹងខ្នង និងក សូមប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការធ្វើសរសៃ ឬម៉ាស្សា ព្រោះបើប៉ះចំលើអ្នកគ្មានជំនាញ ការសម្រួលសរសៃ កាច់ដៃកាច់ជើង កាច់កឮសូរប្រឹបៗពីរោះស្តាប់មែន តែអាចធ្វើឱ្យយើងពិការ និងមានបញ្ហាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀត»៕