.jpg)
អ្នកជំនាញខាងសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងអ្នកចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលាកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែកក្កដា។ រូបថត សហការី
សៀមរាបៈ ក្រុមអ្នកជំនាញអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវរកឃើញថា ចក្រភពខ្មែរក្នុងសម័យបុរាណ (អង្គរ) បានបង្កើតប្រព័ន្ធសុខាភិបាលមុនគេបង្អស់នៅលើពិភពលោក ដែលមានការយកចិត្តទុកដាក់ទំនុកបម្រុងពីរាជការ និងបង្កើតបានជាមន្ទីរពេទ្យចំនួន ១០២ នៅទូទាំងចក្រភពខ្មែរ។ នេះបើតាមក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិ។
លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី ប្រធាននាយកដ្ឋាន អភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី ២១ កក្កដាថា ក្រុមអ្នកជំនាញអន្តរជាតិមកពីអង់គ្លេស អាមេរិក និងអាស៊ី បានមកធ្វើបទបង្ហាញក្នុងសិក្ខាសាលាមួយក្រោមប្រធានបទ «ព្រះពុទ្ធសាសនា និងវិស័យវេជ្ជសាស្ត្របុរាណ» នៅមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលអង្គរ នៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សររា កាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែកក្កដា។
លោកបានឱ្យដឹងទៀតថា ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវដែលធ្វើការងារក្នុងតំបន់អាស៊ីទាំងមូល រួមមានទីបេ នេប៉ាល់ ឥណ្ឌា អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ចិន និងជប៉ុន បានស្រាវជ្រាវក្នុងវិស័យព្រះពុទ្ធសាសនា និងវេជ្ជសាស្ត្របុរាណ និងបានធ្វើការពិភាគ្សាគ្នាទៅវិញទៅមក ជាមួយ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ ដែលធ្វើការស្រាវជ្រាវចក្រភពបុរាណ នៅប៉ែកអឺរ៉ុប អំពីវិស័យសុខាភិបាល ហើយបានសរុបលទ្ធផលថា ចក្រភពខ្មែរបុរាណ គឺជាអ្នកបានបង្កើតប្រព័ន្ធសុខាភិបាលមុនគេបង្អស់នៅលើពិភពលោកនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «មិនមែនយើងនិយាយទេរឿងអស់ហ្នឹង គឺដោយសារអ្នកប្រាជ្ញដែលគេស្រាវជ្រាវរាប់សិបឆ្នាំមកហើយ។ គេប្រមូលផ្តុំគ្នា តាំងពីទីបេ នេប៉ាល់ រហូតដល់ជប៉ុន កូរ៉េ សិក្សាពីប្រព័ន្ធសុខាភិបាលតាមស្រុកទាំងអស់ អាណាចក្រចិនបុរាណដ៏ធំផង ឥណ្ឌាដ៏ធំផង អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូលផង បានគេអាចមកធ្វើសិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយពីម្សិលមិញ [២០កក្កដា] ប្រាប់យើងឱ្យដឹងថា ខ្មែរយើងទេដែលនាំមុខគេបំផុតលើលោកទី១ បង្កើតបានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលដែលត្រឹមត្រូវតាមក្បួនច្បាប់» ។
បើតាមលោក សុខរិទ្ធី ក្នុងសិក្ខាសាលានោះ ក្រុមអ្នកជំនាញអន្តរជាតិ បង្ហាញថា មន្ទីរពេទ្យនីមួយៗ ដែលចក្រភពខ្មែរបុរាណ បានបង្កើតមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងត្រឹមត្រូវ មានគ្រូពេទ្យជាវេជ្ជបណ្ឌិត មានគិលានុប្បដ្ឋាកយិកា ឧសថការី មានជំនួយការពេទ្យជាដើម សរុបចំនួនមានចន្លោះពី ៩០ ទៅ ៩៨ នាក់ រួមនឹងនាយកមន្ទីរពេទ្យម្នាក់ ក្នុងមន្ទីរពេទ្យនីមួយៗ។ ប្រព័ន្ធសុខាភិបាលបាលដែលបានលើកឡើងនេះ គឺស្ថិតនៅក្នុងរាជស្តេចព្រះបាទជ័យវ្ម័នទី៧ ចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី១២ បន្តរហូតមក។
លោក អ៊ឹម សុខរិទ្ធី បានលើកឡើងថា តារយៈលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវបង្ហាញពីភាពរីករាយនិងក្តីរំភើបដល់កម្ពុជា ដែលនេះ គឺជាទុនសម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាលបន្តដល់អ្នកបន្តវេនក្រោយៗទៀត ជាពិសេសនិស្សិតផ្នែកខាងវិទ្យាសាស្ត្រ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបុរាណវិទ្យា ដើម្បីអាចធ្វើការស្រាវជ្រាវលម្អិតបន្ថែមទៀត អំពីប្រភេទថ្នាំ នាសម័យនោះ តាមរយៈការធ្វើកំណាយផ្សេងៗ នៅថ្ងៃអនាគត។
លោកថ្លែងថា៖ «ផ្លូវបានបើកហើយនៅឡើយតែយើងដើរ ហើយបន្ថែម មានន័យថា ស្រាវជ្រាវបន្តទៀត ហើយចែករំលែកចំណេះដឹងហ្នឹងបន្តទៀត ក្នុងផ្នែកអប់រំ ហើយលើសពីហ្នឹងទៀត ចំពោះផ្នែកទេសចរណ៍ ក៏ជាគោលដៅថ្មី ផលិតផលថ្មីសម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍ យកទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរផងដែរ» ។
លោកបញ្ជាក់ទៀតថា អ្នកដែលបានចាប់ផ្តើមការស្រាវជ្រាវមុនគេ គឺជនជាតិបារាំង ដែលបានបកប្រែសិលាចារឹកនៅមន្ទីរពេទ្យ ក្នុងឆ្នាំ ១៩០៣ នៃគ្រិស្តសករាជ ដែលអាចបញ្ជាក់ថា ខ្មែរមានមន្ទីរពេទ្យនៅក្នុងសម័យបុរាណ ប៉ុន្តែ តាមរយៈលទ្ធផលនោះមានអ្នកស្រាវជ្រាបន្តបន្ទាប់ទៀតរហូតជាង ១០០ ឆ្នាំមកនេះ ទើបអ្នកស្រាវជ្រាវអាចប្រៀបធៀបដឹង ពីប្រព័ន្ធសុខាភិបាលបុរាណដូចគ្នាលើពិភពលោកនេះ គឺកម្ពុជានាំមុខគេ រួចទើបអ្នកជំនាញទាំងនោះ យកដំណឹងនេះ មកធ្វើបទបង្ហាញឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី ២០ ខែកក្កដា៕
