ភ្នំពេញៈ សារមន្ទីរ​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​ទួលស្លែង ឬ​មន្ទីរ​ស-២១ បាន​រកឃើញ​សំណេរ គំនូស​សញ្ញា និង​រូបភាព​ដែល​បន្សល់ទុក​នៅតាម​ជញ្ជាំង​អគារ កាំជណ្តើរ សសរ ឬ​នៅលើ​កម្រាល​ឥដ្ឋ​តាម​អគារ​នីមួយៗ​​ចំនួន ១១ ៤៤៣ ​ផ្ទាំង ដែល​អ្នក​ជាប់ឃុំ​ជាច្រើន​បាន​សរសេរ​​ និង​គូសវាស​សញ្ញា​នៅក្នុង​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​ ១៩៧៥-១៩៧៩​។

យោងតាម​ការផ្សព្វផ្សាយ​របស់​សារមន្ទីរ​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​ទួលស្លែង​នៅ​ថ្ងៃទី ​១ ខែសីហា​ថា ក្នុង​ចំណោម​ចំនួន​ ១១ ៤៤៣ ​ផ្ទាំង សារមន្ទីរ​បាន​បញ្ចូល​ព័ត៌មាន​សំខាន់ៗ​ចំនួន​ ១ ១៣៦ ​ផ្ទាំង​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ទិន្នន័យ ​(Database)​។ ទិន្នន័យ​ទាំងនេះ​រួមមាន​រូបមន្ត​គណិតវិទ្យា មេរៀន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ខ្មែរ ពាក្យស្លោក សារ​នយោបាយ កាលបរិច្ឆេទ​ជាប់ឃុំ​ចំនួន​ថ្ងៃ​ [​នៃ​ការឃុំខ្លួន​] ឈ្មោះ​ជន​ជាប់ឃុំ រូប​សញ្ញា​ជាតិ​របស់​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ រូបភាព​អាសអាភាស ឃ្លាប្រយោគ​ស្នេហា និង​សារ​សង្វេគ​ចុងក្រោយ​របស់​ជនរងគ្រោះ​។​ល​។

ក្នុង​ការរកឃើញ​នេះដែរ ជនរងគ្រោះ​បាន​សរសេរ​ថា​ «“​លា​ហើយ ​១ ​ឆាកជីវិត​នេះ សុំ​ឆ្លាក់ ជាប់គុក​ ១.៨.៧៧ [​ថ្ងៃ​ ១ សីហា ឆ្នាំ​ ១៩៧៧] ព្រាត់​ប្ដី​+​កូន ដូច​ក្អែក​ព្រាត់​បង្គង​”»​។ ខ្លឹមសារ​សំណេរ​បាន​បង្កប់​នូវ​អារម្មណ៍​នៃ​ការ​រំជួលចិត្ត និង​អស់សង្ឃឹម​របស់​អ្នក​ជាប់ឃុំ​។ អ្នក​ជាប់ឃុំ​មួយចំនួន​បាន​ដឹងខ្លួន​ថា នឹង​ប្រឈម​ការបាត់បង់​ជីវិត​។

លោក ឆាយ វិសុទ្ធ ប្រធាន​សារមន្ទីរ​ស-២១ ប្រាប់ ​ភ្នំពេញ ​ប៉ុស្តិ៍ ​នៅ​ថ្ងៃទី​ ១ ខែសីហា ថា​មន្ទីរ​ស-២១ បាន​កត់ត្រា​ចងក្រង​ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ ​២០១៦ ​ដោយ​បាន​ថត​គំនូស​ទាំងនោះ​បញ្ចូល​ទៅក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ទិន្នន័យ​បឋម​តូច​មួយ​។ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ននេះ​បាន​រៀបចំ​អភិវឌ្ឍ​ប្រព័ន្ធ​ទិន្នន័យ​ថ្មី​មួយ​ (Database) ​ដើម្បី​បញ្ចូល​ទិន្នន័យ​ ឬ​ព័ត៌មាន​សំខាន់​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹង​មន្ទីរ​ស-២១ ​នេះ​។

លោក​បន្តថា ភាគច្រើន​ភ្ញៀវទេសចរ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​មិនសូវ​បាន​ចាប់អារម្មណ៍​ទៅ​​នឹង​គំនូស ឬ​សំណេរ​នៅតាម​ជញ្ជាំង​ដែល​ត្រូវបាន​គូស​ស្នាម​ឆូតៗ​ត្រង់​ដោយ​អ្នក​ជាប់ឃុំ គូស​ពី​ចំនួន​ថ្ងៃ​ដែល​ពួកគាត់​បាន​ជាប់ឃុំ​នោះទេ​។ អ្នកខ្លះ​​ទៀត​ក៏បាន​គូស​ ១៥ ​ថ្ងៃ និង​អ្នក​ខ្លះទៀត​ ២០​ ថ្ងៃ​លែង​ឃើញ​គូស​បន្ត​ទៀត​ហើយ​ត្រូវបាន​គេ​សង្ស័យ​​ថា​គេ​យក​ទៅ​សម្លាប់​ ឬក៏​ស្លាប់​។ មួយទៀត​ក៏មាន​សរសេរ​ជា​ឈ្មោះ​របស់​ខ្លួន សរសេរ​ជា​ប្រយោគ​ថា​គាត់​ស្មោះ​នឹង​អង្គការ ហើយ​ត្រូវ​បាន​គេ​ឃុំ​ដោយ​បង្ខំ​ និង​ចាប់​ពង្រាត់​គ្រួសារ​​ជាដើម​។

លោក​ថ្លែងថា​៖ «​នៅក្នុង​អគារ​ C យើង​កត់សម្គាល់​ឃើញ​មាន​ទាំង​អ្នក​ជាប់ឃុំ និង​​ឆ្មាំគុក​ដែល​បាន​ដើរ​យាម មាន​ការធុញ​ក៏បាន​គូស​នៅ​តាម​ជញ្ជាំង​កាំជណ្តើរ គូរ​មាន​ជា​រូប​អាសអាភាស ពាក្យ​ចម្អេះចំអាស ហើយក៏​គាត់​និយាយ​ពី​តួនាទី ពួក​ហ្នឹង​អាច​គូសវាស​នៅ​ខាង​ក្រៅ​បាន ប៉ុន្តែ​អ្នកទោស​​បាន​គូស​នៅ​កន្លែង​ដែល​គាត់​​អង្គុយ​ជាមួយ​ជើង​ជាប់​ខ្នោះ​។

បើតាម​លោក ឆាយ វិសុទ្ធ ភាគច្រើន​អ្នក​ជាប់ឃុំ​បាន​គូស​នឹង​ក្រចកដៃ​ទៅលើ​ជញ្ជាំង និង​ឥដ្ឋ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ចំនួន​ថ្ងៃ​ដែល​គាត់​ជាប់ឃុំ ប៉ុន្តែ​ខ្លះទៀត​ក៏​ឃើញ​សរសេរ​ខ្មៅ​ដៃ និង​មួយទៀត​ជា​វត្ថុ​ស្រួច​។

យោងតាម​ឯកសារ​របស់​សារមន្ទីរ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​ទួលស្លែង បង្ហាញ​ថា មន្ទីរ​ស-២១ ជា​កន្លែង​ចងចាំ​ពី​ព្រឹត្តិការណ៍​នៃ​ការសួរចម្លើយ​ និង​ឃុំឃាំង​នា​សម័យ​ខ្មែរ​ក្រហម​។ ​សារមន្ទីរ​នេះ​បាន​រក្សាទុក​ និង​បង្ហាញ​ភ័ស្ដុតាង​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​សោកនាដកម្ម​ក្នុង​ប្រវត្ដិសាស្ដ្រ​កម្ពុជា​ ដើម្បី​ឱ្យ​សាធារណជន​សិក្សា​ស្វែងយល់​ក្នុង​បំណង​ជំរុញ និង​លើក​ទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ពួកគេ​ក្លាយ​ទៅជា​អ្នក​ផ្សព្វផ្សាយ​សារ​សន្តិភាព​។

មន្ទីរ​ស-២១ ជា​មណ្ឌល​កណ្តាល​ដ៏ធំ​មួយ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​គុក​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស ហើយ​គុក​នេះ​​ក៏​ជា​កន្លែង​សម្ងាត់​សម្រាប់​ឃុំឃាំង​សួរចម្លើយ​ធ្វើ​ទារុណកម្ម​ និង​កម្ទេច​អ្នក​ដែល​ត្រូវ​ចាត់ទុក​ថា​ជា​ “​អ្នកទោស​នយោបាយ​” របស់​របប​នេះ​។ ខ្មែរក្រហម​​ចាប់​យក​អ្នកទោស​មក​ឃុំឃាំង​ដោយ​ផ្អែកលើ​គោលនយោបាយ​ដាក់​កំហុស​ជា​ប្រព័ន្ធ​។

អ្នកទោស​មួយចំនួន​តូច​ត្រូវ​ខ្មែរក្រហម​ដោះលែង ក្រោយ​ចាប់​មក​ឃុំឃាំង​នៅ​មន្ទីរ​ស-២១ នៅក្រោម​ការគ្រប់គ្រង​​របស់ខ្លួន​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​ ១៩៧៥-១៩៧៩ ហើយ​ក្នុងចំណោម​នោះ មាន​តែ​ជនរងគ្រោះ​ ១២ ​នាក់​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​មាន​ជីវិត​នៅពេល​កងទ័ព​រណសិរ្ស​សាមគ្គី​សង្គ្រោះ​ជាតិ​បាន​រំដោះ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ដែល​ក្នុងនោះ​មាន​កុមារ​ចំនួន​ ៤​ នាក់​៕