.jpg)
លោក សោម សូរីដា អគ្គលេខាធិការរង និងជាអ្នកនាំពាក្យ គជប។ រូបថត យូសុះ អាប់ឌុលរ៉ាស់ហ៊ីម
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គជប) បាននិង កំពុងរៀបចំនីតិវិធីការងារពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត សម្រាប់បម្រើឱ្យដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី ៧ ឆ្នាំ ២០២៣ ខាងមុខ ដោយក្នុងនោះមានការងារជាច្រើនដែល គជប ត្រូវបំពេញ និងអនុវត្តពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត ដូចជា ដំណើរការក្នុងការរៀបចំ ពិនិត្យបញ្ជី និងចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ឆ្នាំ ២០២២ សម្រាប់បម្រើឱ្យការបោះឆ្នោត។ លោក សោម សូរីដា អគ្គលេខាធិការរង និងជាអ្នកនាំពាក្យ គជប បានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសន៍ដល់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងដំណើរការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២៣។
តើការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២៣ មានសារៈសំខាន់យ៉ាងណា?
ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី ៧ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២៣។ ការបោះឆ្នោតនេះគឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ ពីព្រោះតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺកម្ពុជាអនុវត្តរបបលទ្ធិប្រជាធិតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជាម្ចាស់វាសនានៃប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន ដែលមានន័យថា អំណាចទាំងអស់ជារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់អំណាចរបស់ខ្លួនតាមរយៈរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា រាជរដ្ឋាភិបាល និងសាលាជម្រះក្តី។ មួយវិញទៀតក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះក៏បានចែងថា តំណាងរាស្ត្រត្រូវជ្រើសតាំង ដោយការបោះឆ្នោតជាសកល ដោយសេរី ដោយស្មើភាព ដោយចំពោះ និងតាមវិធីជ្រើសរើសការបោះឆ្នោតដោយសម្ងាត់។
តើ គជប ត្រៀមអ្វីខ្លះសម្រាប់ដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះចាប់ពីពេលនេះតទៅ?
សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ឆ្នាំ ២០២៣ គជប ត្រៀមរៀបចំការងារជាច្រើន ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមការងារទាំងនោះ គជប ផ្តោតទៅលើការងារសំខាន់ ២ គឺទី ១ ការរៀបចំឯកសារគតិយុត្ត ដែលត្រូវប្រើសម្រាប់ការបោះឆ្នោត និងទី ២ រៀបចំផែនការ សម្រាប់ដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះក្នុងការរៀបចំឯកសារគតិយុត្តទី ១ នេះ មានការរៀបចំបទបញ្ជា និងនីតិវិធី សម្រាប់ពិនិត្យបញ្ជី និងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតដែលនេះ គឺជាផ្នែក ១ នៃការរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រពីព្រោះ គជប ត្រូវរៀបចំបញ្ជីបោះឆ្នោត ១ ដែលប្រើប្រាស់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនេះ។ ការងារបន្ទាប់នៃការរៀបចំឯកសារគតិយុត្តនេះគឺការរៀបចំបទបញ្ជា និងនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ការរៀបចំសៀវភៅណែនាំគណៈកម្មការការិយាល័យរៀបចំការបោះឆ្នោត សៀវភៅគណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត និងសៀវភៅគណៈកម្មការរាជធានី-ខេត្តរៀបចំការបោះឆ្នោតហើយក៏មានសៀវភៅ ១ ទៀត ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការណែនាំអំពីការដាក់ និងទទួលដោះស្រាយបណ្តឹង។ ក្នុងនោះដែរ គជប ក៏រៀបចំជាសៀវភៅជំនួយស្មារតីសម្រាប់អ្នកបោះឆ្នោត រួមទាំងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តផ្សេងទៀត ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោតនេះ។ សម្រាប់ការងារទី ២ គឺការរៀបចំផែនការ សម្រាប់ដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោត ដោយក្នុងនោះមានទាំងត្រៀមផែនការមេសម្រាប់រៀបចំបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រ ការរៀបចំផែនការថវិកា ការរៀបចំប្រតិទិន ការរៀបចំសម្ភារបរិក្ខារដែលត្រូវប្រើប្រាស់ការត្រៀមរៀបចំ និងជ្រើសរើសបណ្តុះបណ្តាលមន្ត្រីបោះឆ្នោត និងកិច្ចសហការលើការងារសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈបម្រើឱ្យការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ជាដើម។
តើ គជប នឹងត្រៀមយន្តការក្នុងការដោះស្រាយបណ្តឹងពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោតដូចម្តេច?
គជប មិនមែនត្រឹមតែរៀបចំដំណើរការបោះឆ្នោតនោះទេ ប៉ុន្តែកិច្ចការងារមួយទៀត គឺការទទួល និងដោះស្រាយបណ្តឹងពីភាគីពាក់ព័ន្ធ ដោយក្នុងនោះ គជប មានយន្តការ ៣ ថ្នាក់មាននៅថ្នាក់គណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតគណៈកម្មការរាជធានី-ខេត្តរៀបចំការបោះឆ្នោត និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងយន្តការ ១ ទៀត ដែលទទួល និងដោះស្រាយបណ្តឹងដែរនោះ គឺក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលជាស្ថាប័នដោះស្រាយបណ្តឹងចុងក្រោយ និងបិទផ្លូវតវ៉ា។
គេថា គជប ដឹកនាំដោយគណបក្សកាន់អំណាច តើលោកមានអ្វីឆ្លើយតបទេ?
គជប បច្ចុប្បន្ននេះ មានសមាសភាពមកពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល គណបក្សប្រជាជន គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជាដែលសមាសភាពនេះត្រូវបំពេញភារកិច្ច ដែលមានចែងនៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ៥ មាត្រា ១៥១ ថ្មី ២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងមាត្រា ៧ នៃច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងប្រព្រឹត្តទៅនៃ គជប។ ចំណុចនេះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា កថាខណ្ឌទី ៥ មាត្រា ១៥១ ថ្មី ២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះចែងអំពីការខកខានមិនបានរៀបចំសមាសភាពថ្មីនៃការរៀបចំការបោះឆ្នោត។ គជប ដែលមានសមាសភាពកំពុងបំពេញការងារត្រូវបន្តការអនុវត្តភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ដូចមានកំណត់ក្នុងច្បាប់។ ចំណែកមាត្រា ៧ នៃច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងប្រព្រឹត្តទៅនៃ គជប ក៏មានចែងអំពីខ្លឹមសារដូចគ្នានេះដែរ។ ដូច្នេះសមាសភាពនេះបានបំពេញស្របទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងស្របទៅនឹងមាត្រា ៧ នៃច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
តើ គជប នឹងសហការជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធដូចម្តេចក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតនេះ?
ក្នុងការបោះឆ្នោតភាគីពាក់ព័ន្ធមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងដំណើរការនេះ។ ក្រៅពី គជប គឺមានគណបក្សនយោបាយ ដែលចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោត អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការងារពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត រាជរដ្ឋាភិបាលដែលបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការផ្តល់កិច្ចសហការជូន គជប ក្នុងការងារការពារសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ ដូច្នេះការពង្រឹងភាពជាដៃគូជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធខាងលើនេះ គឺជាអ្វីដែល គជប បានអនុវត្តយ៉ាងរឹងមាំ និងទទួលបានជោគជ័យ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី ៥ ឆ្នាំ ២០២២ កន្លងទៅនេះ។
ភាគីពាក់ព័ន្ធដែល គជប បានពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះនៅតែជាដៃគូមិនអាចខ្វះបានក្នុងដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី ៧ ខាងមុខ។ ជាមួយគ្នានេះ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ដែរថា តាមការវាយតម្លៃជាទូទៅ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា-ឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី ៥ របស់ភាគីពាក់ព័ន្ធបានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងបរិយាកាសស្ងប់ស្ងាត់ សន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈល្អប្រសើរគ្មានអំពើហិង្សា គ្មានការគំរាមកំហែង និង ១ ទៀតតាមការវាយតម្លៃអន្តរជាតិ គឺការបោះឆ្នោតនេះប្រព្រឹត្តទៅមានកម្រិតស្តង់ដាអន្តរជាតិ។ ក្នុងកិច្ចសហការជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ គជប នឹងបន្តពង្រឹងបន្ថែមទៀត ដើម្បីឱ្យដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅពេលខាងមុខឱ្យប្រព្រឹត្តទៅរលូន និងមានសណ្តាប់ធ្នាប់ល្អបន្ថែមទៀត។
ការបោះឆ្នោតនីមួយៗនាពេលកន្លងមក គជប តែងតែទទួលបានការកោតសរសើរផង និងរិះគន់ផងពីភាគីពាក់ព័ន្ធតើសម្រាប់បោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ ២០២៣ ខាងមុខគជប មានការប្តេជ្ញាយ៉ាងណា?
ថ្មីដ្បិតតែមានមតិជាតិ និងអន្តរជាតិកោតសរសើរចំពោះសមិទ្ធផលដែល គជប សម្រេចបានក៏ពិតមែន ក៏នៅមានមតិរិះគន់មួយចំនួនតូច ជាពិសេស គជប ទទួលបានការរិះគន់ពីគណបក្ស ដែលមិនទទួលបានជោគជ័យក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតកន្លងមក។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ទាំងការលើកសរសើរ និងរិះគន់ គជប តែងតែយកមកពិចារណា ដើម្បីពិនិត្យឡើងវិញនូវអ្វីដែលជាបញ្ហាប្រឈម និងអ្វីជាគុណសម្បត្តិ ដែលត្រូវពង្រឹង និងអនុវត្តបន្តទៀត ហើយបញ្ហាប្រឈមនឹងត្រូវរកដំណោះស្រាយ ដែលកិច្ចការនេះ គជប ធ្វើការយ៉ាងល្អិតល្អន់បំផុតក្នុងសន្និបាត ដែលបានរៀបចំនៅឯខេត្តព្រះសីហនុ។
ក្នុងសន្និបាតបូកសរុបនេះ យើងបានដាក់ប្រធានបទចំនួន ៥ ដើម្បីពិភាក្សារកចំណុចខ្លាំង និងចំណុចខ្សោយពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការ និងការអនុវត្ត របស់ គជប។ ចំពោះចំណុចខ្សោយ និងបញ្ហាប្រឈម គឺ គជប តាមរយៈសន្និបាតនេះ រកឃើញបញ្ហាមួយចំនួន និងបានដំណោះស្រាយ ដែលត្រូវអនុវត្ត និងលើកកម្ពស់ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ទៀត ពិសេសការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២៣ ដែលជាការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី ៧។
តើ គជប មានអ្វីជាការសំណូមពរទៅកាន់ភាគីពាក់ព័ន្ធ?
សម្រាប់ គជប តែងតែលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធ ហើយការចូលរួមត្រូវគោរព និងអនុវត្តទៅតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា និងក្រមសីលធម៌នៃការបោះឆ្នោត។ ដូច្នេះ គជប សំណូមពរឱ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់បំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនប្រកបដោយការគោរព និងអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ ពិសេសក្រមសីលធម៌ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត។ មួយវិញទៀត បើភាគីពាក់ព័ន្ធមានបញ្ហាអ្វីមួយនោះ គឺយើងអាចជជែកគ្នា តាមរយៈយន្តការគណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត គណៈកម្មការរាជធានី-ខេត្តរៀបចំការបោះឆ្នោត និងនៅកិច្ចប្រជុំជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ដែល គជប តែងតែរៀបចំធ្វើឡើងជាទៀងទាត់ និងនៅគ្រប់ដំណាក់កាលនៃការរៀបចំការបោះឆ្នោត៕
