កំពង់ធំៈ យោងទិន្នន័យស្រាវជ្រាវចុងក្រោយសត្វខ្សឹប ឬហៅថា សត្វក្ងោកទេព ដែលជាសត្វកម្រនៅលើពិភពលោក ត្រូវបានរកឃើញនៅកម្ពុជាចំនួន ៥៥០ ក្បាល កំពុងរស់នៅតំបន់ទំនាបលិចទឹកបឹងទន្លេសាបក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលបង្ហាញពីតម្លៃជីវចម្រុះ និងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិមកទស្សនា។ នេះបើតាមអនុរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា។
លោកបានលើកឡើងបែបនេះ នាឱកាសដឹកនាំក្រុមការងារ អ្នកសារព័ត៌មាន និងអង្គការដៃគូចុះជួបសំណេះសំណាលជាមួយក្រុមការងារសហគមន៍តំបន់ការពារប្រឡាយ នៅស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ កាលពីថ្ងៃទី ១១ ខែសីហា។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានថ្លែងដោយ វាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះសហគមន៍ការពារធម្មជាតិប្រឡាយ ក្នុងខេត្តកំពង់ធំ ដែលបានចូលរួមការពារសត្វខ្សឹប ឬហៅ ក្ងោកទេព ជាសត្វកម្រនៅលើពិភពលោកមិនឱ្យមានការធ្លាក់ចុះ ហើយបានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិមកទស្សនា។
លោកថា៖ «យោងតាមរបាយការណ៍នៅលើពិភពមានសត្វខ្សឹបសរុបប្រមាណ ៨០០ ក្បាល នៅក្នុងនោះ ឃើញមានប្រហែល ៥៥០ ក្បាល ស្មើ ៧០ ភាគរយ នៅលើសកលលោក ហើយក្នុងនោះ ២៣០ ក្បាលជាប្រភេទសត្វខ្សឹបឈ្មោល ដែលរស់នៅតំបន់ទំនាបលិចទឹកបឹងទន្លេសាបកម្ពុជា ដែលជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់»។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា តាមរយៈការចូលរួមរបស់សហគមន៍នៅក្នុងការអភិរក្ស គឺបានធ្វើឱ្យប្រភេទសត្វខ្សឹបដែលជាសត្វកម្រនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានចំនួនប្រជាសាស្ត្រនៃសត្វខ្សឹបច្រើនជាងគេនៅលើពិភពលោក ដែលនេះជាតម្លៃនៃជីវចម្រុះ តម្លៃនៃប្រព័ន្ធអាកូឡូស៊ី ដែលត្រូវការពារ ហើយអ្វីដែលបងប្អូនចូលរួមនេះគឺជាការអនុត្តមួយដ៏ត្រឹមត្រូវ។
លោកបន្តថា តាមរយៈគម្រោងនេះមិនត្រឹមតែអភិរក្សសត្វខ្សឹបប៉ុណ្ណោះទេ ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រោមកិច្ចសហការជាមួយសមាគមអភរ័ក្សសត្វព្រៃកម្ពុជា WCS ថែមទាំងផ្តល់ក្របី ៥០ ក្បាល និងធ្វើស្រូវនិរន្តរភាព SRP ដែលជាផ្នែកមួយលើកកម្ពស់ជីវភាពពលរដ្ឋឈានដល់ការឈប់បរបាញ់សត្វ និងការកាប់ទន្ទ្រានព្រៃ។
ប្រធានសហគមន៍ប្រឡាយ នៅស្រុកស្ទោងលោក មាស ថាន ថ្លែងថា តាមរយៈគម្រោងអភិរក្សសត្វខ្សឹបនេះ សហគមន៍បានផ្សព្វផ្សាយការយល់ដឹងជាសាធារណៈដល់ពលរដ្ឋឱ្យចូលរួមការពារ និងអភិរក្ស គួបផ្សំជាមួយមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សចុះល្បាតជាប្រចាំទើបសត្វខ្សឹបនេះមិនសូវរងការគំរាមកំហែង។
លោកថា កន្លងមកគម្រោងនេះទទួលបានចំណូលពីភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិពីខាងអឺរ៉ុប ជាង ១ ម៉ឺនដុល្លារ សម្រាប់យកទៅអភិវឌ្ឍក្នុងមូលដ្ឋាន ដូចជាជួសជុលសាលារៀន ទិញកង្ហារ និងជួសជុលផ្លូវលំជាដើម។
លោកថា៖ «ឥឡូវនេះពលរដ្ឋគាត់យល់ដឹងច្រើន បើពីមុនឃើញសត្វខ្សឹបនេះ ពលរដ្ឋតែងបរបាញ់យកលក់ឬហូប ប៉ុន្តែឥឡូវនេះអត់ទេ មួយវិញទៀតនៅពេលភ្ញៀវទេសចរចូលមក បើយើងនាំគាត់ឱ្យឃើញសត្វខ្សឹបគេឱ្យតម្លៃ ១៥ ដុល្លារ»។
កសិករជាសមាជិកសហគមន៍អ្នកស្រី សន សុកន បានថ្លែងថា តាមរយៈគម្រោងនេះសមាជិកបានយល់ដឹងច្រើនពីតម្លៃបរិស្ថាន ហើយអ្នកស្រីបានចូលរួមដាំស្រូវនិរន្តរភាព SRP ដោយក្នុងនោះលក្ខខណ្ឌ មិនឱ្យពលរដ្ឋចូលកាប់ទន្ទ្រានព្រៃ និងការប្រើថ្នាំគីមីស្រោចស្រពស្រូវទៅតាមស្តង់ដា ដែលបង្កើនចំណូលក្នុងគ្រួសារឈានដល់ការឈប់បរបាញ់សត្វ។
អ្នកស្រីថា៖ «ដំបូងពេលធ្វើស្រែម្តងៗយើងបាញ់ថ្នាំគីមីច្រើនគ្មានស្តង់ដា និងបោះចោលដបពេញស្រែ បំពុលបរិស្ថាន និងងាប់សត្វខ្សឹប ប៉ុន្តែឥឡូវនេះសហគមន៍មានការយល់ដឹងច្រើន»។
លោក ញឹប ញឿន អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងអភិរក្សនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិប្រឡាយថ្លែងថា ក្រៅពីអភិរក្សសត្វខ្សឹបនោះ ក្រសួងបរិស្ថាន បានផ្តល់សត្វក្របីចំនួន ៥០ ក្បាល ដល់គ្រួសារដែលជាសមាជិក ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពពួកគាត់ ខណៈបច្ចុប្បន្នក្របីនោះបង្កើតកូនបាន ១៥ ក្បាលបន្ថែមទៀត។
លោកថា៖ «ក្នុង ៥០ ក្បាល ក្រសួងផ្តល់ឱ្យ ២៥ គ្រួសារ ដើម្បីចញ្ចឹមប្រវាស់គ្នាចិញ្ចឹមហើយលក់ ចំពោះលក្ខខណ្ឌវិញគ្រួសារទាំងនោះត្រូវមានប្រវត្តិមិនធ្លាប់ចូលទន្ទ្រានដីព្រៃ និងចូលរួមអភិរក្សសត្វខ្សឹបជាដើម»។ សត្វខ្សឹប ៥៥០ ក្បាលនេះ កំពុងមានវត្តមាននៅតំបន់ការពារធម្មជាតិប្រឡាយ ស្រុកស្ទោង និងនៅស្រុកបារាយ ខេត្តកំពង់ធំ។ សហគមន៍ប្រឡាយ ដែលក្រុមអភិរក្សសត្វខ្សឹបនេះមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ៥០០ គ្រួសារ គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៣៣០ ហិកតា មាន ៣ ភូមិ រួមមាន ភូមិវាំង ភូមិព្រៃខ្លា និងភូមិឈូកជាដើម៕