.jpg)
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អនុញ្ញាតឱ្យអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់ UN ចូលជួបសម្ដែងការគួរសម និងពិភាក្សាការងារកាលពីម្សិលមិញ។ រូប SPM
ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា កម្ពុជាចង់ឱ្យតួអង្គទាំងអស់នៅក្នុងកិច្ចដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យធ្វើការរិះគន់ដោយស្ថាបនា ដោយមិនអុជអាល និងមិនសាបព្រួសការស្អប់រវាងប្រជាជាតិខ្មែរ និងខ្មែរ ដែលអាចនាំនូវសង្គ្រាមស៊ីវិល។ លោកថ្លែងដូច្នេះក្នុងជំនួបជាមួយ លោក វិទិត មុនតាប៊ន អ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ប្រចាំកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែសីហា នៅវិមានសន្តិភាព។
ពាក់ព័ន្ធនឹងលម្ហស៊ីវិលប្រជាធិបតេយ្យ និងការបោះឆ្នោត លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា ក្នុងនិយាមនៃការអនុវត្តជាសកលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យត្រូវដើរតួទន្ទឹមនឹងនីតិរដ្ឋ។ ការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដោយគ្មាននីតិរដ្ឋនឹងនាំទៅជាអនាធិបតេយ្យ។
ហ្វេសប៊ុកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ក្រោយជំនួបនេះថា៖ «ក្នុងស្មារតីនេះ កម្ពុជាចង់ឱ្យតួអង្គទាំងអស់នៅក្នុងកិច្ចដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យមានការទទួលខុសត្រូវធ្វើការរិះគន់ដោយស្ថាបនា មិនអុជអាល មិនបង្កើតការស្អប់ខ្ពើមរវាងពូជសាសន៍ ជាពិសេសមិនសាបព្រួសការស្អប់រវាងប្រជាជាតិខ្មែរ និងខ្មែរ ដែលអាចនាំនូវសង្គ្រាមស៊ីវិល។ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព មានការអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមកមិនអាចខ្វះណាមួយបាន»។
លោកថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតទៀងទាត់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ហើយមកដល់ពេលនេះ កម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតសកលចំនួន ៦ ដង និងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ៥ ដង ដែលត្រូវបានអ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ វាយតម្លៃថា បានប្រព្រឹត្តទៅដោយតម្លាភាព សេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា កម្ពុជាមានមោទនភាពចំពោះជោគជ័យនៃដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ អាណត្តិទី ៥ កាលពីថ្ងៃទី ៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២ កន្លងទៅ ដោយបានប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ក្នុងបរិយាកាសអព្យាក្រឹត សន្តិសុខ របៀបរៀបរយ គ្មានអំពើហិង្សា។
បើតាមហ្វេសប៊ុកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងជំនួបនេះ លោក វិទិត មុនតាប៊នធ្វើការស្វែងយល់អំពីតួនាទីរបស់កម្ពុជាក្នុងការជំរុញសិទ្ធិមនុស្សក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងវឌ្ឍនភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺកូវីដ ១៩ លម្ហសង្គមស៊ីវិល លម្ហប្រជាធិបតេយ្យ ការបោះឆ្នោត និងអាទិភាពសម្រាប់ជំនួយបច្ចេកទេស។
លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាកំពុងជំរុញអនុវត្តគោលនយោបាយគាំពារសង្គម ជាពិសេស ការជួយគាំពារជនក្រីក្រ និងជនរងគ្រោះដោយជំងឺកូវីដ-១៩ការដំឡើងបៀវត្សរ៍របស់មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធការកែសម្រួលប្រាក់សោធននិវត្តន៍មន្ត្រីរាជការ និងអតីតយុទ្ធជន ការអនុវត្តប្រាក់សោធននិវត្តន៍ សម្រាប់កម្មករនិយោជិតដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ស្តីពីការងារ និងការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមារបស់កម្មករនិយោជិត។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថ្លែងតាមហ្វេសប៊ុកបន្តថា ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ បានផ្លាស់ប្ដូរសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកយ៉ាងខ្លាំង ព្រមទាំងបានជះឥទ្ធិពលលើគ្រប់វិស័យនៅកម្ពុជា។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានដាក់ចេញនូវវិធានការបន្ទាន់ហ្មត់ចត់ ស៊ីជម្រៅ និងមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីគាំទ្រវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងគាំពារសង្គមមានដូចជា ការបញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកា និងដាក់ចេញនូវកម្មវិធីឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ជូនពលរដ្ឋក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីជំងឺកូវីដ ១៩។ នេះ គឺជាការធានាដល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ហ្វេសប៊ុកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីដដែលនេះបានបញ្ជាក់ថា៖ «សិទ្ធិរស់រានមានជីវិតត្រូវបានផ្ដល់ជាអាទិភាព និងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានតាមរយៈនៃការផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋយុទ្ធសាស្ត្រផ្ការីករបស់កម្ពុជាក្នុងការចាក់ស្រោចវ៉ាក់សាំងកូវីដ ១៩ ដោយឥតគិតថ្លៃ និងគ្មានការរើសអើង រួមទាំងអ្នកទោស និងជនបរទេស ដោយបានសម្រេចនូវអត្រាការចាក់វ៉ាក់សាំងជាង ៩៤ ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនសរុប»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រាប់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះថា ច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិក្នុងគ្រាអាសន្នត្រូវបានអនុម័ត និងសម្រេចឱ្យប្រើប្រាស់។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចេញអនុក្រឹត្យស្ដីពីវិធានការរដ្ឋបាល ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ និងជំងឺឆ្លងកាចសាហាវប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរផ្សេងៗទៀត ដែលច្បាប់ទាំងអស់នេះ រៀបចំឡើងក្នុងគោលបំណង ដើម្បីការពារសន្តិសុខជាតិ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ការពារអាយុជីវិត និងសុខភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រមទាំងការការពារទ្រព្យសម្បត្តិ និងបរិស្ថាន។
លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់ថា បទប្បញ្ញតិ្តជាច្រើនត្រូវបានអនុម័ត ដើម្បីរឹតបន្តឹងលម្ហសង្គមស៊ីវិល គឺពុំផ្អែកលើមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវការពិត។ រាល់ច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តទាំងអស់ ដែលបានអនុម័ត រួមទាំងក្នុងអំឡុងពេលនៃការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ គឺប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍នេះ នីត្យានុកូលភាព ភាពចាំបាច់ និងសមាមាត្រដោយមានគោលបំណងតែ ១ គត់ គឺដើម្បីសង្គ្រោះអាយុជីវិត ការពារពលរដ្ឋដែលគោរពច្បាប់ និងទប់ស្កាត់អំពើល្មើសច្បាប់នានា ដែលបង្កអំពើអស្ថិរភាពសង្គម ប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។
លោក យង់ គិមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាពថ្លែងថាការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលចង់ឱ្យធ្វើការរិះគន់ដោយស្ថាបនា ដោយមិនបង្កើតការស្អប់ខ្ពើមរវាងពូជសាសន៍គឺជារឿងមួយល្អ ប៉ុន្តែទាល់តែរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាអាជ្ញាធរត្រូវតែសម្រួលយ៉ាងណាឱ្យមានការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សដោយរលូន។ បើសិនជាការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សមានចន្លោះខ្វះខាតគឺអាចធ្វើច្បាប់បន្ថែម ដើម្បីឱ្យការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សប្រព្រឹត្តទៅបានដោយរលូន។
លោកថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាល និងអ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់ UN គួរតែមានកិច្ចសហការគ្នា និងស្តាប់ពីគ្នាទៅវិញទៅមកឱ្យបានច្រើននៅក្នុងការកែលម្អវិស័យសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនេះគឺត្រូវតែអនុវត្តទៅតាមគោលការណ៍ជាចម្បងរបស់ UN។ ការអនុវត្តទៅតាមគោលការណ៍នេះគឺអាចបញ្ចៀសបាននូវការរើសអើង និងការស្អប់ខ្ពើមជាតិសាសន៍ ហើយធ្វើឱ្យម្នាក់ៗដែលជាតួអង្គសំខាន់មានការទទួលខុសត្រូវបានច្បាស់លាស់ ហើយជាពិសេសគឺអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចអាចនឹងទទួលយកនូវការរិះគន់ ដើម្បីស្ថាបនាបានផងដែរ។
លោក យង់ គិមអេង បន្តថា៖ «ដោយសារយើងបានអនុម័តទទួលយកក៏ដូចជាការផ្តល់សច្ចាប័នទទួលយកនូវកតិកាសញ្ញា អនុសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើនជាបន្តបន្ទាប់ គួរតែមានការផ្សព្វផ្សាយ ការអប់រំឱ្យមានការយល់ដឹងទូលំទូលាយនៅក្នុងចំណោមទាំងមន្ត្រី ទាំងប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមានការយល់ដឹងដូចគ្នាហើយយើងយល់អំពីគោលការណ៍ពីស្តង់ដាសិទ្ធិមនុស្សដូចគ្នាអាហ្នឹងគឺលែងមានបញ្ហាហើយ ហើយយើងព្យាយាមគោរពគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សហ្នឹង»។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានថ្លែងថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាល្អ ឬអាក្រក់ វាមិនចំណុះទៅលើអ្នកសរសេររបាយការណ៍នោះទេ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យទៅលើសុច្ឆន្ទៈ និងការប្តេជ្ញាចិត្តខាងនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
លោកថ្លែងថា របាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នាពេលកន្លងមកមានចំណុចខ្លះមិនឆ្លុះបញ្ចាំងទាំងស្រុងពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានោះទេ ដោយសារតែគេប្រើប្រាស់ពេលវេលាតិច និងមានការពឹងផ្អែកខ្លាំងទៅលើរបាយការណ៍របស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើការលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្ស ហើយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងនោះផ្តល់និយមន័យពីបញ្ញត្តិសិទិ្ធមនុស្សខុសគ្នាជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ លោកថ្លែងថា ចំណែករាជរដ្ឋាភិបាលវិញ ក៏គួរតែមានការសហការគ្នាល្អក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានចាំបាច់នានាដែលជាការបង្ហាញនូវការពិតផងដែរ។
លោក គិន ភា លើកឡើងថា ឥរិយាបថរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមិនខុសគ្នាទេ ហើយការមិនយល់គ្នានៅតែមានដោយសារភាគីទាំងសងខាង នៅតែមិនមាននិយមន័យរួមទៅលើអ្វីដែលហៅថាសិទ្ធិមនុស្ស អ្វីហៅថាលម្ហប្រជាធិបតេយ្យ ហើយអ្វីហៅថាវឌ្ឍនភាព។ ជាក់ស្តែងគេនៅតែប្រើសូចនាកខុសគ្នាពីវឌ្ឍនភាពនៃសិទ្ធិមនុស្ស លម្ហសេរីភាព និងនយោបាយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ទាំងអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទាំងរដ្ឋាភិបាលគួរតែរកចំណុចរួមទៅលើបញ្ញត្តិនៃសិទ្ធិមនុស្ស លម្ហសេរីភាព លម្ហប្រជាធិបតេយ្យ និងលម្ហនយោបាយ ហើយត្រូវតែមានការឯកភាពគ្នាលើសូចនាករ សម្រាប់វាស់វែងនៃវឌ្ឍនភាព រឿងសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា បើមិនដូច្នោះទេម៉ែត្រខុសគ្នា វាស់វែងខុសគ្នា របាយការណ៍ចេញមកគឺខុសគ្នាហើយឈ្លោះគ្នាតែជាមួយរបាយការណ៍ហ្នឹង»។
លោក វិទិត មុនតាប៊ន ចាប់ផ្តើមបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការលើកដំបូងនៅកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែសីហា ហើយគ្រោងនឹងបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចនេះនាថ្ងៃទី ២៦ ខែសីហា។ លោកនឹងវាយតម្លៃស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលក្នុងការទទួលបានសិទ្ធិមនុស្សទាំងអស់ រួមមានសិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សិទ្ធិសង្គម និងសិទ្ធិវប្បធម៌ ក្រោយជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩៕
