ភ្នំពេញៈ ការប្រកាន់ខ្ជាប់ស្ដង់ដាប្រមូលឃ្មុំព្រៃប្រកបដោយគុណភាពនិរន្តរភាពអនាម័យ និងគ្មានជាតិគីមី បានធ្វើឱ្យសមាជិកសហគ្រាសសហគមន៍ទឹកឃ្មុំចំនួន ៣ នៃសហព័ន្ធសហគ្រាសប្រមូល និងអភិរក្សឃ្មុំព្រៃកម្ពុជា (CBHE) មកពីតំបន់ព្រៃខេត្តក្រចេះ ព្រះវិហារ និងស្ទឹងត្រែង ទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រនៃការអនុលោមតាមពិធីសារ និងស្ដង់ដាទឹកឃ្មុំព្រៃនៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០២២។
វិញ្ញាបនបត្រនេះ ត្រូវបានផ្ដល់ជូនសមាជិកសហគ្រាសសហគមន៍ទឹកឃ្មុំ បន្ទាប់ពីអ្នកជំនាញ និងក្រុមសវនកម្មខាងក្រៅបានទៅធ្វើទស្សនកិច្ចចំនួន ២ ដង ក្រោមការគាំទ្រពីគម្រោង USAID ព្រៃឡង់បៃតង និងក្រុមហ៊ុន Nature Wild Co.Ltd ដែលបានផ្ដល់ការណែនាំបច្ចេកទេសព្រមទាំងការគាំទ្រដល់សមាជិក CBHE។
អ្នកស្រី ស្រៀង ឈុនលាង ជាបេឡាករនៅសហគមន៍ប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃធម្មជាតិសាមគ្គីភូមិក្រឡាពាស ខេត្តស្ទឹងត្រែង ជាតំបន់ដែលទឹកឃ្មុំមានពណ៌មាស ដោយសារប្រភេទរុក្ខជាតិផ្កាដែលពួកវាក្រេប។
អ្នកស្រីបានសម្ដែងការរីករាយដែលទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រស្ដង់ដាទឹកឃ្មុំព្រៃក្រោយពីបានបំពេញកិច្ចការនេះរយៈពេលប្រមាណ ៣ ឆ្នាំ។
អ្នកស្រីបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ខ្ញុំជាអ្នកប្រមូលការវេចខ្ចប់ឱ្យស្អាត។ដូចជាមុននឹងវេចខ្ចប់ហ្នឹងដូច កាន ធុងចម្រោះ ស្បៃអី យើងត្រូវដាំទឹកក្ដៅស្រុស ហើយយកមកសម្ងួតហាលថ្ងៃឱ្យបានស្អាត ទៅតាមស្ដង់ដាមានអនាម័យត្រឹមត្រូវ។ការងារនេះមិនលំបាកប៉ុន្មានទេ តែយើងត្រូវតែផ្ចិតផ្ចង់ឱ្យស្អាត»។
វិញ្ញាបនបត្រក៏ត្រូវបានប្រគល់ជូនលោក ជួប ជួន មកពីសហគមន៍ប្រមូលនិងកែច្នៃឃ្មុំព្រៃដីភ្នំឈើក្រហម ខេត្តព្រះវិហារដែលល្បីមានទឹកឃ្មុំផ្អែមមុត ក្លិនឈ្ងុយស្រាលនិងពណ៌ក្រហមក្រមៅជាងទឹកឃ្មុំព្រៃមកពីបណ្ដាខេត្តដទៃ។
ចាប់ផ្ដើមពីឆ្នាំ ២០១៨ លោក ជួន ដែលមានតួនាទីជាប្រធានក្រុមឃ្មុំព្រៃរូបនេះបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសប្បាយចិត្តខ្លាំងដែលខាងអង្គការ NTFP-EP និងក្រុមហ៊ុន NatureWild បានចុះទៅផ្សព្វផ្សាយនិងបង្រៀនពួកខ្ញុំឱ្យចេះធ្វើទឹកឃ្មុំទៅតាមស្ដង់ដាបច្ចេកទេស»។
ក្រោយពីទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រនៃការអនុលោមតាមពិធីសារ និងស្ដង់ដាទឹកឃ្មុំព្រៃនៅរាជធានីភ្នំពេញ លោកគ្រោងនឹងត្រឡប់ទៅវិញផ្សព្វផ្សាយដល់សមាជិកសហគមន៍ឱ្យខិតខំប្រឹងប្រែងប្រមូលឃ្មុំព្រៃហ្នឹងទៅតាមស្ដង់ដា ដើម្បីឱ្យលក់នៅលើទីផ្សារបានតម្លៃខ្ពស់។
លោកបន្តថា៖ «ម្យ៉ាងទៀតនៅពេលដែលអតិថិជនគាត់ទិញយកទៅប្រើក៏គាត់មានទំនុកចិត្តជឿជាក់លើយើងដែរ»។
ក្នុងចំណោមសមាជិកសហគ្រាសសហគមន៍ទឹកឃ្មុំទាំង ៣ រូប ដែលទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រ លោក ជា ចាន់ថន ជាអនុប្រធានផ្នែកទីផ្សារនៅសហគមន៍វាលកន្សែងខេត្តក្រចេះ បានចូលរួមក្រុមប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃតាំងពីឆ្នាំ ២០១២។
លោក ចាន់ថន បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ខ្ញុំអ្នកខាងប្រមូលទិញទឹកឃ្មុំ ហើយឃើញអង្គការជួយគាំទ្រក្រុមប្រមូលឃ្មុំព្រៃវាល្អដែរ។ ត្រេកអរណាស់ដែលយើងមានទឹកឃ្មុំតាមស្តង់ដាអ៊ីចឹង។ ជីវភាពសហគមន៍គាត់បានរាងធូរធារដែរ»។
លោក ខន សុខុម ប្រធាន CBHE និងជាអ្នកប្រមូលផលទឹកឃ្មុំនិងអាជីវកម្មមកពីខេត្តមណ្ឌលគិរី សាទរការផ្ដល់វិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់និងផ្ទៀងផ្ទាល់សមាជិកទាំង ៣ រូបនេះ ដែលបានរួមចំណែកក្នុងការពង្រីកនូវស្លាកសញ្ញាឃ្មុំព្រៃ។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «មកទល់សព្វថ្ងៃនេះ ពិធីសារនិងស្ដង់ដាសម្រាប់ការប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃប្រកបដោយនិរន្តរភាពរបស់យើងនៅតែរក្សាបាន និងមានភាពរឹងមាំ»។
លោក អេរីក ហ្គូរីន (Eric Guerin) អ្នកជំនាញការចិញ្ចឹមឃ្មុំប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងអ្នកតស៊ូមតិលើការអភិរក្សសត្វឃ្មុំដើម និងជាសវនករនៃប្រព័ន្ធធានាដោយមានការចូលរួម (PGS) បានលើកឡើងថា ក្រុមទឹកឃ្មុំព្រៃ និងខ្សែចង្វាក់តម្លៃទឹកឃ្មុំ បានបង្កើតទំនាក់ទំនងល្អផ្អែកលើការជឿទុកចិត្ត។
លោកថា៖ «ការផ្ដល់វិញ្ញាបនបត្រឱ្យសមាជិក CBHE ទាំងនេះ គឺជាការទទួលស្គាល់ក៏ដូចជាលើកទឹកចិត្តដល់ពួកគាត់ឱ្យអនុវត្តនូវអ្វីដែរល្អ ដែលស័ក្ដិសមនឹងអ្វីដែលពួកគាត់បានទទួល»។
ដោយមានជំនួយពីដៃគូរួម អង្គការបណ្ដាញអនុផលព្រៃឈើនិងសហគ្រាសសហគមន៍កម្ពុជា (NTFP-EP Cambodia) និងក្រុមហ៊ុន NatureWild ជាអន្តរការីទីផ្សារ CBHE ត្រូវបានបង្កើតឡើងរួមជាមួយម៉ាកសញ្ញាសមូហភាព និងការដាក់ចេញស្ដង់ដាបច្ចេកទេសប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃ។
ស្តង់ដាបច្ចេកទេសប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃកម្ពុជាមាន ៣ ដំណាក់កាល។ នេះបើយោងតាមលោក ម៉េន សុខហេង ជាមន្ដ្រីអភិវឌ្ឍន៍សហគ្រាសសហគមន៍នៃអង្គការ NTFP-EP។
លោកបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ ពីដំណាក់កាលទី១ ថា៖ «មុនពេលប្រមូលសហគមន៍គាត់ត្រៀមសម្ភារប្រើប្រាស់ហ្នឹងឱ្យមានអនាម័យមានដូចជាខ្សែ ស្រោមដៃ ស្បៃសម្រាប់ច្រោះ ធុងស្ប៉េត្រូល កានសម្រាប់ច្រកទឹកឃ្មុំ ទឹកស្អាត កាំបិតឈើ ទុកចៀរយកឃ្មុំ»។
ក្រុមប្រមូលឃ្មុំព្រៃត្រូវរក្សាអនាម័យដោយងូតទឹកសម្អាតខ្លួន ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ស្អាតជិតខ្លួន និងចៀសវាងការប្រើក្លិនក្រអូប។
ដំណាក់កាលទី២ អំឡុងពេលប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃសហគមន៍ត្រូវប្រើគប់ផ្សែងនិងចៀសវាងការប្រើថ្នាំពុល ឬភ្លើងដេញមេឃ្មុំ។
ជំនាញរូបនេះបានប្រាប់ពីបច្ចេកទេសនិរន្តរភាពថា៖ «នៅពេលគាត់ឡើងគឺគាត់ចៀរយកតែ ៨០ ភាគរយនៃក្បាលទឹក ដើម្បីរក្សា ២០ ភាគរយទៀតឱ្យវាចិញ្ចឹមកូននិងពងញាស់ក្នុងសម្បុកទៀត»។
ថង់ប្លាស្ទិកដែលស្អាតត្រូវបានប្រើសម្រាប់ដាក់ក្បាលទឹកដែលចៀររួច ហើយជំនួសឱ្យការពូតដោយដៃ ក្បាលទឹកត្រូវបានកាត់ជាដុំតូចៗឱ្យវាហូរទឹកតាមដំណើរ។
ដំណាក់កាលទី៣ នៅពេលត្រឡប់ពីព្រៃមកដល់សហគមន៍ភូមិស្រុកវិញទឹកឃុំត្រូវបានច្រោះហើយគណៈកម្មការចាប់ផ្ដើមប្រមូលព័ត៌មានពីតំបន់ជម្រកឃ្មុំ ចំនួនសម្បុក និងប្រភេទដើមឈើជាបង្គង។
លោក សុខហេង បានឱ្យដឹងថា៖ «បន្ទាប់មកគណៈកម្មការពាក់ស្រោមដៃនិងប្រើឧបករណ៍កំហាប់ជាតិទឹក ផ្ដល់ចំណាត់ថ្នាក់គុណភាពទឹកឃ្មុំព្រៃ»។
«ទឹកឃ្មុំព្រៃ» មានប្រភពមកពីខេត្តចំនួន៥នៅប្រទេសកម្ពុជានិងជាស្លាកសញ្ញាដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការក្នុងឆ្នាំ ២០១០ ជាមួយលក្ខណពិសេសនៃការប្រមូលផលទឹកឃ្មុំប្រកបដោយនិរន្តរភាពពីពពួកឃ្មុំធំ ឃ្មុំចង្អេរ ឬឃ្មុំស្លឹកត្រចៀកដំរី ដែលមាននៅក្នុងព្រៃធម្មជាតិ ដូចជាព្រៃកោងកាង ព្រៃតំបន់ដីសើម និងព្រៃតំបន់ភ្នំ ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារ ឬព្រៃសហគមន៍។
សហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង និងទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងបរិស្ថានបាន និងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ជារបងក្នុងការការពារតំបន់ការពារធម្មជាតិឱ្យកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យ និងជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានបានឱ្យដឹងថា គិតត្រឹមខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២២ សហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាមានចំនួន ១៨២ ដែលមានការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៥៥ ៤៤៦ គ្រួសារ នៅក្នុង ៣៣៥ ភូមិ ក្នុង ១០៨ ឃុំ ក្នុង ១៦ ខេត្ត និងចូលរួមគ្រប់គ្រងអភិរក្សលើផ្ទៃដីព្រៃចំនួន ៣០៩ ៤៦៣ ហិកតា។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «អ្វីដែលយើងទាំងអស់គ្នាបានធ្វើលើការបង្កើនជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ កាត់ផ្តាច់ការពឹងអាស្រ័យទាំងស្រុងលើធម្មជាតិគឺជាដំណើរដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ ហើយការបង្កើតជម្រើសមុខរបរថ្មី បង្កើនជីវភាពពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់សហគមន៍គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រដំណោះស្រាយដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់ការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា»។
របាយការណ៍អភិវឌ្ឍន៍មនុស្សចេញឆ្នាំ ២០១៩ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់កម្ពុជាបានលើកទិន្នន័យឆ្នាំ ២០១៤ ថា គ្រួសារជនបទកម្ពុជាប្រហែល ៣១ ០០០ គ្រួសារ បានចូលរួមក្នុងការប្រមូលទឹកឃ្មុំព្រៃ ដែលសកម្មភាពនេះ រួមចំណែកយ៉ាងហោចណាស់ ៤០ ភាគរយនៃប្រាក់ចំណូលគ្រួសារ។
ការប៉ាន់ប្រមាណទីផ្សារជាតិសរុបនៃទឹកឃ្មុំព្រៃគឺ ៥០០ តោន ក្នុង ១ ឆ្នាំ ដោយក្នុងនោះផ្នែកនៃទីផ្សារតម្លៃខ្ពស់ និងទីផ្សារភ្ញៀវទេសចរមានចំណែកពី ៥៥ ទៅ ៧៥ តោន ក្នុង ១ ឆ្នាំ ដែលស្មើនឹងទឹកប្រាក់ ៣,២ លានដុល្លារ៕