.jpg)
លោក Russell Foster សាស្រ្តាចារ្យប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ និងជានាយកនៃវិទ្យាស្ថានដំណេក និងប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ Circadian (SCNi)។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញៈ នៅក្នុងសង្គមទំនើបដែលពោរពេញដោយការប្រកួតប្រជែង ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅតែងតែចង់ធ្វើអ្វីៗឱ្យបានឆាប់រហ័ស ឬឱ្យរួចរាល់ទាន់កាលកំណត់ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការហិរញ្ញវត្ថុរបស់ខ្លួន បើទោះបីពេលខ្លះ ពួកគេចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើការដល់យប់ជ្រៅ ឬធ្វើការវេនយប់ក៏ដោយ។
ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណា មនុស្សជាច្រើនភ្លេចថា ពួកគេកំពុងតែស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងពីនាឡិកាជីវសាស្ត្រ ២៤ ម៉ោង ហើយពួកគេចាំបាច់ត្រូវតែកែតម្រូវចំណុចជាច្រើន ដើម្បីធ្វើឱ្យសរីរាង្គ និងជាលិកាដំណើរការបានល្អ ក៏ដូចជាមានការផ្តោតអារម្មណ៍យ៉ាងត្រឹមត្រូវក្នុងពេលវេលាដ៏ល្អបំផុតនៅថ្ងៃនីមួយៗ។
ក៏ប៉ុន្តែបើគ្មានការសម្របសម្រួលជាពិសេសទៅលើពេលវេលាឱ្យច្បាស់លាស់ទេ នោះភាពគ្មានលំនឹងដែលកើនឡើងរបស់ពួកគេ ព័ត៌មាននៃការចងចាំ ជំនាញលើការសម្រេចចិត្ត ការការពារការបង្ករោគឬការជួសជុលជាលិការាងកាយ រួមទាំងដំណេក ក៏មិនដំណើរការបានត្រឹមត្រូវដែរ។
ហេតុនេះលោក Russell Foster សាស្រ្តាចារ្យនៃប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ Circadian ជានាយកនៃវិទ្យាស្ថានដំណេកនិងប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ Circadian (SCNi) និងជាប្រធានមន្ទីរពិសោធន៍រោគភ្នែក Nuffield នៅសាកលវិទ្យាល័យ Oxford បានបោះពុម្ពសៀវភៅមួយដែលមានឈ្មោះថា «Life Time: The New Science of the Body Clock, and How It Can Revolutionize Your Sleep and Health (ម៉ោងជីវិតៈ វិទ្យាសាស្ត្រថ្មីស្តីពីនាឡិការាងកាយ និងរបៀបផ្លាស់ប្ដូរលើដំណេក និងសុខភាពរបស់លោកអ្នក)»។
នៅក្នុងសៀវភៅនេះ លោកបានសរសេរបញ្ចូលពីចំណុចសំខាន់ៗស្តីពីដំណេក និងរបៀបដែលមនុស្សអាចទទួលទានដំណេកកាន់តែល្អប្រសើរ ជាពិសេសបុគ្គលិកធ្វើការវេនយប់ និងអ្នកធ្វើដំណើរជាញឹកញាប់ទៅកាន់តំបន់ដែលមានម៉ោងខុសគ្នាជាដើម។
លោក Foster បានប្រាប់ឱ្យដឹងក្នុងកិច្ចប្រជុំអនឡាញតាមកម្មវិធី Zoom ជាមួយនឹង ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ Asia News Network,Korea Herald,The Statesman, The Star និងបណ្តាញសារព័ត៌មានជាច្រើនផ្សេងទៀតថា៖ «វាគឺជានាឡិការាងកាយឬចង្វាក់នៃវដ្តដែលផ្តល់រចនាសម្ព័ន្ធនេះសម្រាប់ជីវិត។ ហេតុផលមួយផ្នែកដែលនាំឱ្យមានការសរសេរសៀវភៅ Life Time គឺដោយសារតែខ្ញុំមានអារម្មណ៍ខឹងនឹងព័ត៌មានទាក់ទងនឹងដំណេកដែលនិយាយថា អ្នកត្រូវតែដេកឱ្យបាន ៨ ម៉ោង ឬអ្នកត្រូវតែធ្វើបែបនេះឬបែបនោះ»។
លោកបានបន្តថា៖ «ស្បែកជើង ១ ទំហំមិនអាចពាក់ត្រូវជើងគ្រប់គ្នាឡើយ។ មនុស្សខ្លះនឹងពេញចិត្តជាមួយនឹងការដេកបានរយៈពេល ៦ ម៉ោង ខ្លះត្រូវដេកពី ១០ ទៅ ១១ ម៉ោង។ យើងអាចកំណត់ពីកម្រិតដែលយើងចាំបាច់ត្រូវតែដេក ហើយបន្ទាប់មក កំណត់យកប្រព័ន្ធនៃការដេកដែលល្អបំផុតសម្រាប់លោកអ្នក»។
មនុស្សទាំងអស់ ចាំបាច់ត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវដំណេករបស់ខ្លួន ពីព្រោះជាទម្លាប់របស់ពួកគេ។ ការដេកជួយធ្វើឱ្យញាណរបស់មនុស្សមានដំណើរការល្អ បង្កើនសមត្ថភាពក្នុងការយល់ច្បាស់ពីអ្នកផ្សេង និងអាចរកឃើញគំនិតដ៏អស្ចារ្យជាច្រើនដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញនានា។ អំឡុងពេលនៃការដេញជាតិពុលសំខាន់ៗនឹងត្រូវបញ្ចេញចោល ហើយវាក៏អាចជួយដល់សមត្ថភាពនៃការចងចាំផងដែរ។
លោក Russell Foster សាស្រ្តាចារ្យប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ និងជានាយកនៃវិទ្យាស្ថានដំណេក និងប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ Circadian (SCNi)។ រូបថត សហការី
ហេតុនេះ ការរស់នៅក្នុងភាពមិនស៊ីចង្វាក់គ្នាជាមួយនឹងនាឡិការាងកាយ មិនត្រឹមតែរំខាន់ដល់ដំណេកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ធ្វើឱ្យរាងកាយរបស់យើងងាយបង្កជំងឺផងដែរ ដូចជា ជំងឺមហារីក ជំងឺធាត់ជ្រុល ជំងឺទឹកនោមផ្អែមកម្រិត ២ ជំងឺបេះដូង និងជំងឺផ្លូវចិត្ត។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទរូបនេះបានបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រសិនបើអ្នកមានបញ្ហាដំណេកកាន់តែខ្លាំងអំឡុងពេលស្ថិតនៅវ័យកណ្តាល នោះអ្នកនឹងមានហានិភ័យខ្ពស់នៃការកើតជំងឺភ្លេចភ្លាំងក្នុងឆ្នាំខាងមុខ។ គុណភាពនៃការដេកពេលថ្ងៃរបស់យើង ឬរយៈពេលដែលយើងភ្ញាក់ត្រូវបានកំណត់ដោយគុណភាពនៃការគេងរបស់យើងនៅពេលយប់»។
តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចទើបដឹងថា អ្នកមិនបានទទួលទានដំណេកគ្រប់គ្រាន់? លោក Foster បានថ្លែងថា ដំបូងឡើយ អ្នកត្រូវតែសួរខ្លួនឯងជាមុនសិន។ តើអ្នកបំពេញការងារបានត្រឹមត្រូវនៅពេលថ្ងៃឬអត់? តើអ្នកមានអារម្មណ៍ថា អ្នកកំពុងតែធ្វើការក្នុងសមត្ថភាពដ៏ខ្លាំងបំផុតរបស់អ្នកឬទេ? លោកអ្នកត្រូវការកំណត់ម៉ោងរោទ៍ដើម្បីធ្វើឱ្យអ្នកភ្ញាក់ ឬប្រាប់នរណាម្នាក់ឱ្យដាស់អ្នកឬអត់? តើអ្នកផឹកភេសជ្ជៈផ្តល់ថាមពលដើម្បីជួយឱ្យអ្នកបន្តធ្វើការបាន ឬអត់? តើលោកអ្នកចង់ដេកពេលរសៀល ឬអត់? សំណួរទាំងនេះ នឹងប្រាប់អ្នកថា អ្នកត្រូវការដេកបន្ថែមទៀត។
ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណា លោកបានបញ្ជាក់ថា ការដេកនៅពេលថ្ងៃឬរសៀលត្រឹមតែរយៈពេល ២០ នាទី ពិតជាផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាពិសេស។ ការដេកត្រឹមតែរយៈពេលខ្លីនេះអាចជួយឱ្យយើងកាន់តែមានផលិតភាពមួយកម្រិតទៀត។ច្រាសមកវិញ វាអាចបង្កឱ្យមានបញ្ហាវិញ ប្រសិនបើការដេកថ្ងៃមានរយៈពេលយូរ និងជិតដល់ម៉ោងដំណេកពេលយប់។
លោកបានបន្ថែមថា ដំណេក ពិតជាមានលក្ខណៈបត់បែន និងផ្តល់ថាមពលដល់ញាណមួយចំនួន។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដំណាក់កាលនៃការភ្ញាក់មានថិរវេលានិងម៉ោងកំណត់ជាច្រើន។ករណីនេះគឺទាក់ទងនឹងវដ្តនៃដំណេកដែលមានន័យថា ទោះបីអ្នកជាមនុស្សចូលចិត្តងើបពីព្រឹកឬចូលដំណេកយឺតនិងភ្ញាក់ពីដំណេកនៅពេលល្ងាចក៏ដោយ។
កត្តាកំណត់ពេលភ្ញាក់ពីដំណេកសំខាន់ៗចំនួន៣ រួមមាន ហ្ស៊ែន ការផ្លាស់ប្តូរអ័រម៉ូន និងពន្លឺ។ ពេលនិយាយពីសារៈសំខាន់នៃពន្លឺក្នុងពេលដេក លោក Foster បានបញ្ជាក់ថា៖ «មនុស្សទូទៅមាននាឡិកាផ្នែកខាងក្នុង ដែលកំពុងតែដើរ ហើយសម្រាប់មនុស្សយើងភាគច្រើន នាឡិកានោះមានរយៈពេលវែងជាង ២៤ ម៉ោងបន្តិច។ ហេតុនេះ ក្នុងពិភពធម្មជាតិដែលយើងត្រូវតែធ្វើ គឺការកែតម្រូវនាឡិកាដែលមានរយៈវែងជាងនោះឱ្យមកនៅត្រឹមតែ ២៤ ម៉ោងគត់។ កត្តាសំខាន់ក្នុងចំណោមនោះ គឺពន្លឺនៅពេលព្រឹក ជាពិសេស»។
លោកបានប្រាប់បន្តថា៖ «យើងកំពុងតែព្យាយាមធ្វើការទៅលើរបៀបដែលពន្លឺគ្រប់គ្រងលើនាឡិកាខាងក្នុង ហើយក្នុងដំណើរការនោះ យើងរកឃើញថា ភ្នែកគឺជាសរីរាង្គនៃពេលវេលានិងម៉ោង។ ហេតុនេះ អ្នកដែលបាត់បង់ភ្នែករបស់ខ្លួន ឬមានជំងឺភ្នែក មិនមែនត្រឹមតែខ្វាក់មើលមិនឃើញទេ ប៉ុន្តែពួកគេក៏ខ្វាក់ផ្នែកនាឡិកាផងដែរ»។
លំនាំនៃការដេកពិតជាផ្លាស់ប្តូរនៅពេលដែលអ្នកចាកចេញឆ្ងាយពីបន្ទាត់អេក្វាទ័រហើយមិនត្រឹមតែពន្លឺធម្មជាតិប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែក៏ពន្លឺសិប្បនិម្មិតពីឧបករណ៍នានា ឬពន្លឺតាមដងវិថីផងដែរដែលផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់ដំណេករបស់មនុស្ស។
ពន្លឺសំខាន់ៗទាំងនេះ ពន្យល់ពីមូលហេតុដែលបុគ្គលិកធ្វើការវេនយប់មិនផ្លាស់ប្តូរវេន។ នាឡិការាងកាយរបស់ពួកគេសម្របខ្លួនទៅនឹងតម្រូវការនៃការធ្វើការងារនៅពេលយប់។ ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមការសិក្សាទាំងអស់ ៩៧% នៃបុគ្គលម្នាក់ៗ មិនបានសម្របខ្លួនទៅនឹងតម្រូវការនៃការធ្វើការពេលយប់ឡើយ។
បញ្ហាដែលបុគ្គលិកវេនយប់ជួបប្រទះ គឺសម្ពាធនៃការដេក ហើយបញ្ហានេះស្ថិតក្នុងកម្រិតដ៏ខ្ពស់ ព្រោះក្រោយពីបញ្ចប់ម៉ោងការងារ នាឡិការាងកាយរបស់ពួកគេបញ្ជាក់ថា ពួកគេមិនអាចដេកពេលថ្ងៃបានឡើយ។ លោក Foster បានបញ្ជាក់ពីមធ្យោបាយនានាក្នុងការជួយដល់ដំណេកមួយចំនួនតូចរបស់ពួកគេតាមរយៈការនិយាយថា៖ «វាំងនងបាំងពន្លឺ ឧបករណ៍ការពារសំឡេង និងការញ៉ាំចំណីអាហារដែលងាយស្រួលរលាយក្នុងក្រពះនឹងជួយការពារពួកគេមិនឱ្យភ្ញាក់ ដោយសារតែការស្រេកឃ្លាន»។
លោក Foster បាននិយាយថា និយោជកអាចធ្វើឱ្យលក្ខខណ្ឌរបស់បុគ្គលិកធ្វើការវេនយប់កាន់តែល្អប្រសើរជាងមុនតាមរយៈការផ្តល់ឧបករណ៍ការងារសំឡេង ចំណីអាហារដែលសមស្រប ការត្រួតពិនិត្យសុខភាពជាញឹកញាប់ និងការអប់រំ រួមទាំងបង្កើតឱ្យមានតុល្យភាពលើវដ្តនៃកម្លាំងពលកម្មផងដេរ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ព្យាយាម និងផ្គូផ្គងប្រភេទនាឡិការាងកាយរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗនៅពេលដែលបុគ្គលនោះ ត្រូវចូលធ្វើការ។ បច្ចុប្បន្នវិស័យពាណិជ្ជកម្មនៅចក្រភពអង់គ្លេសកំពុងតែអនុវត្តវិធីសាស្ត្រនេះយ៉ាងយកចិត្តទុក
ដាក់ ពីព្រោះពួកគេបានដឹងថា ប្រសិនបើពួកគេចង់បានកម្លាំងការងារប្រកបដោយផលិតភាពនិងកាត់បន្ថយជំងឺ ការខាតបង់ពេលវេលានិងកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់នានា ពួកគេត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានេះនិងត្រូវចាត់វិធានការ»។
វិធីសាស្ត្រនេះក៏អាចយកទៅអនុវត្តក្នុងករណីពុលយន្តហោះផងដែរនៅពេលដែលត្រូវធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់តំបន់ដែលមានម៉ោងពេលផ្សេងគ្នាជាច្រើន។ លោក Foster បានបញ្ជាក់ថា មនុស្សជាច្រើនអាចព្យាយាមធ្វើការសម្របខ្លួន តាមរយៈការកំណត់ម៉ោងពេលញ៉ាំអាហារដូចគ្នា ទៅនឹងម៉ោងពេលក្នុងតំបន់ថ្មីនោះ ហើយអ្នកខ្លះទៀតលេបថ្នាំម៉េឡាតូនីន ដើម្បីជួយដល់ពួកគេក្នុងការសម្របខ្លួន ប៉ុន្តែមិនមានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់គ្រប់គ្នាឡើយ។
មនុស្សមួយចំនួនជួបបញ្ហាអស់កម្លាំង ដោយសារតែបញ្ហាកូវីដ ១៩។ អំឡុងពេលនោះ លោកអ្នកត្រូវតែព្យាយាមចូលដេកឱ្យបានទៀងទាត់ ទទួលពន្លឺនៅពេលព្រឹកដើម្បីកំណត់នាឡិការាងកាយនិងអនុវត្តគ្រប់នីតិវិធីទាំងអស់ ដើម្បីជួយឱ្យលោកអ្នកឆាប់ដេកលក់ដូចពីមុននិងមិនធ្វើឱ្យលោកអ្នកអស់កម្លាំង ពីព្រោះការអស់កម្លាំងខ្លាំងនឹងផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ។
លោក Foster បានបន្ថែមថា មនុស្សគឺមានលក្ខណៈដូចជាសត្វទាំងអស់អ៊ីចឹង។ លោកថា៖ «ប្រសិនបើលោកអ្នកភ្ញាក់ លោកអ្នកត្រូវតែព្យាយាមដេកទៅវិញ។ ប្រសិនបើអ្នកនៅតែដេកមិនលក់ ត្រូវងើបចេញពីគ្រែភ្លាមៗដើម្បីធ្វើសកម្មភាពបែបកម្សាន្ត ដូចជា ស្តាប់ចម្រៀង ២ ទៅ ៣ បទ អានសៀវភៅដែលអ្នកចូលចិត្ត ហើយបន្ទាប់មក វិលត្រឡប់ទៅដេកវិញ»។
សរុបមក គន្លឹះនៃការទទួលបានដំណេកកាន់តែល្អប្រសើរ រួមមាន សកម្មភាពនៅពេលថ្ងៃ នៅមុនពេលដេក និងក្នុងពេលដេក។
ជាឧទាហរណ៍មនុស្សទាំងអស់ត្រូវការកំណត់ពន្លឺនៅពេលព្រឹក ព្រោះវាជាវិធីសាស្ត្រដ៏ល្អក្នុងការកំណត់នាឡិការាងកាយ។ ប្រសិនបើអ្នកចង់ដេករយៈពេលខ្លី ត្រូវប្រាកដថា មិនត្រូវដេកឱ្យលើសពី ២០ នាទីឡើយ ហើយមិនត្រូវដេកនៅពេលជិតដល់ម៉ោងចូលគេងពេលយប់ពេកឡើយ។ បើធ្វើលំហាត់ប្រាណ ត្រូវធ្វើលំហាត់ប្រាណពេលព្រឹក ហើយកុំធ្វើនៅជិតដល់ម៉ោងចូលដេកពេលយប់។ ត្រូវបរិភោគអាហារដែលសមស្របដោយអាហារសំខាន់ប្រចាំថ្ងៃគឺនៅពេលព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ និងល្ងាច។
ម្យ៉ាងទៀតនៅមុនពេលចូលគេង ត្រូវបន្ថយពន្លឺក្នុងបន្ទប់និងឈប់ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិក ដោយសារតែវាមានឥទ្ធិពលដ៏គួរឱ្យបារម្ភ ដែលមានន័យថា ការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នេះរយៈពេលខ្លីនឹងមានអត្ថប្រយោជន៍ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់រយៈពេលវែងនឹងបង្កឱ្យមានបញ្ហាដែលនាំដល់ការលេបថ្នាំងងុយដេក។មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ មិនត្រូវពិភាក្សាបញ្ហានាំឱ្យឈឺក្បាល នៅមុនពេលចូលដេកឡើយ ហើយមិនត្រូវធ្វើឱ្យបន្ទប់ដេកមានសីតុណ្ហភាពក្តៅពេកដែរ៕
