ភ្នំពេញៈ ប្រព័ន្ធលូនិងប្រឡាយចាស់ៗមួយចំនួនបានចាស់ទ្រុឌទ្រោម និងគោករាក់ដោយសារតែល្បាប់ភក់ និងការចាក់ដីលុបទន្ទ្រានកាន់កាប់ចំណីប្រឡាយផ្លូវទឹកដោយខុសច្បាប់ពីបុគ្គលមួយចំនួនគឺជាដើមហេតុដែលបានធ្វើឱ្យផ្នែកខ្លះនៃរាជធានីភ្នំពេញត្រូវទឹកជន់លិចនៅពេលដែលមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងម្តងៗ។
ការលិចលង់ដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនេះ ថ្វីដ្បិតតែមានរយៈពេលខ្លី បើធៀបទៅនឹងបណ្ដាខេត្តនានានៅទូទាំងប្រទេស ប៉ុន្តែវាបានជះឥទ្ធិពលជាអវិជ្ជមានដល់គ្រប់វិស័យ ជាពិសេស វិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។
ដោយមើលឃើញពីបញ្ហានេះ អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញ ក្រោមជំនួយឥតសំណងពីប្រជាពលរដ្ឋ និងរាជរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន តាមរយៈទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិជប៉ុន (JICA) បានធ្វើការស្ដារនិងជួសជុលកែលម្អប្រព័ន្ធលូនិងប្រឡាយដែលចាស់ទ្រុឌទ្រោមទាំងនោះឡើងវិញជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីការពារនិងកាត់បន្ថយហានិភ័យទឹកជន់លិចនៅពេលដែលមានភ្លៀងខ្លាំង។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៨ មក រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញនិង JICA បានសហការរួមគ្នាអនុវត្តគម្រោងការពារទឹកជំនន់និងការកែលម្អប្រព័ន្ធប្រឡាយ-លូ បានចំនួន ៤ ដំណាក់កាលរួចមកហើយ ដោយអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធប្រឡាយ-លូ ជាច្រើនគ្របដណ្តប់លើតំបន់អាគ្នេយ៍ ឦសាន និងផ្នែកកណ្តាលនៃរាជធានីភ្នំពេញ ដោយបញ្ចៀសបាននូវការលិចលង់ធ្ងន់ធ្ងរនៅរដូវវស្សា។ ក្នុងនោះគម្រោងការពារទឹកជំនន់និងការកែលម្អប្រព័ន្ធប្រឡាយ-លូដំណាក់កាលទី៤ ត្រូវបានបញ្ចប់ការសាងសង់ជាស្ថាពរកាលពីថ្ងៃ ១៧ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២១ ដោយចំណាយទឹកប្រាក់អស់ ៣៦ លានដុល្លារអាមេរិក។
បច្ចុប្បន្ន រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ និង JICA កំពុងសហការគ្នាសិក្សាអំពីលទ្ធភាពនៃការអនុវត្ត គម្រោងការពារទឹកជំនន់និងការកែលម្អប្រព័ន្ធប្រឡាយ-លូ ដំណាក់កាលទី៥ ដែលគ្របដណ្តប់លើភាគនិរតីរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជំនន់ទឹកភ្លៀងនារដូវវស្សា ខណៈប្រឡាយបឹងបួមួយចំនួនក្នុងតំបន់នេះត្រូវបានចាក់ដីលុបដើម្បីអភិវឌ្ឍសំណង់លំនៅឋាន។ នេះបើតាមលោក ម៉េត មាសភក្ដី អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ។
លោកបាននិយាយថា តាមរយៈកិច្ចប្រជុំពិភាក្សា រវាងក្រុមមន្ត្រីជំនាញនៃអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ របស់រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ និង JICA កាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះ គម្រោងការពារទឹកជំនន់និងការកែលម្អប្រព័ន្ធប្រឡាយ-លូ ដំណាក់កាលទី៥ អាចនឹងត្រូវអនុវត្តនៅលើទីតាំងតំបន់ជម្រាល (Catchment Areas)ចំនួន ៩ ក្នុងចំណោមតំបន់ជម្រាលសរុបចំនួន ២៧ ទីតាំង ដែលមាននៅក្នុងផែនការមេរបស់រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ។ តំបន់ជម្រាលទាំង៩ ទីតាំងនោះ គឺស្ថិតនៅភាគនិរតីរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក មាសភក្ដី បានបញ្ជាក់ថា៖ «បច្ចុប្បន្ន គម្រោងនេះកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់នៅឡើយ»។
លោកបានបន្តថា ស្របពេលដែលគម្រោងកំពុងស្ថិតក្រោមការសិក្សានៅឡើយនោះ រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានអនុវត្តវិធានការចាំបាច់និងបន្ទាន់មួយចំនួន ដើម្បីឆ្លើយតបចំពោះស្ថានការណ៍គ្រោះជំនន់ទឹកភ្លៀង ដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងផ្នែកខ្លះនៃរាជធានីនេះនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ក្នុងនោះរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានរៀបចំដំឡើងម៉ាស៊ីនបូមទឹកនៅតាមស្ថានីយបូមទឹកទាំង ១៥ ទីតាំង និងប្រើប្រាស់រថយន្តបូមលូចំនួន ១០ គ្រឿង ដើម្បីបូមរំដោះជំនន់ទឹកភ្លៀងក្នុងសង្កាត់បឹងទំពុន និងទីតាំងរងការជន់លិចដោយសារទឹកភ្លៀងនារដូវវស្សានេះ។
លោក មាសភក្ដី និយាយថា៖ «ក្រៅពីនេះរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញយើងក៏បានធ្វើការជីកស្ដារនិងអភិវឌ្ឍពង្រីកប្រព័ន្ធបណ្ដាញលូ និងប្រឡាយទឹកមួយចំនួនទៀតនិងបានរៀបចំស្ថានីយអាងស្តុកទឹក និងប្រព្រឹត្តិកម្មទឹកកខ្វក់ថ្មីមួយទៀតនៅក្នុងសង្កាត់បឹងទំពុនដោយបានបំពាក់ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិ ដែលមានសមត្ថភាពបូមរំដោះទឹកបានដល់ទៅជាង ៣០ ម៉ែត្រគុប ក្នុង ១ វិនាទី»។
ថ្វីបើយ៉ាងដូច្នេះក្ដី លោក ភក្ដី បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរស់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញទាំងអស់ ជាពិសេសអ្នករស់នៅក្នុងតំបន់ ដែលងាយប្រឈមជំនន់ទឹកភ្លៀង ចូលរួមសម្អាតបរិស្ថាន ដោយជួយប្រមូលសំរាម និងថង់ប្លាស្ទិកចេញពីមាត់លូ និងប្រឡាយព្រោះកាកសំណល់ សំរាម និងប្លាស្ទិកទាំងនោះ អាចបង្កឱ្យកកស្ទះលំហូរទឹក បង្កើតជាជំនន់ទឹកភ្លៀងរយៈពេលយូរនៅក្នុងសហគមន៍។
ជុំវិញការអំពាវនាវនេះ អ្នកស្រី សក់ សុផារី អាយុ ៤៧ ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងសង្កាត់បឹងទំពុន ២ ខណ្ឌមានជ័យ បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរបានធ្វើការស្ដារនិងពង្រីកប្រឡាយ និងបំពាក់ម៉ាស៊ីនបូមទឹកចំនួន ៥ គ្រឿងបន្ថែមទៀតនៅស្ថានីយបូមទឹកបឹងទំពុនរួចមកឃើញថា ភ្លៀងល្មមៗមិនបង្កការជន់លិចដូចកាលពីមុនទៀតទេ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «កាលពីមុនឱ្យតែមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងត្រឹមតែ ២-៣ ម៉ោង ផ្ទះខ្ញុំដឹងតែពីលិចហើយពេលខ្លះមានទាំងសំរាមថង់ប្លាស្ទិកហូរចូលពេញក្នុងផ្ទះទៀតផង។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះផ្ទះខ្ញុំលែងលិចដូចមុនទៀតហើយ ទោះមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងយ៉ាងណាក៏ដោយ»។
ចំណែក អ្នកស្រី ហេង ស្រីឡា អាយុ ៤២ ឆ្នាំ រស់នៅសង្កាត់សាក់សំពៅ ខណ្ឌដង្កោ បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា កន្លងមកនៅក្នុងខែសីហា ទឹកបានជន់លិចផ្នែកខ្លះនៅក្នុងភូមិរបស់អ្នកស្រី ប៉ុន្តែនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២២ នេះ នៅមិនទាន់មានទឹកជន់លិចនោះទេ ព្រោះអាជ្ញាធរជំនាញបានជីកស្ដារពង្រីកប្រឡាយ ព្រមទាំងលើកខ្នងទំនប់ធំ និងខ្ពស់ជាងមុន។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «តាមរយៈប្រព័ន្ធប្រឡាយនិងខ្នងទំនប់ ដែលទើបអភិវឌ្ឍនេះ ខ្ញុំជឿថា ឆ្នាំនេះភូមិរបស់ខ្ញុំ ទំនងជាមិនលិចទឹកទៀតនោះទេ»។
បច្ចុប្បន្ន រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ កំពុងអនុវត្តការងារជីកស្តារប្រឡាយ ជាច្រើនខ្សែ ដើម្បីសម្រួលដល់លំហូរទឹក ការពារការជន់លិចក្នុងតំបន់ទីប្រជុំជននៅភាគខាងត្បូងរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងនោះប្រឡាយទួលពង្រទី១ ក្នុងសង្កាត់ចោមចៅទី១ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ ដែលមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរំដោះទឹកជំនន់ ក្នុងភូមិសាស្ត្រខណ្ឌមានជ័យ ទៅកាន់បឹងជើងឯក និងបន្តហូរទៅកាន់ស្ទឹងជ្រៅ បានសម្រេចជិត ១០០ ភាគរយហើយ។ នេះបើតាមលោក សេង គឹមសាន អនុប្រធានមន្ទីរសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន រាជធានីភ្នំពេញ។
លោក គឹមសាន ថ្លែងថា៖ «បច្ចុប្បន្ន ក្រុមការងារយើងកំពុងបន្តស្តារប្រឡាយបឹងទំពុន ដែលមានប្រវែង ៣ ៧១០ ម៉ែត្រទទឹង ៣០ ម៉ែត្រ ពីប្រឡាយស្ទឹងមានជ័យដល់ស្ថានីយបឹងទំពុនផ្លូវ ៣៧១។ ប្រឡាយនេះមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរំដោះទឹកពីប្រឡាយដើមស្លែង ប្រឡាយបារាំង ពិសេសរំដោះទឹកពីក្នុងខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ ខណ្ឌសែនសុខ ខណ្ឌទួលគោក និង ១ ផ្នែកខ្លះក្នុងខណ្ឌចំការមន និងខណ្ឌ ៧ មករា»។
បើតាមលោក គឹមសាន កាលពីឆ្នាំមុន (២០២១) ក្រុមការងារបានអនុវត្តការស្ដារប្រឡាយបឹងត្របែក ស្ថិតក្នុងខណ្ឌចំការមន មានប្រវែងជិត ១ គីឡូម៉ែត្រ ពីចំណុចបឹងត្របែកដល់ស្ថានីយបូមទឹកបឹងត្របែកជាប់ផ្លូវ ២៧១ ប្រឡាយបឹងហាដែលមានប្រវែងជាង ២ គីឡូម៉ែត្រ ចាប់ពីស្ពានថ្មផ្លូវព្រៃស ដល់ស្ថានីយបូមទឹកលូ ៥ និងប្រឡាយម័លនៅក្នុងភូមិសាស្រ្តភូមិម័ល សង្កាត់-ខណ្ឌដង្កោ មានប្រវែង ២ ៨១៥ ម៉ែត្រ ទទឺងចាប់ពី ២០ ម៉ែត្រ ទៅ ៣០ ម៉ែត្រ ចាប់ពីស្ថានីយបូមទឹកលូ ៥ ដល់ស្ថានីយបូមទឹកបឹងទំពុនបានសម្រេចជោគជ័យជាស្ថាពរ។
ក្រៅពីការងារស្ដារនិងអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធប្រឡាយការពារទឹកជំនន់នៅភាគខាងត្បូងរាជធានីភ្នំពេញ ក្រុមការងារនៃមន្ទីរសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនរាជធានីភ្នំពេញ ក៏កំពុងធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងសកម្ម ក្នុងការស្ដារប្រព័ន្ធប្រឡាយការពារទឹកជំនន់នៅភាគខាងលិចរាជធានីភ្នំពេញផងដែរ ។
លោក គឹមសាន បានបន្ថែមថា នៅពេលនេះ ក្រុមការងារ កំពុងជីកស្ដារប្រឡាយមេ ២ ខ្សែ នៅអមសងខាងផ្លូវរថភ្លើង ខ្សែទី១ ចាប់ពីចំណុចផ្លូវជាតិលេខ ៤ តភ្ជាប់ទៅប្រឡាយអូរលាវ ដើម្បីបើកមុខទឹកឱ្យហូរទៅកាន់បឹងទំនប់កប់ស្រូវ។ ខ្សែទី២ តភ្ជាប់ទៅព្រែកអូរខ្សាច់ ដែលមានប្រវែង ១៦ ៧៩៩ ម៉ែត្រ ស្ថិតក្នុងស្រុកអង្គស្នួល ខេត្តកណ្តាល ប្រវែង ២ ០៤៩ ម៉ែត្រ និងខណ្ឌកំបូល រាជធានីភ្នំពេញ ប្រវែង ១៤ ៧៥០ ម៉ែត្រ ដោយជីកបើកមុខទឹក មាត់លើ ២៦ ម៉ែត្រ បាតក្រោម ១៧ ម៉ែត្រ និងជម្រៅ ៣ ម៉ែត្រ ដើម្បីរំដោះទឹកចាប់ពីឃុំបែកចាន ក្នុងស្រុកអង្គស្នួលខេត្តកណ្ដាល បន្តមកសង្កាត់កំបូល សង្កាត់ឪឡោក សង្កាត់ស្នោក្នុងខណ្ឌកំបូល និងផ្នែកខ្លះទៀតនៃខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ហើយបន្តហូរចូលទៅក្នុងបឹងតាមោក។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ជាមួយនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះ យើងរំពឹងថា នៅក្នុងរដូវវស្សាឆ្នាំនេះ រាជធានីភ្នំពេញ នឹងមិនមានបញ្ហាប្រឈមគ្រោះទឹកជំនន់ធ្ងន់ធ្ងរដូចកាលពីឆ្នាំមុនៗទៀតនោះទេ»៕
វីដេអូ៖