.jpg)
លោក អុឹង អៀង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល (ស្ដាំ) និងសមភាគី IAEA។ រូបថត MME
ភ្នំពេញៈ កម្ពុជាបានតម្កល់ជាផ្លូវការនូវលិខិតុបករណ៍ផ្លូវការ ដើម្បីក្លាយជារដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីពីជំនួយក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរ ឬគ្រោះអាសន្នវិទ្យុសកម្មដល់ដៃទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ។ លិខិតនេះធ្វើឡើងដើម្បីធានាឱ្យបាននូវការទទួលខុសត្រូវលើផលវិបាកពីការសាយភាយសារធាតុវិទ្យុសកម្មមកលើបរិយាកាស និងបរិស្ថានរបស់កម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២២ នាទីក្រុងវីយែន សាធារណរដ្ឋអូទ្រីស កម្ពុជាតាមរយៈគណៈប្រតិភូមួយក្រុមដែលដឹកនាំដោយលោកអុឹង អៀង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរ៉ែនិងថាមពល បានដាក់តម្កល់ជាផ្លូវការនូវលិខិតូបករណ៍ចូលជារដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីពីជំនួយក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរឬគ្រោះអាសន្នវិទ្យុសកម្ម ជូនដល់លោក Rafael Mariano Grossi អគ្គនាយកនៃទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) នៅទីស្នាក់ការកណ្ដាលនៃទីភ្នាក់ងារ IAEA ផ្ទាល់។
ក្រសួងរ៉ែនិងថាមពលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា ការណ៍នេះនឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងនោះរួមមានសិទ្ធិក្នុងការទទួលបានជំនួយបច្ចេកទេសជាឧបករណ៍ សម្ភារ និងថវិកា ក្នុងករណីកើតមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរ ឬគ្រោះអាសន្នវិទ្យុសកម្មដែលកើតឡើងជាយថាហេតុនៅក្នុង ឬនៅក្បែរខាងកម្ពុជា ឬនៅក្នុងប្រទេសនៃតំបន់ណាមួយ ដែលអាចបង្កផលប៉ះពាល់ដល់កម្ពុជា។
ក្រសួងរ៉ែនិងថាមពលកម្ពុជាគូសបញ្ជាក់ថា ការចូលជារដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីពីជំនួយក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរនេះ អាចធានាឱ្យមានការទទួលខុសត្រូវលើផលវិបាកពីការសាយភាយសារធាតុវិទ្យុសកម្មនានា មកលើបរិយាកាស និងបរិស្ថានរបស់កម្ពុជា។ អនុសញ្ញាស្តីពីជំនួយនៅក្នុងករណីនៃឧបទ្ទវហេតុនុយក្លេអ៊ែរ ឬគ្រោះអាសន្នវិទ្យុសកម្មនេះ ត្រូវបានអនុម័តឡើងកាលពីឆ្នាំ ១៩៨៦ បន្ទាប់ពីកើតមានករណីមហន្តរាយរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Chernobyl ក្នុងដែនដីអ៊ុយក្រែន ដែលបានកំណត់ក្នុងក្របខ័ណ្ឌអន្តរជាតិសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមរដ្ឋភាគីជាសមាជិកជាមួយទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ជំនួយ និងការគាំទ្រភ្លាមៗក្នុងករណីកើតមានឧបទ្ទវហេតុនេះ។
ក្នុងករណីកើតមានគ្រោះថ្នាក់នុយក្លេអ៊ែរ ឬគ្រោះអាសន្នវិទ្យុសកម្មណាមួយជាយថាហេតុ នោះនឹងតម្រូវឱ្យរដ្ឋជាសមាជិកជូនដំណឹងដល់ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ ដើម្បីទទួលការគាំទ្រពី អ្នកជំនាញ ជាឧបករណ៍ និងសម្ភារជំនួយនានា។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានថ្លែងដោយយល់ឃើញថា ការចូលជាសមាជិកនៃរដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញាស្តីពីជំនួយក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរនេះ មានភាពចាំបាច់ណាស់ដើម្បីមានសិទ្ធិទទួលជំនួយពីរដ្ឋជាសមាជិករបស់ទីភ្នាក់ថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ ក្នុងករណីកើតមានវិបត្តិនុយក្លេអ៊ែរជាយថាហេតុណាមួយ។ មួយវិញទៀតវាជាសម្ពាធនយោបាយដែលប្រទេសនានាលើពិភពលោកដែលគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរវេញជាធ្លុងមួយដើម្បីដាក់សម្ពាធលើមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរ ដែលបង្ការដល់ការប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរផង។
លោក ផៃ ស៊ីផាន គូសបញ្ជាក់៖ វាជាវិធានសម្ពាធនយោបាយការទូតដែលជាការប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា និងប្រជាជាតិផ្សេងៗទៀត ដើម្បីប្រឆាំងនិងទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងការប្រើប្រាស់ ដូចករណីសង្គ្រាមរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះអ៊ីចឹង យើងមិនចង់ឃើញសោកនាដកម្មនោះទេ។ បើសិនជាវាកើតមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរណាមួយ នោះវានឹងពិបាកស្តារពិភពលោកវិញណាស់ ពីព្រោះពិភពលោកវាអាចរលាយហើយ យើងមើលមិនឃើញទេ ហើយយើងត្រូវជួយគ្នាស្តារវិបត្តិសាយភាយវិទ្យុសកម្មនេះដូចករណីវិបត្តិកូវីដ ១៩ ដែរដែលមានអង្គការសហប្រជាជាតិជ្រោមជ្រែងទទួលបន្ទុក។
កាលពីថ្ងៃទី ១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២២ កម្ពុជាបានប្រកាសដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការច្បាប់ស្តីពី “ការអនុម័តយល់ព្រមឱ្យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាចូលជាភាគី នៃអនុសញ្ញាស្តីពីជំនួយក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរ ឬគ្រោះអាសន្នវិទ្យុសកម្ម”។
រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន មានប្រទេសសរុបចំនួន ១១២ ប្រទេស និងអង្គការអន្តរជាតិចំនួន ៤ រួមមាន សហគមន៍ថាមពលបរមាណូអឺរ៉ុប (Euratom) អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) អង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក (FAO) និងអង្គការឧតុនិយមពិភពលោក (WMO) បានចូលជាសមាជិកនៃអនុសញ្ញាស្តីពីជំនួយក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយនុយក្លេអ៊ែរ ឬគ្រោះអាសន្នវិទ្យុសកម្មនេះ។ ក្នុងចំណោមប្រទេសដែលជារដ្ឋភាគីទាំងអស់ មាន ប្រទេសចំនួន ៨ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ានបានចូលជាសមាជិករូមមាន ប្រទេសថៃ ឡាវ សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូនេះស៊ី ម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម៕
