ភ្នំពេញៈ ប្រធានាធិបតីប្រទេសទីម័រខាងកើត លោក Jose Ramos-Horta គ្រោងនឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជានាសប្តាហ៍ក្រោយ ស្របពេលដែលកម្ពុជានឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនៅខែក្រោយហើយលោកសង្ឃឹមថា ទីម័រខាងកើតនឹងក្លាយជាសមាជិកអាស៊ានទី១១ នៅឆ្នាំ ២០២៣។
លោក Jose Ramos-Horta ថ្លែងក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៧៧ នៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែកញ្ញាថា៖ «នៅសប្តាហ៍ទី៣ ក្នុងខែតុលា ខ្ញុំនឹងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាតាមការអញ្ជើញរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។ មិត្តរបស់យើងសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលកាន់តំណែងជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកតស៊ូមតិដ៏សកម្មបំផុតសម្រាប់សមាជិកភាពអាស៊ាន [របស់ទីម័រខាងកើត]»។
លោកថ្លែងថា ដោយមានការគាំទ្រពីបណ្តាប្រទេសអាស៊ានទាំងអស់ និងលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ានដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់ UN សហភាពអឺរ៉ុប (EU) និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អ៊ាស៊ី (ADB) គឺបានធ្វើឱ្យមានការវិវឌ្ឍគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការរៀបចំឆ្ពោះទៅរកការចូលជាសមាជិកអាស៊ានរបស់ទីម័រខាងកើត។
លោក Jose Ramos-Horta បន្តថា បេសកកម្មស្វែងរកការពិតជាន់ខ្ពស់របស់អាស៊ាន ដែលធ្វើការលើសសរស្តម្ភទាំង៣របស់ទីម័រខាងកើត ដែលរួមមាន នយោបាយសន្តិសុខ សង្គមវប្បធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ច បានធ្វើការពិនិត្យយ៉ាងហ្មត់ចត់លើការត្រៀមខ្លួនចូលជាសមាជិកអាស៊ានរបស់ទីម័រខាងកើត។
លោកថ្លែងថា៖ «របាយការណ៍បេសកកម្មទាំងនោះគាំទ្រទស្សនៈរបស់យើងផ្ទាល់ និងទស្សនៈរបស់ទីភ្នាក់ងារ UN ស្ថាប័ន Breton Woods ក៏ដូចជា ADB និងបេសកកម្មស្វែងរកការពិតជាន់ខ្ពស់បរទេសដែលមានមូលដ្ឋាននៅរដ្ឋធានី Dili ទីម័រខាងកើតដែលប្រទេសនេះបានបោះជំហានយ៉ាងសំខាន់ចាប់តាំងពីទទួលបានឯករាជ្យ។ យើងគួរតែត្រូវបានស្វាគមន៍ក្នុងអាស៊ានជាសមាជិកទី១១។ យើងសង្ឃឹមថានឹងក្លាយជាសមាជិកពេញសិទ្ធិនៅឆ្នាំ ២០២៣»។
ប្រធានាធិបតីរូបនេះ ថ្លែងបន្តថា នៅឆ្នាំ ២០២៣ ទីម័រខាងកើតសង្ឃឹមថានឹងទទួលបានការចូលជាសមាជិកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) ដែលជាផ្នែកបន្ថែមមួយផ្សេងទៀតសម្រាប់សមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងពិភពលោករបស់ប្រទេសទីម័រខាងកើត។ ការចូលជាសមាជិកអាស៊ាន និង WTO ត្រូវបានជំរុញដោយផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចផ្ទាល់របស់ទីម័រខាងកើត ដូចជាដំណើរការកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក ដើម្បីធានាបាននូវបរិយាកាសអំណោយផលល្អសម្រាប់ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ការវិនិយោគជាតិ និងការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះ។
លោក Jose Ramos-Horta ថ្លែងថា៖ «សមាជិកភាពអាស៊ាននេះគឺជាកត្តាចាំបាច់ជាយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលមានសារៈសំខាន់សម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពរបស់ទីម័រខាងកើតនិងអាស៊ានផងដែរ។ ជាមួយនឹងសន្តិភាព និងវិបុលភាពនៅក្នុងតំបន់របស់យើងដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ទាំងអស់គ្នាផងដែរនោះ ជម្លោះ ឬការគំរាមកំហែង និងហានិភ័យដែលកើតចេញពីប្រទេសមួយក៏ប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសដទៃទៀតដោយចៀសមិនរួចផងដែរ»។
ថ្លែងក្នុងពិធីបើកកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននៅរាជធានីភ្នំពេញកាលពីដើមខែសីហា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមថា ប្រទេសទីម័រខាងកើត នឹងអាចចូលជាសមាជិកអាស៊ានយ៉ាងយូរនៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៣ ដោយលោកអះអាងថា៖ «ដំណើរការនៃការចូលជាសមាជិកអាស៊ានរបស់ទីម័រឡេស្ត កំពុងមានវឌ្ឍនភាពយ៉ាងល្អ ហើយខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមថា យើងនឹងអាចស្វាគមន៍ប្រទេសនេះមកកាន់គ្រួសារអាស៊ាន បានយ៉ាងយូរនៅត្រឹមឆ្នាំក្រោយ»។
កម្ពុជាគ្រោងរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤០ និង៤១ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ នៅថ្ងៃទី៨-១៣ ខែវិច្ឆិកា នៅរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបានផ្ញើលិខិតអញ្ជើញទៅកាន់រដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់ លើកលែងតែប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលស្នើសុំឱ្យបញ្ជូនតំណាងមិននយោបាយ។ ក្រៅពីនេះ កម្ពុជាក៏បានធ្វើលិខិតអញ្ជើញទៅកាន់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន ដៃគូសន្ទនាអាស៊ានចំនួន១០អង្គការក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិមួយចំនួន។
ថ្មីៗនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា កម្ពជាបានអញ្ចើញតាំងពីប្រធានធនាគារពិភពលោក អគ្គនាយកមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF) ប្រធានធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) អគ្គនាយកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកអគ្គនាយកអង្គការសុខភាពពិភពលោក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប ប្រធានអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ និងប្រធានវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមកចូលរួមវេទិកាកិច្ចសន្ទនាសកលលើកទី២៕