ភ្នំពេញៈ កម្ពុជា និងទីម័រខាងកើត ចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ស្តីពីការធ្វើពាណិជ្ជកម្មអង្ករនិងកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីសេវាកម្មដឹកជញ្ជូនផ្លូវអាកាសរវាងរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំង ២ ក្រោមវត្តមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក ចូហ្សេ ម៉ានូអែល រ៉ាមូស អរតា (Jose Ramos-Horta) ប្រធានាធិបតីទីម័រខាងកើត។
ក្នុងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែតុលា មុនពិធីចុះ MoU នេះ លោក Ramos បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះលោក ហ៊ុន សែន និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានគាំទ្រទីម័រខាងកើត ជាពិសេសលើវិស័យអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យកសាងជាតិ វិស័យស្ថិរភាពសង្គម និងគាំទ្រសមាជិកភាពរបស់ទីម័រខាងកើតទៅក្នុងសហគមន៍អាស៊ាន ហើយថ្មីៗនេះទៀតក៏បានជួយទីម័រខាងកើតក្នុងការឧបត្ថម្ភនូវវ៉ាក់សាំងការពារកូវីដ ១៩ រួមជាមួយនឹងបរិក្ខារពេទ្យដទៃទៀតផងដែរ។
លោក អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្រោយជំនួបនេះថាលោក Ramos ក៏បានប្រាប់លោក ហ៊ុន សែន ថា លោកបានមកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាជាច្រើនដងហើយ។
លោកបន្តថា ជារៀងរាល់ដងដែលលោក Ramos បានមកកាន់កម្ពុជាលោកបានសង្កេតឃើញថា កម្ពុជាមានការរីកចម្រើនជាលំដាប់។ ជាមួយគ្នានេះទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២ កម្ពុជា និងទីម័រខាងកើត ក៏មានការរីកចម្រើនផងដែរ។
លោក អ៊ាង សុផល្លែត ថ្លែងថា៖ «ក្នុងន័យនេះឯកឧត្តមក៏បានបញ្ជាក់ជូនសម្ដេចតេជោនូវបំណងចង់ពង្រីកពង្រឹងចំណងមិត្តភាព ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំង ២ ឱ្យកាន់តែខ្លាំងឡើង តាមរយៈឱ្យមានការហោះហើរត្រង់រវាងប្រទេសទាំង ២ ក៏ដូចជា លើវិស័យពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង ២ ផងដែរ»។
ក្នុងជំនួបនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានសម្តែងនូវការអបអរសាទរដល់លោក Ramos ដែលបានជាប់ឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដីបានកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីជាលើកទី២ ហើយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានសម្តែងនូវអំណរគុណដល់លោក Ramos ដែលបានវាយតម្លៃលើទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២ ដែលឆ្នាំនេះ ជាខួបលើកថ្ងៃ ២០ នៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២។ ជារៀងដរាបមកទំនាក់ទំនងនេះបានកើនឡើងជាលំដាប់។
លោក អ៊ាង សុផល្លែត ថ្លែងថា៖ «សម្តេចតេជោក៏បានសម្តែងការស្វាគមន៍ចំពោះការហោះហើរត្រង់រវាងទីម័រខាងកើត និងរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ក្នុងន័យនេះសម្ដេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា ការហោះហើរត្រង់នេះនឹងចូលរួមចំណែកពង្រីកពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសយើងទាំង ២»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងពាណិជ្ជកម្មដែលឯកឧត្តម Jose Ramos ចង់ពង្រីករវាងប្រទេសទាំង២នេះជាពិសេសលើវិស័យកសិកម្មនោះសម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា គប្បីណាមានអ្នកវិនិយោគទីម័រខាងកើតមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាយើងលើម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ លើម៉ាស៊ីនសម្ងួតក៏ដូចជា ប្រព័ន្ធទិញស្រូវអង្ករពីកម្ពុជាយើងដើម្បីធ្វើការទិញកិនហើយ នាំចេញទៅប្រទេសទីម័រខាងកើតតែម្ដង។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា កម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឱ្យបរទេសវិនិយោគ ១០០ ភាគរយនៅកម្ពុជា ហើយនេះជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់អ្នកវិនិយោគទីម័រខាងកើតមកកាន់កម្ពុជា។ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានលើកទឹកចិត្តធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានការជំរុញការអនុវត្តនូវរាល់ MoU ទាំងឡាយណាដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលទាំង ២ បានចុះហត្ថលេខាហើយ ហើយក៏បានស្នើសុំឱ្យមានការពិនិត្យ និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យអប់រំក៏ដូចជាវិស័យសន្តិសុខផងដែរ។
លោក Jose Ramos-Horta បានមកដល់រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ១៩ ខែតុលា ដើម្បីបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋនៅកម្ពុជា រហូតដល់ថ្ងៃទី ២១ ខែតុលា តបតាមការអញ្ជើញរបស់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណិ្ឌត្យសភាកម្ពុជាប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា កម្ពុជានិងទីម័រខាងកើតជាប្រទេស ២ ដែលមានប្រវត្តិសាស្ត្រប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។ កន្លងមកនេះការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសទាំង ២ មានស្ទើរតែគ្រប់វេទិកាតំបន់ និងអន្តរជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងសង្ឃឹមថា តាមរយៈដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីទីម័រខាងកើតមកកាន់កម្ពុជានេះ គឺនឹងធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរបស់ប្រទេសទាំងទី ២ ហ្នឹងកាន់តែល្អប្រសើរឡើង ហើយនិងពិនិត្យមើលនូវលទ្ធភាពនៃការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំង ២ ទៅលើវិស័យពាណិជ្ជកម្មក្តី លើវិស័យកសិកម្ម ការដោះដូរខាងវិស័យអប់រំ»។
លោកបន្តថា ប្រទេសទាំង ២ មានមេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងការស្តារកសាង និងអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ហើយជាប្រទេស ២ ដែលគាំទ្រយ៉ាងមុតមាំទៅលើគោលការណ៍ពហុភាគីនិយម ដ្បិតអីជាប្រទេស តូចដូចគ្នាដែលត្រូវការកម្លាំងសាមគ្គីភាព និងត្រូវយន្ដការពហុភាគីនិយមក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដែលជាកង្វល់រួម៕