បាត់ដំបងៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ណែនាំរដ្ឋមន្ត្រីកសិកម្មថ្មី លោក ឌិត ទីណា រកវិធីសាស្ត្រ ឬរូបមន្ត ដើម្បីផលិតពូជស្រូវឱ្យមានគុណភាព ព្រោះពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបញ្ចេញពូជស្រូវអស់ពីស្តុក ហើយទៅទិញពូជស្រូវយកមកស្តុកទុក ក៏មិនប្រាកដថា ពូជស្រូវនោះជាពូជស្រូវសុទ្ធនោះដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំក៏សូមយកឱកាសនេះ រំឭកទៅដល់ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ យើងគួររកវិធីសាស្ត្រ រករូបមន្តណាមួយ ដែលសមស្របសម្រាប់ការផលិតពូជស្រូវ ក៏ដូចជាពូជដំណាំ ជាពិសេសផ្ដោតលើការផលិតពូជស្រូវ ព្រោះថា យើងសព្វថ្ងៃនេះ ពេលដែលបញ្ចេញពូជអស់យើងទៅទិញពូជយកមក មិនប្រាកដពូជហ្នឹងវាសុទ្ធ»។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងដូច្នេះ ក្នុងពិធីសំណេះសំណាល និងផ្តល់ស្រូវពូជ និងស្បៀងអាហារដល់កសិករដែលរងគ្រោះ ដោយទឹកជំនន់ នៅខេត្តបាត់ដំបងចំនួនជាង ១ ម៉ឺនគ្រួសារ នាថ្ងៃទី ២៤ ខែតុលា។
លោកបន្តថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានដកពិសោធន៍ពី ១ ឆ្នាំទៅ ១ ឆ្នាំរួចមកហើយ ដូច្នេះ ចាំបាច់ត្រូវរៀបចំ ដើម្បីឱ្យមានការផលិតពូជស្រូវ ដោយចាប់ផ្តើមពីគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់រដ្ឋដែលត្រូវការប្រមូលទិញពូជស្រូវផង ហើយប្រជាពលរដ្ឋក៏អាចនឹងទិញពូជស្រូវសុទ្ធ ឬប្រជាពលរដ្ឋយកស្រូវរបស់ពួកគាត់ទៅដូរជាមួយស្រូវពូជដែលសុទ្ធ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រាប់ទៅលោក ឌិត ទីណា ដែលមានវត្តមានក្នុងពិធីនោះដែរថា មិនចាំបាច់ទៅរកដីដើម្បីផលិតពូជ ខ្លួនឯងនោះទេ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋផលិតស្រូវស្រាប់ហើយ តែគ្រាន់តែជ្រើសរើសតំបន់ណាមួយដែលមានប្រភពទឹកគ្រប់គ្រាន់ ហើយដាក់ពូជស្រូវឱ្យល្អសម្រាប់ឱ្យពួកគាត់ផលិតពូជឱ្យ ហើយរដ្ឋាភិបាលទិញពូជស្រូវពីប្រជាជនយកមកស្តុកទុកវិញ។
លោកថ្លែងថា៖ «ធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ វាធានាថា ថ្ងៃក្រោយយើងមានលទ្ធភាពផ្គត់ផ្គង់ពូជស្រូវ ដែលស្របទៅតាមតំបន់នីមួយៗព្រោះពូជខ្លះយើងយកមកមិនមែនជាពូជនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបងទេ។ យើងយកពីខេត្តផ្សេង។ អ៊ីចឹងទេ យើងអាចនៅបង្កើត ១ ខេត្ត ឧទាហរណ៍ថា ខេត្តបាត់ដំបងត្រូវការស្តុកនៅទីនេះប៉ុន្មានពាន់តោន? អ៊ីចឹងយើងអាចបង្កើតនៅកន្លែងផលិតពូជស្រូវមួយត្រឹមតែ ១ ពាន់ហិកតាដែលមានប្រជាជន ៥០០ គ្រួសារ។ ឧទាហរណ៍អ៊ីចឹង សម្រាប់ផលិតពូជស្រូវឱ្យយើង ហើយដែលជួនកាលអាចវិស័យឯកជនគេចូលរួម ដើម្បីនឹងរៀបចំឱ្យគាត់ គេហៅថា ដូចកិច្ចសន្យា»។
ទិន្នផលនៃការបង្កបង្កើនផលក៏ផ្តើមចេញពីការប្រើពូជស្រូវត្រឹមត្រូវហើយបញ្ហានេះ គឺលោកបានប្រឹងប្រែងអស់ពាក់កណ្ដាលជីវិតរបស់លោក ដើម្បីកែប្រែឥរិយាបថប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការប្រើពូជស្រូវឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ លោកអះអាងថា ចាប់តាំងពីលោកធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅឆ្នាំ ១៩៨៥ លោកបានធ្វើកិច្ចការដែលសំខាន់ជាងគេគឺធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបានផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ។
លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងថា៖ «អ៊ីចឹងទេឥឡូវហ្នឹងប្រជាពលរដ្ឋផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថហើយ ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហាស្ថិតត្រង់ថា គុណភាពរបស់ពូជ គឺមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ ជាពិសេសនៅពេលដែលយើងមានបញ្ហា [បែបនេះ] យើងក៏ឆក់កណ្ដៀតពីកន្លែងនេះពីកន្លែងនោះយកមកចែកឱ្យគាត់នៅបាត់ដំបង។ អ៊ីចឹងទេ យើងគួរតែរកវិធី។ [ឧទាហរណ៍] ថា បាត់ដំបង យើងផលិត [ពូជស្រូវ] នៅបាត់ដំបង អាចសមស្របជាមួយផ្ទៃដីរបស់ខេត្តបាត់ដំបងផង ខេត្តបន្ទាយមានជ័យផង ខេត្តពោធិ៍សាត់ផង»។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងសិក្សាបែងចែកតំបន់ដាំដុះ បែងចែកតំបន់ដែលត្រូវដាក់ពូជឱ្យវាត្រូវ។ អ៊ីចឹង សូមឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មថ្មីនេះសិក្សាជាមួយនឹងផ្នែកពាក់ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ហើយជាមួយនឹងផ្នែកដែលពាក់ព័ន្ធខាងក្រៅ ដូចជាក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុ ដែលទទួលបន្ទុកអំពីការត្រៀមស្បៀងបម្រុងនេះ។ តើយើងគួរធ្វើម៉េចដើម្បីដោះស្រាយពូជនេះ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ? បើសិនជាយើងមានពូជល្អ ប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្វើពូជមិនល្អនោះ គាត់យកស្រូវរបស់គាត់ មកដូរពូជជាមួយយើង»។
លោក សុខ លូ អភិបាលខេត្តបាត់ដំបងថ្លែងក្នុងពិធីនេះថា ចាប់ពីថ្ងៃទី ២៨ ខែកញ្ញា មក ជំនន់ទឹកភ្លៀងបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ ៥០២ ភូមិ ក្នុង ៩១ ឃុំ សង្កាត់ នៃ ១៤ ក្រុង ស្រុក ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង និងប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋជិត ៣ ម៉ឺនគ្រួសារក្នុងនោះបានជម្លៀសប្រជាជនមកទីទួលសុវត្ថិភាពជាង ១ ០០០ គ្រួសារ។
លោកបន្ដថា គ្រោះទឹកជំនន់នេះបានប៉ះពាល់ដល់ដំណាំស្រូវជាង ៤ ម៉ឺនហិកតា ដោយខូចខាតជាង ២ ម៉ឺនហិកតា និងប៉ះពាល់ដំណាំរួមផ្សំផ្សេងៗចំនួនជាង ៣ ម៉ឺនហិកតា ដោយខូចខាតជាង ១ ម៉ឺនហិកតា ខណៈផ្ទៃដីដែលអាចស្តារឡើងវិញបានដោយមានប្រភពទឹកមានចំនួនជាង ១ ម៉ឺនហិកតា ដែលមានជាង ១ ម៉ឺនគ្រួសារ។
ការប្រើប្រាស់ពូជស្រូវច្រើន ថ្នាំប៉ូវច្រើន និងជីសម្លាប់សត្វចង្រៃក្នុងបរិមាណច្រើនទំនងជាដើមចម ដែលធ្វើឱ្យថ្លៃដើមនៃការផលិតស្រូវនៅភូមិក្រួស ឃុំអន្លង់រុន ស្រុកថ្មគោល ខេត្តបាត់ដំបង មានតម្លៃថ្លៃ។ នេះគឺជាការវាយតម្លៃបឋមពីមន្ដ្រីជំនាញនៃក្រសួងកសិកម្ម និងមន្ទីរកសិកម្មខេត្តបាត់ដំបង នាឱកាសដែលលោក ងិន ឆាយ ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកជាអគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្ម ក្រសួងកសិកម្ម បានចុះទៅជួបសំណេះសំណាលជាមួយកសិកររងគ្រោះដោយជំនន់ទឹកភ្លៀង នៅភូមិក្រួស ឃុំអន្លង់រុន ស្រុកថ្មគោល នាថ្ងៃទី ២៣ ខែតុលា។
ការចុះជួបកសិករនេះគឺដើម្បីស្វែងយល់ និងវាយតម្លៃពីផ្ទៃដីស្រែរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរងប៉ះពាល់ដោយសារជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅតំបន់នេះ។ ក្នុងដំណើរចុះជួបកសិករនេះ លោក ងិន ឆាយ បានសាកសួរប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីស្វែងយល់អំពីថ្លៃដើមនៃការផលិតដំណាំស្រូវរបស់ពួកគាត់ ដោយបានជួបជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ រាប់ចាប់តាំងពីប្រជាពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ សមាគមទទួលបន្ទុកផ្គត់ផ្គង់ទឹកដល់ដំណើរការកសិកម្ម ព្រមទាំងឈ្មួញអ្នកបញ្ជាទិញស្រូវពីប្រជាកសិករផងដែរ។
ស្ថានភាពជាក់ស្ដែងនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រនៃស្រុកមង្គលបុរី ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលក្រៅតែពីរងផលប៉ះពាល់ ដោយសារជំនន់ទឹកភ្លៀង ក៏មានបញ្ហាខ្យងក្រហមបំផ្លាញស្រូវផងដែរ។ បើតាមការពន្យល់របស់កសិករ គឺដោយសារតែបញ្ហាខ្យងក្រហមនេះ ពួកគាត់ត្រូវបង្ខំចិត្តប្រើពូជស្រូវច្រើន ដើម្បីកាត់កងជាមួយការបំផ្លាញរបស់សត្វខ្យងចង្រៃនេះ។ ជាលទ្ធផល ពួកគាត់ត្រូវចំណាយកាន់តែច្រើននៅក្នុងដំណាក់កាលដាក់ជីបំប៉ន ហើយនៅតែត្រូវប្រើថ្នាំកម្ចាស់សត្វល្អិតចង្រៃថែមទៀត។
លោក ងិន ឆាយ បានផ្ដល់អនុសាសន៍ពន្យល់កសិករអំពីបច្ចេកទេសនៃការដាំដុះដំណាំស្រូវឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីទទួលបានប្រសិទ្ធផលខ្ពស់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាកាត់បន្ថយការចំណាយជាអតិបរមា និងទទួលបានមកវិញនូវផលចំណេញច្រើនជាងមុន។ អនុសាសន៍របស់លោក ងិន ឆាយ គ្របដណ្ដប់តាំងពីការជ្រើសរើសពូជស្រូវ ការប្រើប្រាស់ជី ព្រមទាំងវិធីសាស្ត្រមួយចំនួន សម្រាប់កាត់បន្ថយខ្យងក្រហមដោយពុំចាំបាច់ប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វចង្រៃ ដែលប្រសិនបើធ្វើបានវានឹងជួយកាត់បន្ថយការចំណាយរបស់កសិករបាន ១ កម្រិតដែរ៕