ភ្នំពេញៈ ​ខណៈ​សម​យុទ្ធ​យោធា​រួម​នាគ​មាស​ឆ្នាំ​ ២០២៣​ រវាង​កម្ពុជា​ និង​ចិន​ នឹង​ចាប់​ផ្តើម​ឡើង អ្នក​នាំពា​ក្យ​អគ្គ​បញ្ជា​ការ​កង​យោធ​ពល​ខេម​រភូមិន្ទ​បាន​បញ្ជាក់​ថា សម​យុទ្ធ​រួមគ្នា​នេះ ​មិន​មែន​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​គោល​ដៅ​គំរាម​កំហែង​សន្តិ​សុខ​​ប្រទេស​ណា​មួយ​ឡើយ ​ពោល​គឺ​ដើម្បី​ជាការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​បទ​ពិសោធ​ន៍​ផ្នែក​ការ​ពារ​ជាតិរវាង​កង​ទ័ព​ទាំង​ ២ ​ប៉ុណ្ណោះ​។​

​ក្នុង​ស​ន្និសីទ​សារ​ព័ត៌​មាន​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​សម​យុទ្ធ​នាគ​មាស​២០២៣ ​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃទី​២១ ​ខែមីនា ឆ្នាំ​២០២៣ ​លោក ថោង សូលី​ម៉ូ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​អគ្គ​បញ្ជាការ​ដ្ឋានកង​យោធ​ពល​ខេមរ​ភូមិន្ទបា​ន​លើក​ឡើង​ថា សម​យុទ្ធ​យោ​ធា​រួម​រវាង​កម្ពុជា​និង​ចិន​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣ ​នេះ ​គឺ​ធ្វើ​ឡើង​តាម​ការ​គ្រោង​ទុកជា​យូរ​មក​ហើយ​ មិន​មែន​ជាការ​ចៃ​ដន្យ​ឡើយ ពោល​គឺ​តាម​ការ​ព្រម​ព្រៀង​រវាង​ភាគី​ទាំង​២​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៥​មក​ម្លេ៉ះ ។​

​លោក​ ថោង ​សូលី​ម៉ូ បញ្ជាក់​ថា កង​ទ័ព​កម្ពុ​ជា​ជាង​៥០០​នាក់ ​និង​កងទ័​ព​ចិន​ជាង​២០០​នាក់ ​នឹង​ធ្វើ​សម​យុទ្ធ​រួម​គ្នា ​ហៅ​ថា សម​យុទ្ធ​នាគ​មាស​២០២៣ ​ក្រោម​ប្រធាន​បទ «​ប្រតិបត្តិ​ការ​ការពារ​សន្តិ​សុខ​ក្នុង​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​ធំៗ និង​ការ​ជួយ​សង្គ្រោះ​មនុស្ស​ធម៌​នៃ​កងទ័ព​ប្រទេស​ទាំង​២​កម្ពុជា​-​ចិន​»​ដែល​នឹង​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី​២៣​ ខែមីនា​ ដល់​ថ្ងៃទី​៨ ខែ​មេសា ក្នុង​គោល​ដៅ​ផ្លាស់​ប្តូរ​បទ​ពិសោធ​ន៍​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​។​

​ជាមួយ​គ្នានេះ​ លោក ​ថោង សូលី​ម៉ូ ក៏បាន​ច្រាន​ចោលកា​រ​លើកឡើ​ងដែល​ថា សម​យុទ្ធ​រួមគ្នា​រវាង​កម្ពុជា​និង​ចិន​ធ្វើឡើង​ក្រោម​ស្ថាន​ភាព​ភូមិ​សាស្ត្រ​នយោ​បាយ​តាន​តឹងពី​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ឥទ្ធិពល​ចិន​និង​សហរ​ដ្ឋអា​មេរិក ជាពិ​សេស​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​-​អ៊ុយ​ក្រែ​ន ខណៈ​សម​យុទ្ធ​ជា​គម្រោង​តាម​ផែនកា​រ​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០១៥​។

​លោក​ថា៖​«​កម្ពុជា​បើក​ទទួល​ស្វា​គមន៍​រាល់​ប្រទេស​ទាំង​អស់​ក្នុង​​ការ​ធ្វើសមយុ​ទ្ធ​យោធា មិន​ចំពោះ​ចិន ឬ​ប្រទេស​ណា​មួយ​ឡើយ​»​។​

​លោក​បាន​គូស​បញ្ជាក់​បន្ថែមថា​៖«​កន្ល​ងម​កនិង​បច្ចុប្បន្ន​ ការធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​របស់​កម្ពុជា​គឺ​មិន​សំដៅ​តែ​នៅលើ​ប្រទេស​ណាមួ​យ​ឡើយ​គឺ​កម្ពុជា​មាន​ការ​ស្វាគ​មន៍​រាល់​បណ្តា​ប្រទេស​ទាំង​អស់​ដែលមាន​បំណង​ធ្វើ​សម​យុទ្ធ​ជា​មួយ​កម្ពុជា​»​។​

​អ្នក​នាំពា​ក្យ​រូបនេះ​បាន​បន្ត​ថា ​ប៉ុន្តែ​អ្វី​ជាការ​សំណូ​មពរ​របស់​កម្ពុជា​ គឺ​សា​មីប្រទេស​ដែល​ចង់​ធ្វើ​សម​យុទ្ធ​ជាមួយ​កម្ពុជា​ត្រូវ​តែ​ធ្វើសំណើ​មក​រដ្ឋាភិ​បាល​ក​ម្ពុ​ជាហើយ​រាល់​ប្រធាន​បទ​ដែល​លើក​មក​ត្រូវ​សម​ស្រប​នឹង​គោលនយោ​បាយ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិ និង​មិន​មាន​ការគំ​រាមកំហែ​ង ឬ​ប្រឆាំង​ដល់​ប្រទេស​ទី​៣​។​

​លោក​បន្ថែម​ទៀត​ថា សម​យុទ្ធ​នោះ​ត្រូវតែ​បម្រើ​ឱ្យ​ផល​ប្រយោជន៍​ភាគី​កម្ពុជា​, ទីតាំង​ដែល​ត្រូវធ្វើ​សម​យុទ្ធ​គឺ​ភាគី​កម្ពុជា​ជា​អ្នកកំ​ណត់​ និង​សំណូម​ពរ​ចុងក្រោ​យ​ គឺ​រាល់​ការចំ​ណាយ​សម្រាប់​សមយុទ្ធ ​ត្រូវ​រ៉ាប់រង​ដោយ​ភាគី​ដែល​ស្នើ​ធ្វើ​សមយុ​ទ្ធ​នោះ​។​

​គួរ​បញ្ជាក់​ថា សម​យុទ្ធ​យោធា​រួម​កម្ពុជា​-​ចិន ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ម​ជ្ឈមណ្ឌល​​ហ្វឹក​ហ្វឺន​របស់​កង​រាជ​អាវុ​ធហត្ថ​(​ភ្នំ​ជុំ​រីករាយ​)ស្ថិតនៅ​ក្នុ​ង​ភូមិ​សាស្ត្រ ​ឃុំ​ពាម ស្រុ​ក​សាម​គ្គី​មានជ័​យ ​ខេត្តកំ​ពង់​ឆ្នាំង​ ជាមួយ​ភាគី​កម្ពុ​ជាមាន​កម្លាំង​ចូលរួ​ម​ចំនូ​ន​៥៨៣​នាក់ ​ព្រម​ទាំង​ឧបករណ៍​រាវ​មីន ការ​បំផ្ទុះ​គ្រាប់​មីន ​និង​ការ​បន្សាប​ជាតិ​គីមី​ជា​ដើម​។

​ចំណែក​ភាគី​ចិន​មាន​កម្លាំង​ចូលរួម​២៥៧​នាក់ ​រថ​យន្ត​៤៣​គ្រឿង ​អាវុធ​ថ្មើរ​ជើង សម្ភារ​ស៊ើប​ការណ៍ ​គ្រឿង​បោស​សម្អាត​ជាតិ​ផ្ទុះ ​និង​ឧប​ករណ៍​បន្សាប​ជាតិគី​មី ​រួម​នឹង​សម្ភារ​សុខា​ភិបា​ល​។​

​សម​យុទ្ធ​នាគ​មាស​២០២៣ នេះ​មាន​ប្រធាន​បទ​ជាច្រើន​ ប៉ុន្តែ​ផ្តោត​សំខាន់​លើ​បញ្ហា២​ចំណុច​ធំៗ ​គឺការ​រ៉ាវ​រក​និង​ដោះមី​ន និង​ការ​បង្ការ​និង​គ្រប់​គ្រង​ជំងឺឆ្លង​ដែល​មិនបាន​ដឹង​ពី​មូលហេ​តុ ​ហើយ​មិនមែន​ការ​បាញ់​អាវុធ​ធុន​ធ្ងន់​ដូច​បណ្តា​ឆ្នាំ​សម​យុទ្ធ​កន្លង​ទៅ​នោះឡើ​យ​។ នេះ​បើ​តាម​ការ​បញ្ជាក់​ពី​លោក ​ថោង ​សូលី​ម៉ូ​។​

​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​បញ្ហា​នេះ​ដែរ ​លោក​ យង់ ពៅ អគ្គ​លេខាធិកា​រ​នៃ​រាជ​បណ្ឌិត្យ​សភាក​ម្ពុជា បាន​ថ្លែងថា ​សម​យុទ្ធ​រួមគ្នា​រវាង​កម្ពុជា​និង​ចិន​ស្ថិត​នៅក្នុ​ង​កាល​វិភា​គដែល​ភាគី​ទាំង​២បាន​កំណត់​ មិនមែន​ជា​សម​យុទ្ធ​ក្នុង​ន័យ​គំរាម​កំហែង ឬ​បង្ហាញ​សាច់​ដុំ​ដល់​បណ្តា​ប្រទេស​ណា​មួយ​ឡើយ ​បើ​មើល​តាម​ពិធីការ​និង​លក្ខណៈ​សម​យុទ្ធ ​ហើយ​មួយ​វិញ​ទៀត​វា​ជា​ចំណង​កិច្ច​សហ​ការ​រវាង​កម្ពុ​ជា​និង​ចិន ជា​ពិសេស​លើ​វិស័យ​ការ​ពារ​ជាតិ​។​

​លោក​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​សម​យុទ្ធ​នេះ​ជួយ​ដល់​ទំនាក់​ទំនង​កិច្ច​សហ​ប្រតិ​បត្តិការ​រ​វាង​រដ្ឋ​និង​រដ្ឋ​,កិច្ចស​ហការ​​រវាង​ក​ង​ទ័ព​និង​កងទ័ព​ប្រទេស​ទាំង​២ ហើយ​វា​ផ្តល់អ​ត្ថប្រយោ​ជន៍​លើ​ការហាត់​សម ជួយ​សង្គ្រោះ ​គ្រប់គ្រ​ង​ហានិ​ភ័យ​ក្នុង​វិ​ស័យ​​កងទ័ព​ហ្នឹង ព្រមទាំ​ង​ដើម្បី​បង្កើន​សម​ត្ថភាព​ក​ងទ័ព​ផង​»​។​

​លោក​បន្ថែម​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​​គួរ​បក​ស្រាយ​ត្រង់ចំ​ណុច​នេះ​ឱ្យច្បាស់​​ជាមួយ​បប្រ​ទេស​លោកខាង​លិច និ​ង​អន្តរជា​តិ ពាក់​ព័ន្ធ​សម​យុទ្ធ​យោធា​តាម​ការគ្រោ​ងទុ​កដែ​ល​មិន​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​កម្តៅ​ភូមិសា​ស្ត្រ​នយោបា​យ​អន្តរជាតិ​ ជាពិសេស​ជុំវិញ​វិបត្តិ​រុស្ស៊ី​-​អ៊ុយ​ក្រែ​ន​ ចៀស​វាង​មានកា​រ​ផ្តល់​រូបភាព​អវិជ្ជ​មាន​និង​ភាព​ទោមន​ស្សដល់លោ​កខាង​លិច​​។​

​សម្រាប់​លោក​សេង ​វណ្ណ​លី សាស្ត្រា​ចារ្យ​ផ្នែក​ទំនាក់​ទំនង​អន្តរជាតិ​ក៏បាន​លើក​ឡើង​ដែរ​ថា សមយុ​ទ្ធ​យោធា​នេះ​មិន​មែន​ជា​លើក​ទី​១ ទេ តែ​ភាគី​ទាំង​២ធ្លា​ប់ធ្វើរួម​គ្នាជា​ញឹក​ញាប់​ តែ​ត្រូវ​ខក​ខាន​មួយ​រយៈ ហើយ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣ នេះ​ទំនង​ជា​ដើម្បី​បង្កើន​សមត្ថ​ភាព​យោធា និ​ង​ចំណង​កិច្ច​សហ​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​បន្ថែម​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​២។

​​

​លោក​ថា៖«​សម​យុទ្ធ​យោធា​រវាង​កម្ពុជា​ និង​ចិន​លើក​នេះ ខ្ញុំ​យល់​ថា​ ទំនងជា​មិន​អាច​គេច​ផុតពី​ការរិះ​គន់​ពី​មជ្ឈដ្ឋាន​លោក​ខាង​លិច​ឡើយ ដោ​យសា​រ​កន្លង​មក​ឱ្យ​តែមាន​កិច្ច​សហប្រ​តិបត្តិ​ការ​មិន​ថា សេ​ដ្ឋកិច្ច​ យោធា ​ឬ​ផ្នែក​ណា​ឡើយ ​រវាង​កម្ពុជា​និង​ចិន តែង​ទទួលរ​ង​ការរិះគន់​ពី​លោកខា​ងលិច​ថា ​កម្ពុ​ជាមាន​ទំនាក់ទំន​ង​ជិតស្និ​ទ្ធ​ខ្លាំង​នឹង​ចិនឬ​អាចជា​កូនអុក​ចិន​ខណៈ​កំពុង​មានការ​រិះគន់​ថា​ កម្ពុជា​ផ្តល់​មូល​ដ្ឋាន​ទ័ព​យោធា​ដល់​ចិន​ផង​នោះ​»​។​

​លោក​បន្ថែមថា​ ដើម្បី​ចៀសវាង​​ការរិះគន់​ជុំវិញ​ទំនាក់ទំ​នង​ស្អិតល្មួត​ខ្លាំង​ជាមួយ​ចិន ក្រៅពី​​ការបក​ស្រាយ​និង​ពន្យល់ កម្ពុជា​ត្រូវ​ជំរុញ​កិ​ច្ចសហ​ប្រតិប​ត្តិការ​លើ​វិស័យ​ផ្សេងៗ​ជាមួយ​បណ្តា​ប្រទេស​នានា ជាពិ​សេស​ការជំ​រុញ​ការធ្វើ​សមយុ​ទ្ធ​យោធា​ជាមួយ​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ក្រៅពី​ចិន។​

រីឯអ្នកសិ​ក្សា​​ស្រាវជ្រាវ​​នៅ​មជ្ឈម​ណ្ឌល​មេគង្គ​សម្រាប់​សិក្សា​យុទ្ធសាស្ត្រ​នៃ​វិទ្យាស្ថាន​​ចក្ខុវិស័យ​អាស៊ី(AVI) និង​ជា​អ្នកជំ​នាញ​ការទូត​សន្តិសុខ លោក ​ថុង ម៉េង​ដា​វិត បានថ្លែ​ងដែ​រថា កិច្ច​សហ​ប្រតិ​បត្តិ​យោធា​​កម្ពុជា និង​ចិន​គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ការអ​នុវត្ត​គោល​ការ​ណ៍អ​ភិវឌ្ឍ​ន៍​សមត្ថ​ភាព​យោធា​កម្ពុជា​និង​ពង្រឹង​ទំនាក់​ទំនង​យោធា​​ទាំង២​។

​លោ​​កថា​សម​យុទ្ធ​យោធា​រវាង​កម្ពុជា​និង​ចិន​គឺ​សំដៅលើ​​ការពង្រឹ​ង​សមត្ថ​ភាព​យោធា​ទាំង២ក្នុង​​កិច្ចកា​រ​ថែរ​ក្សា​សន្តិសុខ​ជាតិ​ ជំនួយ​មនុស្សធ​ម៌​និង​អន្តរា​គម​ន៍ ការសង្គ្រោះ​នៅ​ពេល​មាន​គ្រោះធ​ម្មជាតិ ​និង​អ​ភិវឌ្ឍ​សមត្ថ​ភាព​កងទ័ព​​ក្នុងការ​ប្រើប្រាស់​​សព្វាវុធ​ផងដែរ​។ សម​យុទ្ធ​យោធា​កម្ពុជា​និង​ចិន​គឺ​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​រូបភាព​មនុស្សធ​ម៌ និង​មិនមាន​និន្នាការ​ប្រឆាំង​នឹង​បរទេស​ណាមួយ​​ឡើយ​​។

​​លោកថុង​ ម៉េង​ដា​វិត បាន​ថ្លែងថា៖«​កម្ពុជា​ក៏មាន​បំណង​ចង់​ធ្វើឱ្យ​មាន​សមយុ​ទ្ធ​យោធា​ជាមួយនឹង​​​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​​ឡើង​វិញ​ផងដែ​រហើយ​កម្ពុជា​ក៏​ជា​ប្រទេស​ទទួល​ជំនួយ​យោធា​ពី​សហរដ្ឋ​អា​មេរិក ​ជប៉ុន​ កូរ៉េខា​ងត្បូង​ និង​អូ​ស្ត្រាលី​ផងដែ​រ​ក្នុង​កម្រិត​បច្ចេក​ទេ​ស ជំ​នួយ​ហិរញ្ញ​វត្ថុ ការ​កសាង​ហេដ្ឋារ​ច​នាសម្ព័ន្ធ​យោធា ​និង​សព្វាវុធ​ផងដែរ​»​។​

​លោក​បាន​បន្ត​ថា ជំនួយ​យោធា​ពី​បរទេស​ទាំងនោះ​ គឺ​​ដើម្បី​បម្រើប្រ​យោ​ជ​ន៍សន្តិសុខ​ជាតិ និង​ពង្រឹង​សម​ត្ថភាព​យោធា​​ក្នុង​កិច្ច​ការងារ​មនុស្ស​ធម៌ និង​បេសកក​ម្ម​ថែរ​​ក្សា​​សន្តិភាព​​ក្រោម​ឆត្រ UN។

គួរ​រំឭ​ក​ថា ស​មយុទ្ធ​​នាគ​មាស​រវាង​កម្ពុជា​-​ចិន គឺ​បាន​ធ្វើឡើ​ង​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០១៦ រ​ហូតម​កដល់​ពេលនេះ​គឺ​បាន​ចំនួន៤​លើក​រួចម​កហើយ​ ពោលគឺ​លើក​ទី​១ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៦ ​លើក​ទី​២ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៨,​ លើក​ទី​៣ ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១៩ ​និង​លើក​ទី​៤ក្នុង​ឆ្នាំ២០២០​។

​ភាគី​ទាំង​២បាន​ផ្អាក​ចំនួន​៣លើក គឺ​នៅ​ឆ្នាំ២០១៧ ដោយ​ជាប់​រវល់​ក្នុង​យុទ្ធ​នាការ​បង្ក្រាប​គ្រឿង​ញៀន និង​ការ​បោះឆ្នោ​ត​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​។រីឯឆ្នាំ២០២១និង​ឆ្នាំ​២០២២ ​ប្រទេស​ទាំង២ប្រឈម​នឹង​ការឆ្លង​រីក​រាលដាល​ជំងឺ​កូ​វីដ​១៩​ ហើយទើបតែ​​ឆ្នាំ​២០២៣ នេះ​ជា​សមយុទ្ធ​រួមគ្នា​លើក​ទី​៥​ដែល​ត្រូវ​ចាប់ផ្តើម​ឡើងវិញ​៕​