គ្រឿងសមុទ្រដែលលក់ក្នុងផ្សារទំនើបជប៉ុននៅកម្ពុជាកន្លងទៅ ។ ហុង មិនា
ភ្នំពេញៈ ទីភ្នាក់ងារថាមពលអាតូមិកអន្តរជាតិ (IAEA) បានបង្ហាញលទ្ធផលនៃធ្វើការវិភាគឯករាជ្យដំបូងរបស់ខ្លួនទៅលើទឹកសមុទ្រនៅជិតរោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរក្នុងតំបន់ Fukushima របស់ជប៉ុន ក្រោយប្រទេសនេះបានបញ្ចេញទឹកច្រោះរួចចេញពីរោងចក្រនេះចូលទៅក្នុងផ្ទៃសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកកាលពីខែសីហា ហើយរកឃើញថា សារជាតិសំណល់ដែលមានជាតិវិទ្យុសកម្មទ្រីទីយ៉ូម (Tritium) មានកម្រិតទាបជាងការកំណត់។
មន្ត្រីកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមិនមានការហាមឃាត់ការនាំចូលគ្រឿងសមុទ្រពីប្រទេសជប៉ុនទេ ដោយសារមិនមានភ័ស្ដុតាងវិទ្យាសាស្ត្រណាមួយបង្ហាញថា ទឹកដែលច្រោះរួចបង្ហូរចូលក្នុងសមុទ្រមានសារជាតិធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលិតផលសមុទ្រ។
ក្រោយពីប្រទេសជប៉ុន បានបញ្ចេញទឹកដែលច្រោះរួចនេះចូលផ្ទៃសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកនេះមក បានធ្វើឱ្យប្រទេសមួយចំនួនមិនពេញចិត្ត ជាពិសេសចិនបានហាមឃាត់ការនាំចូលគ្រឿងសមុទ្រពីប្រទេសជប៉ុន និងមានការតវ៉ានៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនខ្លួនឯង និងកូរ៉េខាងត្បូងផងដែរ។
IAEA បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី ៨ ខែកញ្ញាថា៖ «ការចុះត្រួតពិនិត្យពីសុវត្ថិភាពរបស់ទីភ្នាក់ងារ IAEA ទៅលើការបញ្ចេញទឹកដែលធ្វើប្រព្រឹត្តិកម្មរួចចូលទៅក្នុងសមុទ្របានសន្និដ្ឋានថា វិធីសាស្ត្រ និងសកម្មភាពរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងការបញ្ចេញទឹកដែលបានធ្វើប្រព្រឹត្តិកម្មរួចបានអនុវត្តស្របតាមស្តង់ដាសុវត្ថិភាពអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធ»។
IAEA លើកឡើងក្នុងគេហទំព័រថា៖ «ការធ្វើសំណាកនិងការវិភាគឯករាជ្យរបស់ទីភ្នាក់ងារIAEA ទៅលើទឹកសមុទ្រនៃឆ្នេរសមុទ្រនេះបង្ហាញពីភាពស៊ីចង្វាក់គ្នាជាមួយនឹងរបាយការណ៍វាយតម្លៃរបស់ក្រុមហ៊ុន Tokyo Electric Power Company (TEPCO) ដែលជាប្រតិបត្តិករនៃរោងចក្រដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនៅ Fukushima នេះ និងក្រសួងបរិស្ថានជប៉ុនផងដែរ។ក្រុមហ៊ុន TEPCO ផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលរបាយការណ៍វាយតម្លៃជាសាធារណៈប្រចាំថ្ងៃនៅលើគេហទំព័ររបស់ខ្លួនដែលបង្ហាញថាកំហាប់សកម្មភាព tritium នៅក្នុងសមុទ្រទាបជាងកម្រិតដែលបានកំណត់ឱ្យធ្វើប្រតិបត្តិការ»។
លោក ប៉ែន សុវិជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាបានថ្លែងថាកម្ពុជាជាសមាជិករបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក(WTO)ដែលចាំបាច់ត្រូវតែអនុវត្តនូវកាតព្វកិច្ចផ្សេងៗរួមទាំងការជូនដំណឹងទៅឱ្យភាគីណាមួយដែលកម្ពុជាមានបំណងចង់បញ្ឈប់ឬក៏បន្ទច់បង្អាក់ការនាំចូលពីប្រទេសផ្សេងៗទៀតដោយមានហេតុផលត្រឹមត្រូវ។
លោកបន្តថា ជប៉ុនគឺជាប្រទេសទី១នៃអង្គការWTOដែលមកទល់បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាតែងមានការជឿទុកចិត្ត និងជាភាគីនៃទីផ្សារមួយដែលមានការប្រុងប្រយ័ត្ននិងភាពគត់មត់ត្រឹមត្រូវនៅក្នុងការសម្រេចទាក់ទងនឹងអ្វីមួយដែលមានលក្ខណៈពាណិជ្ជកម្មនិងទីផ្សារក៏ដូចជាការគិតគូរពិចារណាទៅលើកិច្ចការសាធារណៈរួមទាំងការថែរក្សាសុខភាពដែលពាក់ព័ន្ធនឹងទំនិញផ្សេងៗទៅលើទីផ្សារផងដែរ។
លោក ប៉ែន សុវិជាតិ បានថ្លែងថា បើតាម IAEA ដែលបានជូនដំណឹងអំពីការបញ្ចេញទឹកសំណល់អាតូមិកពីតំបន់ Fukushima នោះបានបង្ហាញថាជប៉ុនបានធ្វើការច្រោះ និងសម្អាតទឹកនេះ ហើយឥទ្ធិពលនៃកាកសំណល់នេះសឹងតែគ្មានឬក៏មានតិចតួចបំផុតដោយមិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតសត្វឬក៏មនុស្សដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការប្រើប្រាស់ទំនិញ ឬក៏ផលិតផលនេសាទផ្សេងៗពីក្នុងតំបន់នោះឡើយ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ដោយសារពុំមានហេតុផលរបៀបនេះហើយយើងជាសមាជិកនៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកនិងយោងទៅលើប្រទេសផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងតំបន់ដែលក្រៅតែពីចិននិងកូរ៉េយើងពុំមានឃើញប្រទេសណាមួយដែលហាមឃាត់ការនាំចូលផលិតផលសមុទ្រពីប្រទេសជប៉ុនទេ។ការនិយាយរបៀបនេះក៏មិនមែនបានន័យថា យើងមិនមានការគិតគូរ[នោះទេ]។យើងនឹងតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់អំពីបញ្ហានេះប្រសិនបើវាមានជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ណាមួយទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ»។
បើតាមអ្នកនាំពាក្យ មិនមែនប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ឬក៏អ្នកមានលទ្ធភាពល្មមអាចនឹងបរិភោគអាហារជប៉ុនទាំងអស់នោះទេ។ អ្នកដែលទទួលទានអាហារជប៉ុនមានចំនួនតិចតួចបើធៀបទៅនឹងការប្រើប្រាស់ទូទៅនៅលើទីផ្សារ។ ទំនិញដែលកម្ពុជានាំចូលមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានជប៉ុន ភាគច្រើននាំចូលពីប្រទេសជិតខាងកម្ពុជា មិនមែននាំចូលផ្ទាល់ពីជប៉ុននោះទេ។
លោកសុវិជាតិបានថ្លែងថា មកទល់ពេលនេះពុំទាន់មានឃើញទឡ្ហីករណ៍វិទ្យាសាស្ត្រគ្រោះថ្នាក់ណាមួយពីប្រទេសដែលហាមនាំចូលគ្រឿងសមុទ្រពីជប៉ុនឧទាហរណ៍ដូចជាចិន និងកូរ៉េខាងត្បូងដែលប្រកាសជាសាធារណៈនោះទេ។ IAEA ក៏មិនមានការបង្ហាញទឡ្ហីករណ៍វិទ្យាសាស្ត្រពីគ្រោះថ្នាក់អ្វីមួយដែរគឺមានតែបង្ហាញថា ទឹកដែលបញ្ចេញនេះមានលក្ខណៈ សុវត្ថិភាពសម្រាប់ជីវិតជីវសាស្ត្រនៅក្នុងសមុទ្រ។ ដោយឡែក អង្គការWTO ក៏ដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក(WHO)ក៏មិនបានចេញប្រកាសណាមួយអំពីទឡ្ហីករណ៍គ្រោះថ្នាក់ផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អ៊ីចឹង ជាកាតព្វកិច្ច កម្ពុជាយើងគឺត្រូវតែអនុវត្តទៅតាមអ្វីដែលជាគន្លងនៃការហាមឃាត់។ប្រសិនបើយើងត្រូវហាមឃាត់ត្រូវតែជូនដំណឹងហើយការជូនដំណឹងទៀតសោតគឺត្រូវតែគោរពទៅតាមទឡ្ហីករណ៍វិទ្យាសាស្ត្រដូចខ្ញុំបានជម្រាបខាងលើនេះដែរទើបយើងអាចធ្វើការហាមឃាត់គេបាននៅក្នុងការនាំចូល»។
លោកបានបន្ថែមថា នៅក្នុងការនាំចូលគ្រឿងសមុទ្រពីជប៉ុននេះ កម្ពុជាក៏ពុំបានបែងចែកពីតំបន់ច្បាស់លាស់ផងដែរនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន ដែលនាំឱ្យពិបាកក្នុងការកំណត់តើថា ត្រី សាច់ ដែលនាំចូលពីជប៉ុនមានប្រភពមកពីតំបន់Fukushimaឬក៏តំបន់ជិតខាងFukushima។
លោកសុវិជាតិបានបន្ថែមថា៖«អ៊ីចឹងបើយើងហាមឃាត់ក៏យើងពិបាកនឹងបង្ហាញនូវភ័ស្តុតាងច្បាស់លាស់អំពីបញ្ហានេះ។ អ៊ីចឹង ល្គឹកណាតែគ្មានភ័ស្ដុតាងវិទ្យាសាស្ត្រពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាដែលថា ផលិតផលសមុទ្រ ឬក៏ទឹកដែលបង្ហូរចូលទៅហ្នឹងមានសារជាតិធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលិតផផលសមុទ្រហើយអាចនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពប្រជាពលរដ្ឋយើងនឹងពិបាកនឹងហាមឃាត់ការនាំចូលផលិតផល[សមុទ្រ]ពីប្រទេសជប៉ុននេះ»។
លោកនូ សុវណ្ណ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសម្អាតទន្លេ សមុទ្របានបង្ហាញការយល់ឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលទទួលទានគ្រឿងសមុទ្រនាំចូលពីជប៉ុនមិនមានការព្រួយបារម្ភជាដុំកំភួនទេព្រោះអ្វីៗដែលផលិតបង្កើត និងវិភាគផ្សេងៗនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនគឺមានគុណភាពខ្ពស់បំផុតសម្រាប់ការយល់ឃើញពីប្រទេសកម្ពុជា។
លោកប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖«ម្យ៉ាងទៀតប្រទេសជប៉ុនក៏គាត់មានការព្រួយបារម្ភសម្រាប់ប្រទេស[និង]ប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនដែរមុននឹងបញ្ចេញសារជាតិសំណល់ដែលមានជាតិវិទ្យុសកម្មហើយរហូតដល់អស់ជាតិវិទ្យុសកម្មនេះចូលទៅក្នុងសមុទ្រនោះគឺគេបានគិតហ្មត់ចត់ហើយមានការវិភាគការសិក្សាបែបវិទ្យាសាស្ត្រច្បាស់លាស់។ ដូច្នេះសម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ខ្ញុំឃើញថាមិនមានការព្រួយបារម្ភអ្វីទេសម្រាប់ការនាំចូលគ្រឿងសមុទ្រពីប្រទេសជប៉ុនមកប្រទេសកម្ពុជា»។
សារព័ត៌មានអន្តរជាតិបានរាយការណ៍ថា គ្រោះរញ្ជួយដីក្រោយរលកយក្សស៊ូណាមិក្នុងឆ្នាំ២០២១បានធ្វើឱ្យខូចខាតដល់រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនេះដោយបំផ្លាញប្រព័ន្ធត្រជាក់និងបណ្តាលឱ្យម៉ាស៊ីនរ៉េអាក់ទ័រ(Reactor)ឡើងកម្ដៅនិងបំពុលទឹកនៅក្នុងទីតាំងនៃរោងចក្រនេះ ដោយមានសារធាតុវិទ្យុសកម្មខ្លាំង។
ចាប់តាំងពីមានគ្រោះមហន្តរាយមក ក្រុមហ៊ុន TEPCO បានធ្វើការបូមទឹកដើម្បីធ្វើឱ្យម៉ាស៊ីនរ៉េអាក់ទ័រត្រជាក់។ នេះមានន័យថា ជារៀងរាល់ថ្ងៃ រោងចក្រនេះបានផលិតទឹកកខ្វក់ ហើយបានស្តុកទុកក្នុងអាងរបស់រោងចក្រនេះ បានជាង១ ០០០ អាង ហើយបើគិតជាអាងហែលទឹកអូឡាំពិកគឺស្មើនឹងជាង៥០០អាង។
យោងតាមសារព័ត៌មានអន្តរជាតិប្រទេសជប៉ុនបានលើកឡើងថា ប្រទេសនេះត្រូវការទីតាំងដីដែលបានដាក់អាងស្តុកទាំងនេះដើម្បីសាងសង់អគារថ្មីៗដើម្បីរុះរើរោងចក្រនេះដោយសុវត្ថិភាព។ជប៉ុនក៏បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភផងដែរអំពីផលវិបាក ប្រសិនបើអាងស្តុកទាំងនោះរលំដោយសារគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ៕
