ជំនួបរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អាមេរិក។ រូបថត STPM
ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សហរដ្ឋអាមេរិកសន្យាថា នឹងគិតគូររិះរកមធ្យោបាយដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិកឱ្យឈានឡើងមួយកម្រិតទៀត ខណៈមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជាលើកឡើងថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-អាមេរិក នឹងរឹតតែប្រសើរ ប្រសិនបើប្រទេសទាំង ២ មានផលប្រយោជន៍រួមកាន់តែធំ និងកាន់តែច្រើន។
ការសន្យានេះធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលោកស្រី វិចតូរីយ៉ា នូលែន (Victoria Nuland) អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស្ដីទីសហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្នុងឱកាសនៃកិច្ចពិភាក្សាទូទៅនៃមហាសន្និបាតលើកទី៧៨ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប.) នៅទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននាថ្ងៃទី ២៥ ខែកញ្ញា បន្ទាប់ពីគណៈប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានមកដល់កម្ពុជា ក្រោយពីចូលរួមមហាសន្និបាតនេះថា ជំនួបនេះប្រព្រឹត្តទៅក្នុងបរិយាកាសរាក់ទាក់ស្និទ្ធស្នាលនិងរីករាយ ដោយលោកបញ្ជាក់ថា៖ «លោកជំទាវអនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិកស្តីទីរូបនេះបានសន្យាថា នឹងគិតគូរ រិះរកមធ្យោបាយ ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិកឱ្យឈានឡើងមួយកម្រិតទៀត»។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រងង់ស័រតាន់ ថ្លែងថា ក្នុងជំនួបនោះ លោកស្រី នូលែន បាននាំមកនូវដំណឹងល្អមួយ គឺសហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្រេចផ្តល់ឡើងវិញដល់កម្ពុជានូវទឹកប្រាក់ ១៨ លានដុល្លារ តាមរយៈទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID)បន្ទាប់ពីជំនួយនេះត្រូវបានព្យួរក្រោយការបោះឆ្នោតសកលកាលពីខែកក្កដា។
លោកបន្តថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចូលរួមជាអធិបតីក្នុងវេទិកាធុរកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិក-កម្ពុជា នៅទីក្រុងញូវយ៉ក នាថ្ងៃទី ២២ ខែកញ្ញា ហើយមានគោលដៅបន្តបញ្ចុះបញ្ចូលធុរជន និងវិនិយោគិនអាមេរិកឱ្យមកបន្តដាក់ទុនរកស៊ីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ខណៈក្រុមហ៊ុនអាមេរិកដែលកំពុងរកស៊ីនៅប្រទេសកម្ពុជា នៅមានចំនួនតិចនៅឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ម្ល៉ោះហើយសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបន្តបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យវិនិយោគិនអាមេរិកាំង ឱ្យធុរជនអាមេរិកកាំងបន្តមកដាក់ទុនរកស៊ីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ដូចដែលខ្ញុំធ្លាប់លើកឡើងអ៊ីចឹងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-អាមេរិក នឹងរឹងរឹតពីប្រសើរ បើសិនជាបណ្តើរៗ កម្ពុជា និងអាមេរិកមានផលប្រយោជន៍រួមកាន់តែធំមានផលប្រយោជន៍រួមកាន់តែច្រើន ទោះជាផលប្រយោជន៍រួមសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មនយោបាយ ឬភូមិសាស្ត្រនយោបាយ»។
លោកថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា កម្ពុជា និងអាមេរិកមានទំនាក់ទំនង «ល្អគ្រាន់បើ» ជាមួយគ្នាមកទល់ពេលនេះ។ ក្នុងជំនួបនោះ ភាគីទាំង ២ សុទ្ធតែសម្ដែងនូវឆន្ទៈក្នុងការធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២ «រឹងរឹតពីប្រសើរ» ហើយលោកពន្យល់ថា៖ «បានន័យថា ប្រសើរហើយ។ ឥឡូវចង់ធ្វើឱ្យរឹងរឹតពីប្រសើរ»។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ បន្តថា ភាគីទាំង ២ មិនទាន់បាននិយាយពីវិធី ឬក៏មធ្យោបាយដើម្បីឱ្យប្រទេសទាំង ២ ចាប់ដៃគ្នាឱ្យជាប់ដើរទៅតាមទិសដៅតែ ១ នោះទេ ហើយថា៖ «ប៉ុន្តែខ្ញុំយល់ឃើញថា យើងគួរតែមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិក។ កម្ពុជាតូច ខ្សោយ។ អាមេរិកជាកំពូលមហាអំណាច។ កម្ពុជា និងអាមេរិកត្រូវរ៉ូវគ្នា និងចាប់ដៃគ្នារលាក់យ៉ាងកក់ក្តៅនៅពេលណាដែលយើងមានប្រយោជន៍រួមគ្នា»។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មវិនិយោគ និងទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងកម្ពុជានៅឆ្នាំ ២០២២ មានប្រមាណ ១៣,៥ ប៊ីលានដុល្លារ ដែលជាទំហំដ៏ធំ ហើយអាចរីកធំតទៅទៀត។ នេះហើយជាកត្តាកំណត់ដែលអាចធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២ «បោះពួយទៅមុខល្អ»។
លោក យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាកត់សម្គាល់ថា ការប្រកាសផ្តល់ទឹកប្រាក់ ១៨ លានដុល្លារនេះឡើងវិញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាសញ្ញាណវិជ្ជមានមួយ។ រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំង ២ ហាក់មានការមិនយល់គ្នាខ្លះនៅចំណុចមួយចំនួន។ ទាល់តែមានការជួបសន្ទនាគ្នា និងបំភ្លឺគ្នានោះទើបអាចយល់គ្នាបាន។
លោកប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នាថ្ងៃទី ២៥ ខែកញ្ញាថា៖ «ដូច្នេះខ្ញុំក៏ដូចអ្នកវិភាគ ឬតាមដានដទៃទៀតដែរ គឺលើកទឹកចិត្តរដ្ឋាភិបាលទាំង ២ ឱ្យមានជំនួបជាមួយគ្នា បំភ្លឺគ្នានៅចំណុចដែលការយល់ឃើញផ្សេងគ្នា ដើម្បីជាគុណប្រយោជន៍នៃទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំង ២ និងប្រជាជនទាំង ២»។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ បានលើកឡើងថា ការវែកញែករឿងមូលដ្ឋានយោធារាមនៅខេត្តព្រះសីហនុ គួរត្រូវបិទបញ្ចប់ចាប់ពីពេលនេះទៅ ខណៈកម្ពុជាតាមរយៈនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងបញ្ជាក់ប្រាប់អន្តរជាតិថា កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅទឹកដីខ្លួនដែលផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាតិនោះឡើយ។
លោកបានអះអាងថា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រើប្រាស់សុន្ទរកថានាឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិជាលើកដំបូង ដោយបញ្ជាក់ទៅកាន់ពិភពលោកថា កម្ពុជាប្រកាន់ជំហរឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត ហើយកម្ពុជាបញ្ជាក់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា ខ្លួនមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅលើទឹកដីកម្ពុជាឡើយ។
លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រតាន់ ថ្លែងថា៖ «រឿងរ៉ាវជជែកគ្នាជុំវិញមូលដ្ឋានយោធារាមអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកហើយ ពេលនេះគួរតែបញ្ចប់ ត្រូវតែចប់ ពីព្រោះនេះជាលើកទី១ បង្អស់ នៅលើវេទិកាមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលកម្ពុជាតាមរយៈសម្តេចធិបតី ប្រកាសយ៉ាងចំហទៅកាន់ពិភពលោក ដោយយកពិភពលោកជាកសិណសាក្សី មិនអាចមានទៅរួចទេ នូវមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា បើសិនប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ កម្ពុជាអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសណាមួយនៅលើទឹកដីខ្លួនមែននោះ អព្យាក្រឹតភាពរបស់កម្ពុជានឹងត្រូវបានរលាយ ហើយពាក្យសម្តីថ្លែងសាររបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅអង្គការសហប្រជាជាតិនាខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣ នេះក៏នឹងត្រូវរលាយដូចគ្នា។
លោកបានបន្ថែមថា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសជំហរតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំលើនយោបាយការបរទេស ពង្រឹងមិត្តភាពដែលមានស្រាប់ និងពង្រីកមិត្តភាពបន្ថែម បើកទ្វារ បើកបេះដូង។
លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា គាំទ្រការប្រកាសនៅលើវេទិការបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិពីសំណាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាជុំវិញការមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានបរទេសលើទឹកដីកម្ពុជានេះ ដែលនេះជាការបញ្ជាក់ជំហរជាផ្លូវការនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែលោកថា លោកខាងលិចនឹងនៅតែមិនអស់ចិត្តលើរឿងនេះទេ។
លោកថា ក្រៅពីការប្រកាសជំហរហើយ កម្ពុជាគួរពិនិត្យមើលយន្តការណាមួយ តួយ៉ាងការត្រួតពិនិត្យជារួមក្នុងក្របខ័ណ្ឌអន្តរជាតិនៅទីតាំងមូលដ្ឋានទ័ពរាមផ្ទាល់ ដើម្បីជម្រះមន្ទិលសង្ស័យនេះបន្ថែម ហើយកម្ពុជាក៏អាចប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសជាសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិដែលមានចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកជាហត្ថលេខី ដែលបានធានាដែនអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា និងមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសនៅលើទឹកដីខ្លួន ជាយន្តការច្បាប់អន្តរជាតិ។
គួររំឭកថា កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២២ កន្លងទៅ កម្ពុជា និងចិនបានបើកការដ្ឋានសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅមូលដ្ឋានបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ពរាម នាខេត្តព្រះសីហនុ ដែលការសាងសង់នេះនៅក្រោមជំនួយឥតសំណងរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន ព្រមទាំងមានបចេ្ចកទេសសាងសង់ដោយក្រុមកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន បានធ្វើឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាសក្នុងរង្វង់មតិអន្តរជាតិ ជាពិសេសរវាងសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក និងកម្ពុជា បន្ទាប់ពីកម្ពុជាសម្រេចវាយកម្ទេចអគារមួយដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកនៅមូលដ្ឋានទ័ពរាមនេះ កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០។
ចាប់ពីពេលនោះមកសហរដ្ឋអាមេរិកបានចោទកម្ពុជាថា បានប្រគល់សិទ្ធិផ្តាច់មុខនៃមូលដ្ឋានទ័ពរាមឱ្យទៅចិន ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងចិនបានបដិសេធជារឿយៗចំពោះការចោទប្រកាន់នេះ និងខណៈដែលតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជាបានចែងថា មិនអនុញ្ញាតឱ្យបរទេសណាមួយដាក់មូលដ្ឋានទ័ពខ្លួននៅលើទឹកដីកម្ពុជាបានឡើយ។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អនុប្រធានគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជាថ្លែងថា ជារឿងល្អដែលកម្ពុជាប្រកាសជំហរជាអន្តរជាតិ ប្តេជ្ញាមិនឱ្យមានមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសលើទឹកដីខ្លួន ដែលជាកិច្ចសន្យាចំហសម្រាប់ប្រទេសផ្សេងៗទៀតដែលព្រួយបារម្ភរឿងនេះ។ លោកខាងលិចចេះតែទទូច និងព្រួយបារម្ភជុំវិញលទ្ធភាពមូលដ្ឋានទ័ពចិនលើទឹកដីកម្ពុជាដោយសារកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងស្និទ្ធស្នាល និងស្អិតល្មួតជាមួយចិន៕
