.jpg)
ជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹងកំពុងទទួលការបណ្តុះបណ្តាលពីចំណេះដឹងហិរញ្ញវត្ថុក្នុងស្រុកទ្រវែងលើ ខេត្តរតនគិរី នាពេលថ្មីៗនេះ។ ហុង មិនា
រតនគិរីៈ សម្រាប់លោក សឿង ឡត ការយល់ដឹងអំពីអក្ខរកម្មហិរញ្ញវត្ថុ គឺជាចំណេះដឹងដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់បងប្អូនជនជាតិភាគតិចនៅកម្ពុជា ដោយសារតែពួកគេទទួលបានការអប់រំកម្រិតទាប ដោយសារពួកគេរស់នៅតាមតំបន់ជនបទក្បែរព្រៃភ្នំ និងតំបន់ដាច់ស្រយាលនានា ជាពិសេសសាលារៀនរដ្ឋក៏នៅឆ្ងាយពីផ្ទះរបស់ពួកគេផងដែរ។
ក្នុងនាមជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹងម្នាក់ លោក សឿង ឡត ដែលមានវ័យជិត ៣០ ឆ្នាំ និងមានកូន ២ នាក់ក្នុងបន្ទុកគ្រួសារ កំពុងរស់នៅភូមិទុន ឃុំតាវែងក្រោម ស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី បានឱ្យដឹងថា ជនជាតិដើមភាគតិចភាគច្រើនគឺមិនសូវយល់ច្បាស់ពីបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុនោះទេ ដោយសារតែពួកគេជាធម្មតាខ្ចីប្រាក់ពីមិត្តភក្ដិ និងសាច់ញាតិនៅក្នុងភូមិសម្រាប់ចំណាយឬទិញសម្ភារប្រើប្រាស់មួយចំនួនដើម្បីបម្រើក្នុងការងារធ្វើចម្ការរបស់ពួកគេ។
ហើយពួកគេនឹងសងត្រឡប់វិញជាថ្នូរនឹងសត្វ ឬកសិផល នៅពេលដែលពួកគេប្រមូលផល។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចាប់តាំងពីការមកដល់នៃគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ជាពិសេសឥណទានជនបទ និងគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុបានក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក ពួកគេបានប្តូរមកខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុវិញ ដោយសារពួកគេគិតថាវាមានភាពងាយស្រួលក្នុងការខ្ចី ដោយមិនខ្វល់ពីហានិភ័យអ្វីទាំងអស់។
លោកបានបន្តថា រហូតមកដល់ពេលនេះ លោកបានខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុចំនួន ៤ ដងហើយ ដើម្បីទិញឧបករណ៍ គ្រឿងយន្ត និងរថយន្តធុនតូចសម្រាប់ការធ្វើចម្ការកៅស៊ូ។
លោកបន្តថា ចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោកមិនដែលមានបញ្ហាលើការសងប្រាក់កម្ចីនោះទេ ព្រោះលោកអាចគ្រប់គ្រងប្រាក់បានយ៉ាងល្អ លើការ លក់ជ័រកៅស៊ូជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
លោក ឡត ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុចំនួន ២០ លានរៀលក្នុងមួយលើក ហើយគិតត្រឹមពេលនេះ គឺជាលើកទី ៤ របស់ខ្ញុំហើយសម្រាប់យកមកប្រើធ្វើចម្ការកៅស៊ូ។ ចាប់តាំងពីខ្ញុំខ្ចីមក ខ្ញុំមិនដែលមានបញ្ហាអ្វីទេ ខ្ញុំតែងតែធ្វើការសងវិញទាន់ពេលវេលា»។
ឈរនៅពីទីកន្លែងសហគមន៍បង្រៀនកម្មវិធីអក្ខរកម្មហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងភូមិជាមួយគ្នាដែរនោះ លោក ញ៉ូវ វ៉ន អាយុ ៦០ ឆ្នាំ មានកូន ៨ នាក់ បានឱ្យដឹងថា គាត់បានខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូ ហិរញ្ញវត្ថុជាច្រើនដងចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១២ ដោយខ្ចីក្នុងចំនួនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដោយលោកខ្ចីម្ដងចំនួន ១ លានរៀល ដើម្បីសាងសង់ផ្ទះ និងផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំបានខ្ចីប្រាក់ចាប់តាំង ពីឆ្នាំ ២០១២ ចំនួនប្រហែល ១ លានរៀល ដើម្បីសាងសង់ផ្ទះ។ បើខ្ញុំមិនមានកម្ចីទេ ខ្ញុំក៏មិនមានផ្ទះសមរម្យសម្រាប់កូនៗខ្ញុំដែរ»។
លោកថ្លែងថា៖ «មន្ត្រីទាំងនោះនិយាយប្រាប់ខ្ញុំមុនពេលខ្ញុំទទួលយកកម្ចីថា បើខ្ញុំអត់មានលុយសងគេទេ ពួកគេរឹបអូសសត្វគោ និងក្របី។ ខ្ញុំបានប្រាប់ពួកគេថាខ្ញុំនឹងលក់គោនិងក្របីរបស់ខ្ញុំដើម្បីយកមកសងត្រឡប់វិញ។ ខ្ញុំមិនដែលបង់ប្រាក់យឺតពេលទេ ដោយសារខ្ញុំយល់អំពីកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្ញុំ បានពីការរៀនរបស់ខ្ញុំជាមួយនឹងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលក្នុងចំណោមអ្នកភូមិផ្សេងទៀតអំពីរបៀបគ្រប់គ្រងការចំណាយរបស់យើង»។
អន្តរាគមន៍របស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន
លោក សូ វ៉ាន់ធីន អភិបាលស្រុកតាវែង បានឱ្យដឹងថា នៅក្នុងស្រុកលោក មានឃុំចំនួន ២ មាន ២០ ភូមិ មានប្រជាពលរដ្ឋជាង ៨ ពាន់នាក់ ឬ ៣០០ គ្រួសារ ភាគច្រើនជាជនជាតិដើមភាគតិច ក្នុងនោះជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹងមានចំនួន ៨០ ភាគរយ ដែល ៥០ ភាគរយជាស្ត្រី និងប្រកបរបរធ្វើកសិកម្ម។
លោកបន្តថា នៅស្រុករបស់លោកមិនមានការិយាល័យគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនោះទេ ប៉ុន្តែមានមន្ត្រីឥណទានជាច្រើននាក់មកពីទីរួមខេត្តមកស្វែងរកអតិថិជនដោយផ្ទាល់។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ លោកបានឃើញការកើនឡើងចំនួនអ្នកភូមិដែលខ្ចីប្រាក់ពីពួកគេ ខណៈ ដែលពួកគេគិតថាពួកគេអាចទទួល បានយ៉ាងងាយស្រួលជាងការខ្ចីពីមិត្តភក្តិ ឬសាច់ញាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «តាមការសង្កេតរបស់ខ្ញុំ មុនពេលយើងទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាល ពួកគេចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងក្នុងការខ្ចីប្រាក់ ព្រោះវាងាយស្រួល ដូច្នេះហើយពួកគេមិនបារម្ភនឹងការសងប្រាក់ត្រឡប់វិញនៅពេលដែលពួកគេរកចំណូលបានច្រើនពីព្រៃឈើ។ ក្រោយមក យើងបានទទួលពាក្យបណ្ដឹងពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីជូនដំណឹងឱ្យយើងជួយអន្តរាគមន៍។ ចាប់តាំងពីពួកគេបានទទួលការអប់រំ ពួកគេមានការយល់ដឹងច្រើនអំពីទំនួលខុសត្រូវ ហើយពួកគេមួយចំនួនបានសម្រេចចិត្តមិនខ្ចីប្រាក់នោះទេ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងមិនទាន់មានទិន្នន័យអំពីចំនួនគ្រួសារដែលខ្ចីប្រាក់នោះទេ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលពួកគេមានបញ្ហា ពួកគេមករកយើងឱ្យជួយពួកគេ»។
លោកលើកឡើងថា៖ «ទាក់ទងនឹងចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ខ្ញុំឃើញមានស្ថាប័នមួយចំនួនមក ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលអប់រំពួកគេអំពីប្រាក់កម្ចី ដើម្បីប្រើប្រាស់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងចៀសវាងការជំពាក់បំណុល វ័ណ្ឌក»។
លោក វ៉ាន់ធីន បញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងនាមជាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន យើងគាំទ្រ និងលើកទឹកចិត្តដល់គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីអប់រំក្រមសីលធម៌ដល់ពួកយើង ខណៈដែលចំនួនគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុកំពុងកើនឡើង ដើម្បីចៀសវាង កុំឱ្យពួកគេក្លាយជាអ្នកជំពាក់បំណុលវ័ណ្ឌក»។
បញ្ហាកើតឡើងចំពេលកម្ចីសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិចកើនឡើង
កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៣ សមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា (ABC) និងសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា (CMA) កំពុងធ្វើសហការគ្នាជាមួយសមាជិកជុំវិញការចោទប្រកាន់ពីបទធ្វើអត្តឃាត និងប៉ុនប៉ងធ្វើអត្តឃាតដោយសារតែការតាមទារសំណងដោយបង្ខំដោយមន្ត្រីឥណទាននៅខេត្តរតនគិរី។
ដោយមានការគាំទ្រពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ស្ថាប័នទាំង ២ បន្តតស៊ូមតិយ៉ាងមុតមាំនិងផ្តល់ចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងលទ្ធភាពទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុ រួមជាមួយនឹងការធានាឱ្យសមាជិកទាំងអស់ ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការទទួលខុសត្រូវលើការផ្តល់ប្រាក់កម្ចី និងក្រមសីលធម៌របស់យើង។
កម្មវិធីចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុបានបង្កើនចំណេះដឹងសហគមន៍
លោក Gordon Paterson មន្ត្រីទំនាក់ទំនងសហគមន៍ ដែលបានស្នាក់នៅក្នុងខេត្តរតនគិរី ធ្វើការជាមួយជនជាតិភាគតិចតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៥ ទាក់ទងនឹងការការពារសិទ្ធិសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកលើកឡើងថា៖ «ហេតុអ្វីបានជាខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍លើចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុនៅទីនេះ ដែលទាក់ទងនឹងបំណុល និងហានិភ័យ ដូចជាជនជាតិដើមភាគតិចដែលមានការអប់រំកម្រិតទាបជាងប្រជាជនធម្មតា។ ទាក់ទងនឹងប្រាក់កម្ចី ព្រោះវប្បធម៌របស់ពួកគេមិនចាំបាច់សងនោះទេ ជាមូលហេតុចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦ មក ខ្ញុំនិងសហការីរបស់ខ្ញុំ មើលឃើញគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមកទីនេះ ហើយខ្ញុំមើលឃើញថា វាជាហានិភ័យសម្រាប់ពួកគេ បន្ទាប់មកយើងណែនាំ និងអប់រំពួកគេអំពីការគ្រប់គ្រងប្រាក់»។
លោកបញ្ជាក់ថា ដោយមានការគាំទ្រពីស្ថានទូតកាណាដាប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញ ធនាគារ ABA និងក្រុមហ៊ុនរ៉ែ Angkor Gold បានបង្កើតកម្មវិធីចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ស្របតាមធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា សមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា និងសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា ដើម្បីផ្តល់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលរយៈពេលខ្លីដល់ជនជាតិដើមភាគតិចដែលងាយរងគ្រោះនៅតាមតំបន់ជនបទ ក្នុងខេត្តរតនគិរី។
លោកបន្តថា សហគមន៍ជនជាតិ ដើមភាគតិចប្រមាណ ៩០ ភាគរយកំពុងទទួលយកប្រាក់កម្ចី ខណៈខ្លះទៀតយកកម្ចីពីគ្រឹះស្ថានផ្ដល់កម្ចីក្រៅផ្លូវការដែលមានអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ ភាគច្រើនជាប្រាក់កម្ចីគាំទ្រដល់ការធ្វើកសិកម្ម។
លោកថា កាលពីឆ្នាំ ២០២២ និង ២០២៣ ដោយមានកិច្ចសហការពីស្ថានទូតកាណាដា និង ធនាគារ ABA បន្តការងារលើគម្រោងនានា។ រហូតមកដល់ពេលនេះ លោកបានបើកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលចំនួន ៣១ ថ្នាក់នៅក្នុងសហគមន៍ចំនួន ២៦ និងក្នុងមួយថ្នាក់ៗមានអ្នកចូលរួមប្រហែល ២៥ ទៅ ៤០ គ្រួសារ ហើយលោកបានបណ្តុះបណ្តាលគ្រូបង្គោលចំនួន ៣៦ នាក់ ហើយលោកនឹងមានរហូតដល់ ៥១ ថ្នាក់ត្រឹមដំណាច់ឆ្នាំនេះផងដែរ។
ការចូលរួមពីគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ
លោក ឈាង វុទ្ធី ប្រធានផ្នែកបណ្ដុះបណ្ដាលឥណទាននៅធនាគារ ABA បានទទួលស្គាល់ថា មានបញ្ហាមួយចំនួនបានកើតឡើងចំពោះជនជាតិដើមភាគតិច ដោយសារគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនមិនបានផ្តល់ព័ត៌មានច្បាស់លាស់អំពីប្រាក់កម្ចីដល់ពួកគេ ដោយសារក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចភាគច្រើនមិនមានចំណេះដឹងគ្រប់គ្រាន់អំពីបញ្ហានេះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «សម្រាប់ពួកយើង ក្នុងនាមជាធនាគារឈានមុខគេមួយ យើងតែងតែអនុវត្តតាមក្រមសីលធម៌របស់ឧស្សាហកម្មមួយនេះ។ នោះហើយជាមូលហេតុដែលយើងនៅទីនេះដើម្បីបង្រៀនពួកគេអំពីចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិ។ យើងព្យាយាមបង្កើតចំណេះដឹងសម្រាប់ពួកគេ និងរបៀបទទួលបានកម្ចី និងការប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចី»។
លោកបានបន្តថា៖ «យើងតែងតែធ្វើការជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានម្តងក្នុងមួយខែ ដើម្បីប្រាប់ពួកគេអំពីការប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីឱ្យបានល្អ»។ លោកបានបន្ថែមថាធនាគាររបស់លោកមិនបានផ្តល់កម្ចីខ្នាតតូចនោះទេ ប៉ុន្តែធនាគារព្យាយាមអប់រំប្រជាជនតាមរយៈកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលនេះ។
កម្មវិធីចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ បង្កើនចំណេះដល់សហគមន៍
យោងតាមលោក ឡត ចាប់តាំងពីកម្មវិធីអក្ខរកម្មហិរញ្ញវត្ថុដែលណែនាំដោយធនាគារ ABA តាមរយៈអង្គការមិនរកប្រាក់ចំណេញក្នុងស្រុកដែលបានដាក់ឱ្យដំណើរការ ដើម្បីអប់រំជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងភូមិរបស់លោក ពួកគេភាគច្រើនទទួល បានការយល់ដឹងច្រើនស្ដីពីផែនការហិរញ្ញវត្ថុរបស់ពួកគេនៅក្នុងគ្រួសាររបស់ពួកគេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំទទួលបានចំណេះដឹងខ្លះៗពីវគ្គបណ្តុះបណ្តាល (កម្មវិធីចំណេះដឹងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ) នេះ។ ជាមួយនឹងការបណ្តុះបណ្តាលនេះ ខ្ញុំអាចប្រើប្រាស់ប្រាក់កម្ចីប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងប្រើប្រាស់បានត្រឹមត្រូវ។ ខ្ញុំអាចគ្រប់គ្រងបំណុលរបស់ខ្ញុំបាន។ ខ្ញុំអាចយល់កាន់តែច្បាស់អំពីការគ្រប់គ្រងចំណូល និងចំណាយ»។
លោកបន្ថែមថា រាល់រដូវប្រមូលផល លោកអាចរកប្រាក់ចំណូលបាន ២០ លានរៀលពីចម្ការកៅស៊ូរបស់លោក ដែលអាចឱ្យលោកសងប្រាក់កម្ចីរបស់លោកបាន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ជាមួយនឹងប្រាក់កម្ចីនេះ វាអាចក៏ជាឱកាសក្នុងការផ្តល់លទ្ធភាពជួយលើកកម្ពស់កម្រិតជីវភាពគ្រួសារខ្ញុំ និងការធ្វើស្រែចម្ការ ព្រោះវាផ្តល់ឱកាសក្នុងការទិញឧបករណ៍ចាំបាច់មួយចំនួន»។
បើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ NBC គិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៣ ប្រទេសកម្ពុជាមានធនាគារពាណិជ្ជចំនួន ៥៩ ធនាគារឯកទេសចំនួន ៩ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទទួលប្រាក់បញ្ញើចំនួន ៥ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមិនទទួលប្រាក់បញ្ញើចំនួន ៨២ និងគ្រឹះស្ថានឥណទានជនបទចំនួន ១១៨៕
