
របាយការណ៍សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាឆ្នាំ២០២៥ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាផ្លូវការកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសានៅក្រសួងព័ត៌មាន។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញ៖ មួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ទិដ្ឋភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់ការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំង ដែលការផ្សព្វផ្សាយបែបប្រពៃណី ទៅកាន់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។
ទោះបីជាមានការវិវត្តន៍នេះក៏ដោយ ការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថលបានបង្ហាញពីបញ្ហាប្រឈមថ្មីទាក់ទងនឹងសេរីភាពសារព័ត៌មាន ការរីករាលដាលនៃព័ត៌មានក្លែងក្លាយ និងក្រមសីលធម៌ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងនៅក្នុងសារលិខិតទិវាសេរីភាពសារត៌មានពិភពលោកថា ទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក ៣ ឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ នេះ ត្រូវបានប្រារព្ធឡើង ក្រោម ប្រធានបទ «ការរាយការណ៍ក្នុងពិភពលោកថ្មីដ៏ក្លាហាន: ផលប៉ះពាល់នៃបញ្ញាសិប្បនិម្មិតលើសេរីភាព សារព័ត៌មាននិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ» ដោយផ្តោតជាសំខាន់លើបរិបទនៃការរីកចម្រើន ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា ឌីជីថល និងបញ្ញាសិប្បនិម្មិត ដែលបណ្តាលឱ្យមានការប្រែប្រួលនៃប្រតិបត្តិការផ្នែកកិច្ចការព័ត៌មាន និងការផ្សព្វផ្សាយ។
លោកបានថ្លែងក្នុងសារលិខិតថា៖ «កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និងការយកចិត្តទុកដាក់បំពេញភារកិច្ចរបស់អ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់ ពិតជាបានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តឥតងាករេនៅក្នុងការរាយការណ៍ព័ត៌មានពិតត្រឹមត្រូវពីព្រឹត្តិការណ៍នានាទាំងក្នុង និងក្រៅ ប្រទេសទាក់ទងនឹងបញ្ហាដែលសង្គមជួបប្រទះ វិបត្តិនយោបាយសកល និងតំបន់ ទំនាក់ទំនងការទូត សង្គ្រាម បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្ម ការរីករាលដាលនៃជំងឺឆ្លងដ៏កាច សាហាវជាដើម ដោយប្រឈមមុខនឹងការលំបាក បញ្ហាសុវត្ថិភាព និងសុខភាព»។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើយុទ្ធនាការប្រឆាំងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ដើម្បីធានាសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានពិត របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបង្ការ ទប់ស្កាត់តាមគ្រប់មធ្យោបាយនូវដំណឹងក្លែងក្លាយ ព័ត៌មាន ក្លែងបន្លំ និងព័ត៌មានបំភ័ន្តទាំងឡាយតាមរយៈការសហការជាមួយក្រសួង ស្ថាប័ន រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ បំភ្លឺ ឆ្លើយតប និងបកស្រាយឱ្យទាន់ពេលវេលា និងផ្សព្វផ្សាយ ឱ្យបានទូលំទូលាយដើម្បីបន្សាបព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីស្នើឱ្យកំណត់គោលការណ៍ណែនាំ នៃក្រមសីលធម៌ស្តីពីការប្រើប្រាស់បញ្ញាសិប្បនិម្មិត ក្នុងការប្រមូលព័ត៌មាន ផលិត ផ្សព្វផ្សាយ និងចែកចាយបន្ត ដើម្បីរក្សានិងបង្កើនទំនុកចិត្តលើ ព័ត៌មានដែលបានផលិតនិងផ្សព្វផ្សាយ និងទប់ស្កាត់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។
របាយការណ៍ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ចុងក្រោយនៃខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៥ ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ដោយក្រសួងព័ត៌មានផ្តល់ទាំងសុទិដ្ឋិនិយម និងការប្រុងប្រយ័ត្ន នៅពេលដែលវិស័យព័ត៌មានមានការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស។

លោករដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងព័ត៌មាន ប្រកាសផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ថ្មីស្ដីពីស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ រូបថត សហការី
ទិសដៅវិជ្ជមានសម្រាប់សេរីភាពសារព័ត៌មាន
របាយការណ៍បង្ហាញថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ស្ថិតក្នុងគន្លងវិជ្ជមាន ដោយមានអ្នកសារព័ត៌មាន ៨១,៤% នៃអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ៤៦៧ នាក់ មកពីទូទាំង ២៥ រាជធានី-ខេត្ត បានរាយការណ៍ថា សេរីភាពសារព័ត៌មានស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អ ឬល្អប្រសើរ។
អ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាកាន់តែមានសេរីភាពក្នុងការរាយការណ៍ដោយគ្មានការរារាំង ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពប្រសើរឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ពីឆ្នាំមុនៗ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានត្រូវបានដកស្រង់សម្ដីនៅក្នុងរបាយការណ៍នោះថា៖ «សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា កាន់តែរីកចម្រើនធំធាត់ និងឆ្ពោះទៅរក្សាបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់ល្អ»។
លោកបានបន្ដថា៖ «សារព័ត៌មាន គឺជាអំណាចទី ៤ ដែលអំណាចនេះ ប្រសិនបើប្រើប្រាស់ត្រូវ គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងផ្តល់ថាមពលឱ្យប្រជាជនក្នុងការសម្រេចចិត្ត ក៏ដូចជា រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការដាក់ចេញនូវវិធានការចាំបាច់នានា កាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព»។
ធម្មនុញ្ញសម្រាប់វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានត្រូវបានអនុវត្តក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការធានាថាការអនុវត្តប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់ប្រទេសនេះប្រកាន់ខ្ជាប់នូវស្តង់ដារសីលធម៌ខ្ពស់។
ដោយមានការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យរាយការណ៍ដោយការទទួលខុសត្រូវ និងសុចរិតភាព រក្សាទាំងផលប្រយោជន៍ជាតិ និងស្ថិរភាពសង្គម។

អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកចូលរួមការសម្ពោធផ្លូវការនៃរបាយការណ៍ស្ដីពីស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។ រូបថត សហការី
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថលរំខានដល់ទេសភាពប្រពៃណី
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការកើនឡើងនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល ខណៈពេលដែលការពង្រីកលទ្ធភាពទទួលបានព័ត៌មាន បានបង្កើតភាពតានតឹងនៅក្នុងបរិយាកាសប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
ការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថលបានបង្ខំឱ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបែបប្រពៃណីសម្របខ្លួនទៅនឹងបច្ចេកវិទ្យាថ្មី ដោយមានស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ជាច្រើនបានផ្លាស់ប្តូរទៅជាប្លេតហ្វមអនឡាញ។
ការផ្លាស់ប្តូរនេះបានធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយចំនួនបានបិទប្រតិបត្តិការរបស់ ដោយស្ថានីយផ្សាយនៅរាជធានីបានធ្លាក់ចុះពី ៦០ មកនៅត្រឹមតែ ៣៩ ប៉ុណ្ណោះក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ។
របាយការណ៍នេះបានព្រមានថា៖ «ល្បឿន និងភាពងាយស្រួលដែលព័ត៌មានអាចត្រូវបានចែករំលែកតាមអ៊ីនធឺណិតបានធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីភាពជឿជាក់ និងសុចរិតភាពនៃខ្លឹមសារ»។
ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយដែលមិនបានត្រួតពិនិត្យ ជាពិសេសនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម បង្កហានិភ័យយ៉ាងខ្លាំងដល់ទំនុកចិត្តសាធារណៈ និងស្ថិរភាពសង្គម។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន បានថ្លែងថា៖ «យើងកំពុងជួបបញ្ហាប្រឈមកាន់តែខ្លាំងឡើង ដែលព័ត៌មានក្លែងក្លាយត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយលឿនជាងការពិត ហើយនេះធ្វើឱ្យខូចទំនុកចិត្តរបស់សាធារណជនចំពោះប្រភពព័ត៌មានដែលអាចជឿទុកចិត្តបាន»។
ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ និងការលើកកម្ពស់សុចរិតភាពអ្នកសារព័ត៌មាន
ក្តីបារម្ភចម្បងមួយរបស់របាយការណ៍គឺឥទ្ធិពលនៃព័ត៌មានក្លែងក្លាយដែលកំពុងកើនឡើង។ ៩៧% នៃអ្នកសារព័ត៌មានដែលត្រូវបានស្ទង់មតិយល់ស្របថា ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងក្លាយមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការរក្សាភាពជឿជាក់នៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជា។
ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាបន្តបន្ទាប់របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការកែលម្អប្រព័ន្ធប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក្រសួងបានដាក់ចេញនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្សេងៗ ដូចជាយុទ្ធនាការ «និយាយថាទេចំពោះព័ត៌មានក្លែងក្លាយ» ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់ការអនុវត្តប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។
ក្រសួងព័ត៌មានក៏កំពុងដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការបង្កើតច្បាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់ប្រទេសនេះផងដែរ។ ថ្មីៗនេះ ក្រសួងបានចេញប័ណ្ណសារព័ត៌មានចំនួន ៨០៦២ប័ណ្ឌដល់អ្នកសារព័ត៌មាន។
លោក ប៉ែន បូណា ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល បានថ្លែងថា៖ ១«យើងត្រូវរក្សាស្តង់ដាវិជ្ជាជីវៈ ដោយធានាថា អ្នកសារព័ត៌មានរាយការណ៍តែអ្វីដែលត្រឹមត្រូវ ផ្ទៀងផ្ទាត់ និងប្រភពច្បាស់លាស់។ នៅពេលដែលអ្នកសារព័ត៌មានប្រកាន់ខ្ជាប់នូវស្តង់សីលធម៌ទាំងនេះ ទំនុកចិត្តលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់យើងក៏រីកចម្រើន ហើយសេរីភាពក្នុងការរាយការណ៍ក៏ដូចគ្នាដែរ»។
តួនាទីរបស់បញ្ញាសិប្បនិមិត្តក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន (AI)
ចំពេលមានការកើនឡើងនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថលមកបញ្ហាប្រឈមនៃបរិយាប័ន្នបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI) ទៅក្នុងការអនុវត្តសារព័ត៌មាន។
AI បង្ហាញទាំងឱកាស និងហានិភ័យសម្រាប់វិស័យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការផ្ទៀងផ្ទាត់ព័ត៌មាន និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានមិនពិត។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយរបស់វាធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីសីលធម៌ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងភាពត្រឹមត្រូវនៃមាតិកាដែលផលិតដោយឧបករណ៍ដែលបង្កើតដោយ AI។
លោក ភក្ត្រា បានបន្ដថា៖ «AI ផ្តល់ឱកាសដ៏វិសេសវិសាល ដើម្បីសម្រួលដំណើរការសារព័ត៌មាន និងបង្កើនប្រសិទ្ធភាព។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការធានាថា មាតិកាដែលផលិតដោយ AI បំពេញតាមស្តង់ដាខ្ពស់បំផុតនៃភាពត្រឹមត្រូវ និងត្រូវបានផ្ទៀងផ្ទាត់មុនពេលបោះពុម្ព»។
លោក ភក្ត្រា បានព្រមានថា៖ «AI អាចជួយអ្នកសារព័ត៌មានសន្សំពេលវេលា ប៉ុន្តែវាមិនអាចជំនួសការវិនិច្ឆ័យរបស់មនុស្សដែលត្រូវការនៅក្នុងផ្នែកនៃការរាយការណ៍នោះទេ»។
បញ្ហាប្រឈមនៅតែមាន ប៉ុន្តែផ្លូវឆ្ពោះទៅមុខគឺច្បាស់លាស់
ខណៈពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាបានបោះជំហានយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មាន បញ្ហាប្រឈមនៅតែមាន ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការរំខានដែលបណ្តាលមកពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឌីជីថល និងការកើនឡើងនៃមាតិកាដែលមិនបានបញ្ជាក់។
ក្រសួងបន្តតាមដានទិដ្ឋភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលកំពុងវិវត្ត ហើយប្តេជ្ញាធានាថា សារព័ត៌មានរបស់កម្ពុជានៅតែមានសេរីភាព មានការទទួលខុសត្រូវ និងអាចជឿទុកចិត្ត។
នៅពេលដែលប្រទេសកម្ពុជាឈានទៅមុខបន្ថែមទៀតចូលទៅក្នុងយុគសម័យឌីជីថល វាត្រូវតែធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពល្អរវាងការជំរុញការបង្កើតថ្មីនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងការរក្សានូវភាពត្រឹមត្រូវនៃសារព័ត៌មានរបស់ខ្លួន។
ការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន នឹងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរៀបចំអនាគតនៃបរិយាកាសសារព័ត៌មានរបស់កម្ពុជា។
លោក ពុយ គា ប្រធានក្លឹបអ្នកកាសែតកម្ពុជា បានឱ្យដឹងក្នុងរបាយការណ៍ថា៖ «អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវបង្កើនសមត្ថភាពក្នុងការស្វែងយល់អំពីច្បាប់ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តទាំងឡាយទាក់ទងនឹងវិស័យព័ត៌មាន ហើយត្រូវខិតខំស្វែងយល់ និង ចូលរួមអនុវត្តឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន ដែលយើងចាត់ទុកបាន ថាជាអាវក្រោះសម្រាប់អ្នកប្រកបអាជីពក្នុងវិស័យព័ត៌មាន»។
លោកបន្ដថា៖ «ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគួរបង្កឱកាសដើម្បីជំរុញ និងលើកទឹកចិត្តអ្នកសារព័ត៌មានឱ្យចូលរួមក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ទាក់ទងនឹងជំនាញស្នូលសំខាន់ៗក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន រួមទាំងច្បាប់ និងបទដ្ឋានគតិ យុត្តពាក់ព័ន្ធផងដែរ»។
លទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិ
លទ្ធផលនៃការស្ទង់មតិស្តីពីស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ដែលធ្វើឡើងជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ៤៦៧ នាក់ បង្ហាញពីទស្សនៈវិជ្ជមានជាទូទៅលើស្ថានភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងប្រទេស។
៨១,៤% នៃអ្នកសារព័ត៌មានបានវាយតម្លៃស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មានថាល្អ ដោយ ៧២,២% ចាត់ទុកថាល្អប្រសើរ និង ៩,២% វាល្អឥតខ្ចោះ។
លើសពីនេះ អ្នកសារព័ត៌មានជាង ៦២% បានរាយការណ៍ថា មិនដែលប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែង ឬការយាយីក្នុងការងាររបស់ពួកគេឡើយ។
ការរកឃើញទាំងនេះចង្អុលទៅទិដ្ឋភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដ៏រឹងមាំជាងមុន ទោះបីជាបញ្ហាប្រឈមដូចជាអាកប្បកិរិយាគ្មានសីលធម៌ និងព័ត៌មានមិនពិតនៅតែមាន។
ទាំងនេះរួមបញ្ចូលការបង្កើនអាកប្បកិរិយាគ្មានសីលធម៌នៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដោយ ១៥% នៃអ្នកសារព័ត៌មានកត់សម្គាល់ពីការកើនឡើងនៃការអនុវត្តបែបនេះ។
ព័ត៌មានក្លែងក្លាយគឺជាកង្វល់ដ៏ធំមួយ ដោយអ្នកសារព័ត៌មានជិត ៧៥% បានទទួលស្គាល់ឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានរបស់វាទៅលើសង្គម។
ការរីករាលដាលនៃព័ត៌មានមិនពិតរបស់អ្នកកាសែតពលរដ្ឋដែលមិនបានបណ្តុះបណ្តាល និងការកើនឡើងនៃអ្នកបង្កើតខ្លឹមសារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមដោយគ្មានស្តង់ដារសីលធម៌ កាន់តែរំខានដល់ទិដ្ឋភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
ខណៈពេលដែលអ្នកសារព័ត៌មានភាគច្រើនរាយការណ៍មិនប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងឬការយាយីនោះ 38% បានជួបប្រទះបញ្ហាប្រឈមបែបនេះ។
លើសពីនេះទៀត ទោះបីជាមនុស្សជាច្រើនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈក៏ដោយ ក៏ ២១,៨% មិនទាន់យកចិត្ដទុកដាក់ចំពោះស្ដង់ដាជីវិត។
ប្រតិកម្មចំពោះការចុះផ្សាយពីសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា
លោក ទេព អស្នារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មានបានឆ្លើយតបទៅនឹងការវាយតម្លៃសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាក្នុងកម្រិតទាប មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពពិតនោះទេ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ការវាយតម្លៃពីក្រុមនៅក្រៅប្រទេសដែលវាយតម្លៃស្ថានភាពសរីភាពសារព័ត៌មាន ដោយប្រមូលព័ត៌មានមួយក្រុមតូច និងប្រមូលធាតុចូលពីរបាយការណ៍របស់អង្គការ សមាគមមួយចំនួន ដែលសរសេររបាយការណ៍ក្រោមឥទ្ធិពលនៃរបៀបវិរៈនយោបាយ គឺមិនអាចឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីស្ថានភាពពិតនោះទេ ហើយចំនួនប្រភពធាតុចូលតូចមិនអាចតំណាងឱ្យវិស័យសារព័ត៌មានទាំងមូលនោះទេ»។
លោកបានបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មានឆ្នាំ២០២៥ ដែលត្រូវបានវាយតម្លៃមានស្ថានភាពល្អប្រសើរ គឺចេញពីការសិក្សាវាស់វែងតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ និងដោយការស្ទង់មតិក្នុងចំណោមអ្នកសារព័ត៌មាននៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា៕