ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិធនាគារ អេស៊ីលីដា លោកបណ្ឌិត អ៊ិន ចាន់នី បានប្រែក្លាយស្ថាប័នដែលធ្លាប់ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទៅជាស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុដ៏ល្បីល្បាញ ដោយរួមបញ្ចូលនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបែបប្រពៃណីជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់ខ្សែកាបអុបទិក និងផ្កាយរណប ដើម្បីផ្តល់សេវាធនាគារដ៏ទំនើប។ ក្រោយមកលោកបណ្ឌិតបាននាំយកធនាគារ អេស៊ីលីដា ទៅចុះបញ្ជីបោះផ្សាយលក់មូលបត្រកម្មសិទ្ធិជាសាធារណៈ ដែលបានក្លាយជាមោទនភាពរបស់ជាតិ។ លោកបណ្ឌិតមានប្រសាសន៍ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ អំពីដំណើរវិវឌ្ឍរបស់ធនាគារ អេស៊ីលីដា ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
Q- លោកបណ្ឌិតក្នុងរយៈពេល 30 ឆ្នាំមកនេះ តើធនាគារបានវិវឌ្ឍយ៉ាងណាដែរ?
វាពិតជាអស្ចារ្យណាស់! គឺយើងសម្រេចបានសមិទ្ធផលជាច្រើន នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1990 ខណៈពេលដែលច្បាប់នៅក្នុងវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុរួមទាំងបរិយាប័ន្នហិរញ្ញវត្ថុនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។
នៅពេលដែលធនាគារ អេស៊ីលីដា ចាប់ផ្តើមជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីការអភិវឌ្ឍសហគ្រាសខ្នាតតូចបំផុត និងខ្នាតតូចរហូតបានក្លាយជាធនាគារឯកទេសក្នុងឆ្នាំ 2000 យើងបានចាប់ផ្តើមផ្តល់ប្រាក់កម្ចីខ្នាតតូចសម្រាប់អាជីវកម្ម។ ហើយខ្ញុំសប្បាយចិត្ត ពីព្រោះយើងរីកចម្រើនជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ មិនមែនតែម្នាក់ឯងនោះទេ, ជោគជ័យរបស់យើងបានមកពីការគាំទ្រពីរាជរដ្ឋាភិបាល ម្ចាស់ភាគហ៊ុន ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ថ្នាក់គ្រប់គ្រង បុគ្គលិកគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ រួមទាំងអតិថិជន និងដៃគូទាំងអស់។
ក្នុងនាមជាធនាគារមួយ យើងចង់ផ្តល់នូវអ្វីដែលល្អបំផុតដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់រួមទាំងវិស័យឯកជន និងសាធារណៈក៏ដូចជាអាជីវកម្មខ្នាតតូច ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុមានប្រសិទ្ធភាព។ យើងចង់ផ្តល់នូវឧបករណ៍មួយដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីឱ្យពួកគេរីកចម្រើន។
Q- តើលោកបណ្ឌិតអាចសង្ខេបដំណើររីកចម្រើនរយៈពេល 30 ឆ្នាំ របស់ធនាគារ អេស៊ីលីដា ដូចម្តេច?
នៅពេលយើងចាប់ផ្តើមគម្រោង CMB/92/010 នៅឆ្នាំ 1992 យើងពិនិត្យមើលសមាសធាតុនិរន្តរភាពសំខាន់ៗចំនួន 4 ដោយទី 1) គឺនិរន្តរភាពរបស់អង្គការ 2) និរន្តរភាពកម្មវិធី [ការផ្តល់ប្រាក់កម្ចីដល់សហគ្រាសធុនតូចបំផុត ធុនតូច និងមធ្យម (MSMEs) 3) និរន្តរភាពបច្ចេកទេស គឺបង្កើតគោលការណ៍ នីតិវិធីឥណទាន និងប្រតិបត្តិការ និងការបណ្តុះបណ្តាលសហគ្រិនភាពដល់អតិថិជនរបស់យើង និងទី 4) គឺនិរន្តរភាពហិរញ្ញវត្ថុ។
យើងសម្រេចគោលដៅទាំងនេះនៅចុងឆ្នាំ 1997 ហើយយើងបានចាប់ផ្តើមកម្លាយខ្លួនទៅជាធនាគារឯកទេស។ ចាប់ពីឆ្នាំ 2000 ដល់ឆ្នាំ 2003 យើងមើលឃើញតម្រូវការសេវាហិរញ្ញវត្ថុ មានកំណើនខ្លាំង ដូចជាតម្រូវការប្រាក់កម្ចី និងការផ្ទេរមូលនិធិជាដើម។ ដូច្នេះ ធនាគារសម្រេចដើមទុនចុះបញ្ជីចំនួនជាង ៣ ដង ពី 4 លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ 2000 ទៅដល់ 13 លានដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ 2003។
យើងមាន «ចក្ខុវិស័យជាយុទ្ធសាស្ត្រ» ហើយបានពិនិត្យមើលប្រព័ន្ធនៅក្នុងវិស័យធនាគារ ហេតុអ្វីបានជាធនាគារភាគច្រើនប្រមូលផ្តុំតែនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ បន្ទាប់មកយើងជំរុញការពង្រីកប្រតិបត្តិការទៅតំបន់ជនបទតាមបណ្តាខេត្ត ដើម្បីផ្តល់ប្រាក់កម្ចី និងសេវាហិរញ្ញវត្ថុ ដល់អាជីវកម្មខ្នាតតូចបំផុត និងខ្នាតតូច។
Q- តើលោកបណ្ឌិតបាននាំយកសេវាកម្មធនាគារទៅតំបន់ជនបទដោយរបៀបណា?
ក្នុងឆ្នាំ 2000 យើងដឹងថាប្រទេសកម្ពុជាមានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ ដូចជាខ្សែកាបអុបទិក ប៉ុន្តែធនាគារនានាមិនទាន់បានប្រើប្រាស់នៅឡើយ។ ធនាគារ ភាគច្រើនប្រតិបត្តិការដោយផ្ទាល់ (offline) ពឹងផ្អែកលើម៉ាស៊ីនទូរសារ ដែលប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើន ពេលខ្លះហត្ថលេខាមិនច្បាស់ ហើយមានបញ្ហាដាច់ចរន្តអគ្គិសនី បញ្ហាសុវត្ថិភាព និងការផ្ទៀងផ្ទាត់ជាដើម ដែលយើងត្រូវចំណាយពេលវេលាជាច្រើន។
ដូច្នេះ យើងសម្រេចជួលខ្សែកាបអុបទិកថ្មីពីរដ្ឋាភិបាល និងបានចាប់ផ្តើមសេវាធនាគារតាមប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវតិ្តកម្ម (online) និងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាស្នូល T24 របស់ក្រុមហ៊ុន TEMENOS នៃប្រទេសស្វ៊ីស ហើយអាជីវកម្មរបស់ធនាគារបានរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងក្លា។
ឥណទាន និងប្រាក់បញ្ញើរបស់យើងមានកំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័សពី ២០០ ទៅ ៣០០ ភាគរយក្នងមួយឆ្នាំ ពេលយើងពង្រីកប្រតិបត្តិការទៅដល់ខេត្តមួយចំនួន ដូចជាខេត្តប៉ៃលិនដែលពុំទាន់មានខ្សែកាបអុបទិក ដូច្នេះយើងត្រូវជួលផ្កាយរណបតូចៗពីមន្ទីរទូរគមនាគមន៍។ គោលបំណងរបស់យើងគឺផ្តល់ការតភ្ជាប់តាមប្រព័ន្ធអនឡាញនៅទូទាំងប្រទេស។ នេះគឺជាការពង្រីកដ៏សំខាន់ មិនត្រឹមតែពង្រីកសាខា និងការិយាល័យប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានពង្រីកបណ្តាញ និងទូរគមនាគមន៍ដើម្បីបញ្ជូនទិន្នន័យផងដែរ។
Q- បន្ទាប់មកតើលោកបណ្ឌិតបោះជំហ៊ានចូលក្នុងវិស័យឌីជីថលមែនទេ?
ចក្ខុវិស័យរបស់យើងគឺផ្តល់សេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុល្អបំផុត ជូនដល់សាធារណជនគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានក្នុងសហគមន៍។ ក្នុងឆ្នាំ 2007 យើងបានវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សាខា ការិយាល័យ ឬហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រពៃណីបន្ទាប់មកគឺហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអេឡិចត្រូនិច ម៉ាស៊ីន ATM និងម៉ាស៊ីនឆូតកាត (POS) ជាដើម។
យើងបានដាក់ម៉ាស៊ីន POS ចំនួន 4,462 កន្លែងសម្រាប់ទូទាត់ និងម៉ាស៊ីន ATM ចំនួន 909 នៅទូទាំងប្រទេស។ ប៉ុន្តែម៉ាស៊ីន ATM មិនអាចដាក់នៅតាមភូមិទាំងអស់បានទេ ដូច្នេះយើងបន្ថែមហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថលថ្មីមួយទៀត។
Q- តើធនាគារសម្រេចបានចក្ខុវិស័យស្នូលរបស់ខ្លួនដែលបានដាក់ចេញតាំងពីដើមដំបូងដែរឬទេ?
បាទ, ប្រាកដណាស់។ យើងបាននាំយកសេវាហិរញ្ញវត្ថុពីរាជធានីភ្នំពេញ ទៅដល់បណ្តាខេត្តដែលបេសកកម្មរបស់យើងគឺបម្រើគ្រប់ផ្នែក។ យើងផ្តល់ចំណេះដឹងអំពីសេវាធនាគារនៅទូទាំងប្រទេស។
ពីមុនប្រជាជនមិនទាន់ចេះប្រើប្រាស់សេវាធនាគារផ្លូវការទេ ប៉ុន្តែបានផ្លាស់ប្តូរហើយ។ ឥឡូវពួកគេចេះប្រើប្រាស់សេវាធនាគារបែបប្រពៃណី ធនាគារតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក និងឌីជីថល។ ប្រជាជននៅតំបន់ជនបទអាចប្រើប្រាស់សេវាធនាគារអាចធ្វើការសន្សំប្រាក់ ឬផ្ទេរប្រាក់ ដូចអ្នកដែលរស់នៅតំបន់ទីប្រជុំជនដែរ។
Q- ដូច្នេះតើវាបានជួយពន្លឿនដល់ការលើកកម្ពស់បរិយាប័ន្នហិរញ្ញវត្ថុដែរឬទេ?
ធនាគារ អេស៊ីលីដា រួមចំណែកក្នុងការត្រួសត្រាយផ្លូវនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការលើកកម្ពស់បរិយាប័ន្នហិរញ្ញវត្ថុ ពីព្រោះនៅពេលយើងចាប់ផ្តើម យើងចង់ឱ្យអ្នកដែលមិនទាន់មានគណនីធនាគារ អាចប្រើប្រាស់សេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុបាន ខណៈអ្នកមួយចំនួនទៅខ្ចីលុយពីអ្នកចងការលុយ។
យើងថែមទាំងផ្តល់កម្ចីដល់អ្នកទុរគត គ្មានលំនៅឋានច្បាស់លាស់ថែមទៀតផង។ ខ្ញុំបានសួរបុរសម្នាក់ថាតើគាត់នឹងធ្វើអ្វីប្រសិន បើគាត់មានប្រាក់ 20 ដុល្លារ បុរសនោះឆ្លើយថា គាត់នឹងយកទៅបើកមុខរបរលក់ចេកអាំង។
ដូច្នេះខ្ញុំបានសាកល្បងឱ្យគាត់ខ្ចី 20 ដុល្លារ ហើយគាត់ក៏ចាប់ផ្តើមមុខរបរនោះ។
ហើយខ្ញុំក៏បានផ្តល់ប្រាក់កម្ចី 30 ដុល្លារ ទៅឱ្យស្ត្រីម្នាក់ដែលរស់នៅខ្ទមចាស់មួយ គាត់ក៏បានចាប់ផ្តើមលក់ចេកចៀន។ ការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់របស់យើងគឺក្រុមជនដែលងាយរងគ្រោះដែលគ្មានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាហិរញ្ញវត្ថុផ្លូវការ ហើយយើងមិនតម្រូវឱ្យមានឯកសារអ្វីទេ។
នេះហើយជាមូលហេតុដែលយើងបើកសាខាជាច្រើន សូម្បីតែនៅតំបន់ជនបទ ដូច្នេះយើងអាចនៅជិតអតិថិជន និងយល់ពីតម្រូវការអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ។
Q- ធនាគារ អេស៊ីលីដា បានជម្នះវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ីឆ្នាំ 1997 វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលឆ្នាំ 2008 ហើយបច្ចុប្បន្នជំងឺរាតត្បាត។ តើធនាគារ អេស៊ីលីដា អាចជម្នះបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះបានដោយរបៀបណា?
អំឡុងពេលវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ី យើងគឺជាស្ថាប័នបម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍសហគ្រាស MSMEs ហើយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នៅពេលនោះគឺពឹងផ្អែកលើរូបិយបណ្ណបរទេស ដូច្នេះយើងមិនរងផលប៉ះពាល់វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុទេ។ អំឡុងពេលវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលឆ្នាំ 2008 ធនាគារ អេស៊ីលីដាមានកំណត់ត្រាល្អដោយទំហំឥណទានកម្ចីរបស់យើងនៅតូចៗសម្រាប់ MSMEs ដែលមានរយៈពេលខ្លី ១៨ ខែប៉ុណ្ណោះ ។
ដូច្នេះមិនមានផលប៉ះពាល់ដល់ធនាគារយើងទេ យើងទទួលបានកំណើនរឹងមាំ យើងបានធ្វើពិពិធកម្មហានិភ័យ ហើយផលបត្រកម្ចីទិញផ្ទះមានតិចជាង ៥ ភាគរយនៅពេលនោះ។ យើងមិនផ្តល់ប្រាក់កម្ចីផ្អែកលើវត្ថុធានាទេ ប៉ុន្តែផ្អែកលើលំំហូរសាច់ប្រាក់ ប្លង់ដី និងលំនៅឋានមិនមែនជាកម្មវត្ថុធានាតែមួយមុខនោះទេ យើងមើលទៅលើគម្រោងអាជីវកម្មរបស់អតិថិជន នេះជាលក្ខណៈពិសេសរបស់យើងក្នុងការផ្តល់សេវាឥណទាន ។
ជំងឺរាតត្បាតមិនអាចជាឧបសគ្គរារាំងការអភិវឌ្ឍរបស់ធនាគារ អេស៊ីលីដា បានទេពីព្រោះការពង្រីកសេវាធនាគារឌីជីថលបានផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដល់យើង។ អតិថិជនមានការភ័យខ្លាចមកធនាគារ ឬប៉ះពាល់ក្រដាសប្រាក់ដោយផ្ទាល់ ដូច្នេះយើងបានលើកទឹកចិត្តពួកគាត់ឲ្យប្រើប្រាស់អេស៊ីលីដាម៉ូបាលដែលជួយសម្រួលដល់សេវាហិរញ្ញវត្ថុនានាយ៉ាងច្រើន។
Q- តើលោកបណ្ឌិតកំពុងអានសៀវភៅ «Crossing Continents: A History of Standard Chartered Bank» មែនទេ?
បាទ (សើច) ខ្ញុំកំពុងអានសៀវភៅ Crossing Continents។ យើងចង់ទៅហួសពីតំបន់ [ព្រំដែន]។ ខ្ញុំបានទៅប្រទេសវៀតណាម ប៉ុន្តែពួកគេបានសុំឱ្យខ្ញុំត្រឡប់មកវិញ ដោយសារដើមទុននៅមានកម្រិត។
ន្ទាប់មកខ្ញុំបានទៅប្រទេសឡាវក្នុងឆ្នាំ 2008 ដើម្បីពង្រីកវត្តមានរបស់យើងក្នុងតំបន់ ហើយក្រោយមកបានបង្កើតសាខានៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ពីព្រោះវាមានភាពងាយស្រួលជាង ដោយសារលក្ខខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ច នៅពេលនោះ គឺស្រដៀងនឹងប្រទេសយើង ជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដែលមានតម្រូវការកម្ចីខ្នាតតូច។
Q- តើលោកបណ្ឌិតមានគម្រោងថានឹងចូលនិវត្តន៍នៅពេលណាហើយឬនៅ?
រឿងផែនការអ្នកស្នងតំណែងគឺយើងបានគ្រោងរួចហើយ។ សម្រាប់មុខតំណែងជាន់ខ្ពស់ទាំងអស់គឺស្ថិតនៅក្នុងផែនការអ្នកស្នងដំណែង។ យើងបានបណ្តុះបណ្តាល និងហ្វឹកហ្វីន អ្នកដែលស័ក្តិសម ហើយយើងនឹងជ្រើសរើសអ្នកដែលមានភាពលេចធ្លោបំផុត ពេលខ្ញុំចូលនិវត្តន៍។
Q- តើស្ត្រីអាចដឹកនាំធនាគារបានដែរឬទេ?
ហេតុអ្វីមិនបាន? ស្ត្រីអាចជំនួសតំណែងខ្ញុំបាន។ យើងមានបុគ្គលិកស្ត្រីជាច្រើន ក្នុងចំណោមបុគ្គលិកចំនួន 12,081 នាក់ 40.74 ភាគរយគឺជាស្ត្រី ហើយនៅការិយាល័យកណ្តាល 33.33 ភាគរយនៃបុគ្គលិករបស់យើងគឺជាស្ត្រី។
Q- តើកត្តាអ្វីដែលបានជំរុញឱ្យលោកបណ្ឌិតនាំយក ធនាគារ អេស៊ីលីដា ទៅចុះបញ្ជីបោះផ្សាយលក់មូលបត្រកម្មសិទ្ធិជាសាធារណៈ?
យើងមានមោទនភាពណាស់ក្នុងនាមជា «ប្រជាធនាគារ ដែលលោកអ្នកជឿទុកចិត្ត, គឺយើងចង់ឱ្យអតិថិជនរីកចម្រើនជាមួយភាពជោគជ័យរបស់យើងដែរ។ ដូច្នេះនៅក្នុងខែ ឧសភា ឆ្នាំ 2020 យើងបានចុះបញ្ជីធនាគារ អេស៊ីលីដា នៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា។ ហើយអតិថិជនរបស់យើងក៏បានក្លាយជាម្ចាស់ភាគហ៊ុនដែរ។
យើងកំពុងដំណើរការយ៉ាងល្អ និងទទួលបានភាគលាភល្អប្រសើរ ដែលបានធ្វើឱ្យម្ចាស់ភាគហ៊ុនរបស់យើងសប្បាយចិត្ត។
Q- តម្លៃភាគហ៊ុនបានកើនឡើងពី 0.29 សេន ក្នុង 01 ហ៊ុន ក្នុងឆ្នាំ 2019 ដល់ 0.33 សេន ក្នុង 01 ហ៊ុន ក្នុងឆ្នាំ 2020។ តើលោកបណ្ឌិតអាចប្រៀបធៀបសម្រាប់ឆ្នាំ 2022 នេះបានទេ?
សម្រាប់ឆ្នាំ 2022 នេះ នឹងកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរ។ យើងមានការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹង ដើម្បីសម្រេចបានតួលេខកាន់តែល្អ និងរីកចម្រើនជាមួយអតិថិជនជោគជ័យរបស់យើង។
ខ្ញុំជឿជាក់ថាយើងអាចធ្វើបានល្អជាងនេះ ដោយសារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថលរបស់យើង និងដោយសាររដ្ឋាភិបាលបានគ្រប់គ្រងការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ 19 ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ហើយអាជីវកម្មក៏ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីវាដែរ។ មួយភាគប្រាំនៃផលប័ត្រកម្ចីរបស់ធនាគារ អេស៊ីលីដាគឺនៅក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងទាក់ទងអាជីវកម្មក្នុងវិស័យកសិកម្ម ដើម្បីផ្តល់ប្រាក់កម្ចី សម្រាប់ការធ្វើស្រែចម្ការ ដាំដំណាំ ចិញ្ចឹមជ្រូក មាន់ទា និងការចិញ្ចឹមសត្វផ្សេងៗ គឺយើងមានភាពចម្រុះ។ ផលប័ត្រប្រាក់កម្ចីរបស់យើងគឺមានសុវត្ថិភាពណាស់៕