ភ្នំពេញៈ នាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំងបានផ្ញើលិខិតមួយមកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ដោយបញ្ជាក់ពីការត្រៀមខ្លួនរបស់បារាំងក្នុងការធ្វើការជាមួយលោក ហ៊ុន សែន និងបានប្រកាសគាំទ្រឲ្យមានកិច្ចសន្ទនាដោយចំហជាមួយតួអង្គនានានៃជីវភាពនយោបាយជាអ្វីដែលលោកបានអធិប្បាយថា ដើម្បីស្ថាបនាកម្ពុជាមួយដោយមានប្រជាធិបតេយ្យ និងសន្តិភាពដើម្បីទាំងអស់គ្នា។
លោក Edouard Philippe នាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំងកាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែកញ្ញានេះបានសរសេរលិខិតមួយមកកាន់លោក ហ៊ុន សែន ដោយក្នុងលិខិតនោះលោកបានសរសេរថា៖ «សូមអនុញ្ញាតឲ្យខ្ញុំបញ្ជាក់អំពីការត្រៀមរបស់ប្រទេសបារាំង នៅជាមួយប្រទេសកម្ពុជារបស់លោកដើម្បីស្ថាបនាកម្ពុជាមួយដោយមានប្រជាធិបតេយ្យ មានសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន (ធ្វើអ្វីៗដើម្បីទាំងអស់គ្នា)»។
លោក Edouard Philippe ថ្លែងថាបារាំងគាំទ្រកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការបន្តកិច្ចសន្ទនាដោយចំហ និងស្ថាបនាជាមួយតួអង្គនានានៃជីវភាពនយោបាយអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសាព័ត៌មាន។
លោកបានស្វាគមន៍ដល់ការវិវឌ្ឍថ្មីៗជាវិជ្ជមានពាក់ព័ន្ធនឹងការដោះលែងអតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ឲ្យនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ន ការដោះលែងសកម្មជន និងមន្ត្រីអតីតគណបក្សប្រឆាំងសកម្មជនដីធ្លីអ្នកស្រី ទេព វន្នី អតីតអ្នកសារព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរី និងករណីទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើលោក មឿន តុលា ប្រធានអង្គការសង់ត្រាល់។ លោក Edouard Philippe បន្តថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងមានកាយវិការផ្សេងទៀតបន្តពីនេះ»។
លោក អ៊ា សុផល សាស្ត្រាចារ្យនៃមហាវិទ្យាល័យ Occidental College ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា យល់ថាលិខិតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំងគឺជាលិខិតការទូតធម្មតា។ ប៉ុន្តែលោកថាប្រហែលជាប្រទេសបារាំងចង់រក្សាកម្ពុជាជាមិត្ត ក្រោយពេលសហភាពអឺរ៉ុបបោះឆ្នោតដាក់ទណ្ឌកម្ម។
លោកនិយាយថា៖ «ក្រោយពេលសហភាពអឺរ៉ុបបោះឆ្នោតដាក់ទណ្ឌកម្ម ប្រហែលជាបារាំងចង់រក្សាផ្លូវ ២ គឺថាយើងនៅតែជាមិត្តរបស់កម្ពុជា»។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិយល់ថា លិខិតរបស់ប្រទេសបារាំងគឺមិនខុសពីជំហររបស់សហភាពអឺរ៉ុបទេ ដែលបានទាមទារឲ្យកម្ពុជាវិលទៅរកផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យ និងទម្លាក់បទចោទពីលោក កឹម សុខា។
លោកថ្លែងថា យ៉ាងណាក៏ដោយវាអាស្រ័យលើថា តើកម្ពុជាធ្វើតាមការចង់បានរបស់អឺរ៉ុបឬអត់?
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើគាត់ [ហ៊ុន សែន] បានអានលិខិតនោះ ហើយនៅតែមិនទទួលយក ខ្ញុំគិតថាកម្ពុជានឹងប្រឈមនឹងវិបត្តិជាច្រើន ដូចជាវិបត្តិនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ប្រទេសបារាំងបានកាន់ដៃរបស់យើងអស់រយៈពេល ២០ ឆ្នាំមកហើយក្នុងការធ្វើឲ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ។ បារាំងជាស្ថាបនិកមួយក្នុងចំណោមស្ថាបនិកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស»។
លោកបានបន្ថែមថាបារាំងនៅតែជាអ្នកគាំទ្រសម្រាប់កម្ពុជាទាំងផ្នែកស្មារតី និងហិរញ្ញវត្ថុ។
ប៉ុន្តែលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបានឃើញទិដ្ឋភាពចំនួន ៣ ពីលិខិតរបស់លោក Edouard Philippe រួមទាំងបារាំងជាអ្នកដើរតួនៅក្នុងការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «ទី ២ លិខិតនេះជាកំណត់ទូតដែលឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីជំហររបស់បារាំងជាដៃគូសម្រាប់កិច្ចសន្ទនារវាងកម្ពុជា និងបារាំង។ មិនមានហេតុផលណាដែលត្រូវណែនាំកម្ពុជា ឬដាក់សម្ពាធមកលើកម្ពុជាឲ្យបំពេញតាមនោះទេ»។ លោក ថា លិខិតនេះក៏បានធ្វើឲ្យច្បាស់ផងដែរថា មានតែលោក ហ៊ុន សែន ទេដែលជាអ្នកតំណាងកម្ពុជាជាផ្លូវការដែលបារាំងចង់និយាយជាមួយ។
ទន្ទឹមនេះផងដែរឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាដែលនឹងផុតអាណត្តិ លោក William Heidt ថ្លែង កាលពីថ្ងៃចន្ទ ក្នុងវិទ្យុសំឡេង VOA ថាអាមេរិកក៏ដូចប្រទេសដទៃៗដែរ កំពុងសម្លឹងមើល និងរំពឹងថាកម្ពុជានឹងត្រឡប់ទៅរក «ប្រព័ន្ធនយោបាយបើកចំហសមល្មមដែលខ្លួនទើបតែមានកាល ១ ឆ្នាំមុន»។
«ពិតណាស់យើងតែងតែចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងរបស់យើងប្រសើរឡើង ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាអ្វីដែលកើតឡើងនាពេលបន្ទាប់គឺអាស្រ័យខ្លាំងណាស់ទៅលើជំហានរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលត្រូវបោះក្នុងរយៈកាល ២-៣ សប្តាហ៍ និងប៉ុន្មានខែខាងមុខដើម្បីកែលម្អស្ថានភាព»។
ទោះបីយ៉ាងណាក្តីលោក ផៃស៊ីផាន ថ្លែងជាដដែលៗថា៖ «ឯករាជភាពរបស់កម្ពុជាគ្មាននរណាម្នាក់អាចបំពានបានជាជាងធ្វើការសហការ និងជជែកនោះទេ»។ «យើងនៅតែរក្សាការសហការ និងជជែក ប៉ុន្តែជោគវាសនារបស់កម្ពុជា គឺកម្ពុជាជាអ្នកសម្រេច»។
ជាងនេះផងដែរលោក ណី សំអុល តំណាងអចិន្រៃ្តយ៍របស់កម្ពុជាប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងហ្សឺណែវកាលពីថ្ងៃអង្គារបានប្រតិកម្មតបទៅនឹងអត្ថាធិប្បាយដែលធ្វើឡើងដោយលោកស្រី Elisabeth Tich-Fisslberger ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអូទ្រីសប្រចាំការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិដែលបាននិយាយតាងនាមឲ្យសហភាពអឺរ៉ុបក្នុងអំឡុងសម័យប្រជុំទៀងទាត់លើកទី ៣៩ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស។
លោកស្រី Elisabeth Tich-Fisslberger បានថ្លែងថា៖ «សហភាពអឺរ៉ុបបញ្ជាក់ជាដដែលថា ដំណើរការបោះឆ្នោតក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលគណបក្សប្រឆាំងចម្បងមិនត្រូវបានរួមបញ្ចូលគឺមិនស្របច្បាប់ទេ»។
ប៉ុន្តែលោក ណី សំអុល បានថ្លែងថារបៀបវារៈអំពីកម្ពុជាដែលលើកឡើងគឺគ្រាន់តែដើម្បី «ពង្រីកកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ខ្លួន» បន្ទាប់ពីសភាអឺរ៉ុបបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចមួយអំពីករណីលោក កឹម សុខា កាលពីសប្តាហ៍មុន។
លោកថ្លែងថាប្រធានបទអំពីកម្ពុជាត្រូវបានលើកឡើងខុសពេលវេលា ខណៈវានឹងគ្រោងពិភាក្សានៅថ្ងៃទី ២៦ ខែកញ្ញា។ «ដូច្នេះដើម្បីធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍អំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីនិយាយអាក្រក់អំពីកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់កម្ពុជា ប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបមិនមានភាពស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការបំពានស្តង់ដារទម្លាប់ និងការអនុវត្តរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស ...»។
លោកថា៖ «ជាអកុសលដោយគ្រាន់តែផ្អែកទៅលើអវត្តមានរបស់អតីតគណបក្សនយោបាយមួយ និងការហាមប្រាមសមាជិករបស់គណបក្សនេះ ១១៨ នាក់ដោយតុលាការកំពូលដែលជាតុលាការថ្នាក់ចុងក្រោយ ប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបបានចោទប្រកាន់ដោយអយុត្តិធម៌ថាការបោះឆ្នោតនេះមិនស្របច្បាប់»៕ PS