.jpg)
រថយន្តដឹកទំនិញចេញពីប្រទេសថៃតាមច្រកខេត្តបាត់ដំបងចូលមកលក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នាពេលកន្លងមក។ ហេង ជីវ័ន
ចត្តាឡីស័ក គឺជាពាក្យដែលពិបាកអាន ហើយមិនឃើញមាននៅក្នុងវចនានុក្រមសម្តេច ជួន ណាត ឡើយ។ តែពាក្យនេះបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសថា (Quarantine) វចនានុក្រមរបស់ Oxford មានន័យថា៖ «ការកំណត់ដែនដីអំឡុងពេល ឬក៏អំឡុងពេល និងទីន្លែងដាក់ឲ្យឆ្ងាយពីមនុស្ស ឬសត្វដែលបានធ្វើដំណើរពីកន្លែងផ្សេង ឬក៏បានបោះទីតាំងនៅកន្លែងឆ្លង ឬឆ្លងជំងឺ។
សម្រាប់ការងាររបស់មន្ត្រីចត្តាឡីស័កវិញគឺជាមន្ត្រីសុខាភិបាលដែលស្ថិតនៅក្រោមនាយកដ្ឋានជំងឺឆ្លងនៃក្រសួងសុខាភិបាល ហើយតួនាទីរបស់ពួកគាត់មានភារកិច្ចឈរជើងតាមនៅច្រកព្រំដែនទាំងអស់ ដើម្បីធ្វើការត្រួតពិនិត្យសុខភាពអ្នកដំណើរឆ្លងកាត់តាមបណ្ដាច្រកព្រំដែននានា និងមានការសហការជាមួយពេទ្យសត្វដែរ ប្រសិនបើមានករណីឆ្លងជំងឺពីសត្វមកមនុស្ស។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងប្រកាសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីខែមករាកន្លងទៅនេះ បានឲ្យដកមន្ត្រីទាំងអស់នៅច្រកព្រំដែនគឺទុកតែមន្ត្រីតែ ២ ផ្នែកទេ គឺមន្ត្រីប៉ូលិសអន្តោប្រវេសន៍ និងមន្ត្រីគយ ដែលទុកយាមប្រចាំការនៅច្រកទាំងនោះដែលកាលពីមុនមានមន្ត្រី ៥ ស្ថាប័នផ្សេងគ្នា ដូចជា មន្ដ្រីរបស់សាលាខេត្ដជាប្រធានទីស្នាក់ការច្រក,មន្ដ្រីនគរបាលអន្ដោប្រវេសន៍នៃអគ្គនាយកដ្ឋានអន្ដោប្រវេសន៍ជាអនុប្រធាន,មន្ត្រីគយនិងរដ្ឋាករ, មន្ដ្រីចត្តាឡីស័ក,មន្ត្រីកាំកុងត្រូល កាំសាបនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកាំកុងត្រូលក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ ក្រោយមកមានថែម ២ ស្ថាប័នទៀតគឺមន្ដ្រីយោធាទំនាក់ទំនងព្រំដែននិងមន្ដ្រីនគរបាលបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនតាមព្រំដែន អ៊ីចឹងហើយបានធ្វើឲ្យមានភាពរញ៉េរញ៉ៃពាក់ព័ន្ធលុយកាក់ និងធ្វើឲ្យមានការរាំងស្ទះទំនិញនាំចេញចូលនៅតាមច្រកព្រំដែននោះ មានលក្ខណៈខុសប្លែកពីប្រទេសគេ។
បច្ចុប្បន្ននេះនៅតាមច្រកព្រំដែននៅសល់តែមន្ត្រី ២ ផ្នែកទេគឺអន្តោប្រវេស្តន៍និងស្ថាប័នគយ។ តែថ្មីៗនេះមានជំងឺឆ្លងសត្វជ្រូកម្យ៉ាងឈ្មោះ ប៉េសដែលកើតឡើងនៅអាហ្្រវិកហើយឆ្លងមកដល់ប្រទេសវៀតណាមខាងជើងធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមសម្រេចចិត្តសម្លាប់សត្វជ្រូកអស់ជាច្រើនក្បាលដើម្បីបង្ការជំងឺឆ្លងប្រភេទផ្តាសាយប៉េសនេះ។ចំពោះជំងឺប៉េសក្នុងចំណោះមេរោគទាំង ៣ នៃជំងឺនេះមានមេរោគ ១ ឈ្មោះ Pest Plaque តាមទ្រឹស្តីពេទ្យគឺអាចឆ្លងពីសត្វមកមនុស្សអាចសម្លាប់មនុស្សបានតាមរយៈបាក់តេរីឈ្មោះ «Yersinia» ប្រសិនបើសត្វជ្រូកដែលមានមេរោគប្រភេទនេះខាំមនុស្ស (https://www.medicinenet.com)។
ករណីឆ្លងពីសត្វមកមនុស្សនេះធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភជាថ្មីសម្រាប់កម្ពុជា ប្រសិនបើមានករណីនេះផ្ទុះជំងឺឆ្លងតាមព្រំដែនចូលពីប្រទេសជិតខាង ខណៈដែលនៅតាមព្រំដែនពុំមានប្រព័ន្ធការពារជំងឺឆ្លងមកមនុស្សគ្រប់គ្រាន់ហើយមន្ត្រីជំនាញផ្នែកខ្លះ នៅតាមបណ្ដាច្រកព្រំដែនត្រូវបានដកចេញអស់ហើយនោះ។
កន្លងមក បើទោះបីជាមន្ត្រីចត្តាឡីស័កម្តងដក ម្តងដាក់ ដោយរាជរដ្ឋា-ភិបាលក៏ដោយ ក៏នៅពេលមុនការដកចុងក្រោយនេះគឺមានរយៈពេលដ៏យូរជាងគេចាប់តាំងពីមានករណីផ្ទុះកើតឡើងជំងឺសា (SARS) កាលពីឆ្នាំ ២០០៣ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានចាត់មន្ត្រីចត្តាឡីស័កឲ្យទៅឈរជើងនៅច្រកព្រំដែនទាំងអស់ឡើងវិញដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺឆ្លងដ៏កាចសាហាវនេះ ជាពិសេសនៅតាមព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិទាំង ២ នៅភ្នំពេញ និងសៀមរាប ក៏ដូចជារាល់អ្នកដំណើរតាមច្រកកំពង់ផែកំពង់សោមចូលមកប្រទេសកម្ពុជា។
ដោយឡែកងាកមកមើលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងស្រុកវិញបែរជានាំគ្នាផ្អើលហូបបបរសណ្តែកខៀវទាំងយប់ដោយមានជំនឿថា អាចការពារជំងឺសា នេះបាន ដែលធាតុពិតបបរសណ្តែកខៀវមិនអាចទប់ទល់ជំងឺសានេះបានទេ តែអ្វីដែលសំខាន់គឺមន្ត្រីចត្តាឡីស័កធ្វើការត្រួតពិនិត្យបានល្អជាមួយនឹងការបំពាក់ម៉ាស៊ីនស្គែនកម្ដៅអ្នកជំងឺបានល្អ បើទោះបីជាមានការភ្លាត់ភ្លាំងរឿងកូនសិស្សខ្មែរទៅរៀននៅប្រទេសចិនរួចហើយបានត្រឡប់មកប្រទេសវិញជាមួយនឹង ការរាយការណ៍ថា មានកម្ដៅលើសពីធម្មតា តែត្រូវបានមន្ត្រីតាមដានហើយធ្វើតេស្តឈាមមានមេរោគជំងឺសា និងខ្នះខ្នែងព្យាបាលបានទាន់ពេលមិនឲ្យឆ្លង។
រីឯជំងឺឆ្លងអេបូឡា (Ebola) ក៏មន្ត្រីចត្តាឡីស័កធ្លាប់បានចូលរួមចំណែកទប់ស្កាត់បានតាំងពីច្រកចូលតាមព្រំដែនមកម្ល៉េះ។
តាមរយៈនាយកដ្ឋានការពារជំងឺឆ្លងនៃក្រសួងសុខាភិបាលរាយការណ៍ថា ក្រៅពីជំងឺសានិងជំងឺអេបូឡាក៏មានជំងឺឆ្លងផ្សេងៗទៀតដូចជា ជំងឺផ្តាសាយបក្សី (H5N1) និងជំងឺផ្តាសាយជ្រូក (H1N1) ដែលផ្ទុះនៅប្រទេសកម្ពុជាចាប់ពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ ២០១៤ ដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋស្លាប់ដល់ទៅ ៣៧ នាក់។
ក្រៅពីនោះកាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០១៨ កន្លងទៅនេះក៏មានករណីផ្ទុះជំងឺផ្តាសាយបក្សីនៅតាមស្រុកបាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែងផងដែរ តែអាជ្ញាធរបានគ្រប់គ្រងនិងទប់ទល់បានចំពោះការរីករាលដាលជំងឺនេះទាំងក្នុងស្រុកនិងទាំងការឆ្លងទៅប្រទេសជិតខាងបានតាមរយៈការសម្លាប់មាន់ទាដែលរកឃើញមេរោគនិងមាន់ទាដែលសង្ស័យថា មានជំងឺនេះនៅតំបន់ដែលបានផ្ទុះជំងឺនេះ។ នេះបើតាមរយៈមន្ទីរកសិកម្មខេត្តព្រៃវែងបានរាយការណ៍។
ម្យ៉ាងវិញទៀតមន្ត្រីចត្តាឡីស័កបានចូលរួមចំណែកលើកស្ទួយសុខភាពអ្នកដំណើរជាមួយនឹងការដឹកទំនិញតាមនាវាតាមរយៈការពិនិត្យសុខភាពអ្នកនៅលើនាវាដឹកជញ្ជូនទាំងអស់ទាំងចេញ ទាំងចូល ហើយមន្ត្រីចត្តាឡីស័កចេញវិញ្ញាបនបត្រដើម្បីឲ្យឆ្លើយតបទៅនឹងស្តង់ដាអន្តរជាតិការពារជំងឺឆ្លងតាមនាវាទំនិញដែលនៅលើផ្ទៃសមុទ្ររយៈពេលយូរថ្ងៃនោះ។
ជាងនេះទៅទៀត គឺឆ្លើយតបបានទៅនឹងស្តង់ដាអង្គការសុខភាពពិភពលោកក្នុងការចូលរួមចំណែកបង្ការនិងការពារជំងឺឆ្លងនៅក្នុងតំបន់ផងដែរ តាមរយៈការគ្រប់គ្រងសុខភាពអន្តរជាតិ ( International Health Regulations) ការពិនិត្យតាមដានសុខភាពតាមច្រកព្រំដែនហើយក៏ចូលរួមលើកស្ទួយវិស័យទេសចរណ៍ផងដែរ នៅពេលភ្ញៀវទេសចរមកប្រទេសកម្ពុជាដែលការពារជំងឺឆ្លងបានល្អ។
ជាក់ស្តែងកាលពីខែធ្នូឆ្នាំ ២០១៨ កន្លងទៅនេះ លោក ថោង ខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍បានប្រគល់នូវ Standy QR code ប្រព័ន្ធវាយតម្លៃបដិសណ្ឋារកិច្ចល្អដល់ច្រកទ្វារអន្តរជាតិចាំយាម ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិអាចចូលរួមធ្វើការវាយតម្លៃសេវាបដិសណ្ឋារកិច្ចល្អរបស់ច្រកទ្វារអន្តរជាតិចាំយាម៖ មន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍ មន្ត្រីគយ និងមន្ត្រីចត្តាឡីស័ក ។
ហេតុដូច្នេះ ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែពិចារណាក្នុងការដាក់ឲ្យមានមន្ត្រីចត្តាឡីស័កឲ្យត្រឡប់មកកាន់កន្លែងច្រកសំខាន់សិន ដូចជានៅព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិនៅភ្នំពេញនិងនៅសៀមរាបនៅកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ នៅច្រកប៉ោយបែត ច្រកបាវិត និងច្រកត្រពាំងកៀសដើម្បីទប់ទល់នឹងជំងឺឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្សនិងពីសត្វមកមនុស្សក៏ដូចជា ការចូលរួមលើកស្ទួយដល់វិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងទេសចរណ៍ផងដែរ៕
ចូលរួមផ្តល់យោបល់តាមរយៈ soprach.tong@phnompenhpost.com
