.jpg)
អត្ថន័យនៃពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ដែលពុទ្ធបរិស័ទតែងប្រារព្ធរៀងរាល់ឆ្នាំ។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក
ទស្សនទាននៃពាក្យជាតិនិយមមិនមែនមានន័យថា ទាល់តែកាន់ក្បាលមេក្រូប្រកាសលើកទង់ជាតិខ្មែរ លើករូបថតស្តេច ឬក៏ការទូងស្គរលើបញ្ហាអ្វីមួយទើបហៅថា មានលក្ខណៈជាតិនិយមនោះទេ។ តែជាតិនិយម គឺជាការបង្ហាញអត្តសញ្ញាណរបស់ជាតិខ្លួនទៅវិញទេដូចជា មានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ការគោរពព្រះមហាក្សត្រ ព្រះពុទ្ធសាសនា ការប្រើភាសាជាតិរបស់ខ្លួនចម្រៀងបទជាតិរបស់ខ្លួន មានប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវប្បធម៌អរិយធម៌ខ្លួនឯង ជាពិសេសគឺការដាក់កាលបរិចេ្ឆទនៅតាមគ្រឹះស្ថានអប់រំ និងលិខិតស្នាមផ្សេងៗដោយបានភ្ជាប់នូវពុទ្ធសករាជផងដែរ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ដោយសារតែសកលភាវូបនីយកម្ម ឥទ្ធិពលវប្បធម៌បរទេសបានជ្រាបចូលមកក្នុងសង្គមខ្មែរតាមរយៈការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ការអប់រំ ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា និងតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកផងនោះបានធ្វើឲ្យកូនខ្មែរសម័យថ្មីងាយនឹងចាប់យកដោយឯកឯង មិនថា ចូលឆ្នាំចិន សែនក្បាលទឹក សែនផ្នូរឆេងម៉េងសែននំលោកខែ ដែលពីមុនមានតែអ្នកជាប់សែស្រឡាយចិនប៉ុណ្ណោះដែលទទួលយកមកប្រតិបត្តិ។
ក៏ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះអ្នកមិនកាត់ចិនសោះក៏សែនដែរដោយលើកហេតុផលថា កុំឲ្យកូនចៅមើលមុខគេព្រោះសែនរួចហើយនាំគ្នាហូបទាំងអស់គ្នាដដែល។
រីឯវប្បធម៌អឺរ៉ុបលោកខាងលិច និងសហរដ្ឋអាមេរិកវិញគឺគេបញ្ជ្រាបបញ្ចូលតាមការសិក្សានៅក្នុងមេរៀន និងសម្ភារសម្រាប់តុបតែងខ្លួនដែលរឹតតែធ្វើឲ្យកូនខ្មែរងាយទទួលឥទ្ធិពលវប្បធម៌អរិយធម៌របស់បស្ចិមប្រទេសដោយស្រួល ហើយកាយវិការខ្លះងាយធ្វើតាមទៀតដូចជា ការជួបគ្នាចាប់ដៃ និងការហៅឈ្មោះមិនមានបង ឬក៏ប្អូនទេហៅឈ្មោះយកតែម្តងក្នុងនោះមានការធ្វើពិធីខួបកំណើត និងខួបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាដើម។
ក្រៅពីបុណ្យធំៗដូចជា ចូលឆ្នាំសកល និងបុណ្យណូអែលដែលកូនខ្មែរស្គាល់យូរហើយនោះក៏មានពិធីជួបជុំគ្នា ដើម្បីសប្បាយហើយតែងតែចងចាំជានិច្ច ពោលគឺឲ្យតែដល់ថ្ងៃហ្នឹងនាំគ្នាប្រារព្ធពិធី ហើយយ៉ាងហោចណាស់ក៏បង្ហោះតាមហ្វេសប៊ុកឲ្យគេដឹងថាថ្ងៃនោះជាបុណ្យ ឬក៏ពិធីអ្វីដែរដូចជាបុណ្យខ្មោច Halloween ថ្ងៃទី ៣១ ខែតុលា បុណ្យ Thanksgiving នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍ទី ៤ នៃខែវិច្ឆិកា ទិវានៃក្តីស្រឡាញ់ថ្ងៃទី ១៤ ខែកុម្ភៈបុណ្យម្តាយនៅថ្ងៃអាទិត្យសប្តាហ៍ទី ២ នៃខែឧសភា និងថ្មីៗនេះបុណ្យឪពុកនៅថ្ងៃអាទិត្យសប្តាហ៍ទី ៣ នៃខែមិថុនា។ល។
ការចងចាំទាំងថ្ងៃខែ និងចូលរួមក្នុងពិធីតាមបែបចម្លងចូលពីបរទេស និងអាចបកស្រាយបានទៀតនោះ គឺហាក់ដូចជាងាយទទួលយកយ៉ាងលឿនណាស់។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញចំពោះអ្វីដែលមានស្រាប់នៅក្នុងវប្បធម៌អរិយធម៌ និងប្រពៃណីខ្មែរគឺពិបាកចងចាំខ្លាំងណាស់ ជាហេតុធ្វើឲ្យពិធីជាប្រពៃណីខ្លះ ទៅជាសោះកក្រោះដោយសារតែខ្វះការចូលរួមពីពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួននេះឯង។
ក្រៅតែពីពិធីបុណ្យជាតិធំៗ ដូចជា បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ បុណ្យអុំទូកអកអំបុកសំពះព្រះខែ បុណ្យច្រត់ព្រះនង្គ័ល និងបុណ្យវិសាខបូជា ដែលជាថ្ងៃឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំ និងមាននៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាខ្លះផងនោះ តើមានកូនខ្មែរណាខ្លះដែលចងចាំនូវអត្ថន័យរបស់បុណ្យ និងថ្ងៃខែប្រារព្ធពិធីបែបប្រពៃណីខ្មែរផ្សេងៗទៀត? ដូចជា ៖ បុណ្យមាឃបូជា បុណ្យដារលាន បុណ្យដារភូមិ បុណ្យកឋិនទាន បុណ្យបច្ច័យ៤ បុណ្យទន្លេ និងបុណ្យសមុទ្រ...។
ជាងនេះទៅទៀត ក៏មានពិធីផ្សេងទៀតជាតំណាងជាតិខ្មែរដែលកូនខ្មែរគួរតែដឹងផងដែរ ដូចជា ទិវាវប្បធម៌ជាតិ ទិវាអំណានជាតិ ទិវាបរិស្ថានជាតិ ទិវាចុះបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការ UNESCO នូវប្រាសាទអង្គរវត្ត ប្រាសាទព្រះវិហារ ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក របាំអប្សរា និងល្ខោនខោលជាដើម។ សំណួរសួរថាតើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីកូនខ្មែរអាចឈ្វេងយល់ និងលើកស្ទួយនូវវប្បធម៌អរិយធម៌របស់ខ្លួនបាន?
ការដែលអាចធ្វើឲ្យកូនខ្មែរងាយចងចាំនូវអត្ថន័យនៃបុណ្យ និងពិធីនីមួយៗដែលមានប្រវតិ្ត និងមានវប្បធម៌ច្បាស់លាស់នោះគឺការចេញនូវវិញ្ញាសាប្រឡង ឬក៏រំឭកមេរៀនហៅសួរក្នុងថ្នាក់ព្រោះបុណ្យ និងពិធីរបស់ខ្មែរគឺសុទ្ធតែមាននៅក្នុងមេរៀនសិក្សាសង្គម និងប្រវត្តិវិទ្យា តែគ្រាន់តែថ្នាក់ខុសគ្នា ហើយមានទាំងភាសាអង់គ្លេសសម្រាប់សាលាឯកជនទៀតផង។
យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានតាមប្រតិទិនដែលប្រាប់ថ្ងៃខែបុណ្យ និងពិធីសំខាន់ៗដែរ។ យ៉ាងណាមិញ តាមរយៈសារព័ត៌មានការប្រគំតន្ត្រី ពិធីករក្តី តារាចម្រៀងក្តីនិងអ្នកកំប្លែងក្តី ក៏មានតួនាទីជួយផ្សព្វផ្សាយផងដែរ ពោលគឺកុំបានត្រឹមតែការឡើងឆាកច្រៀងរាំៗកំប្លែងឲ្យគេសើចហើយយកលុយអួតដាក់គ្នារឿងសម្ភារទំនើបៗគ្មានបានបង្កប់នូវអត្ថន័យនៃការបណ្តុះគំនិតជាតិនិយមតាមរយៈវប្បធម៌អរិយធម៌របស់ខ្លួននោះ។
ម្យ៉ាងវិញទៀតសកម្មភាពប្រកួតប្រជែងឆ្លើយយករង្វាន់នៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍នៅតែបន្តដើម្បីឲ្យកុមារ និងយុវជនហាត់តាមដាន ហាត់ឆ្លើយនូវសំណួរសាមញ្ញដើម្បីឲ្យពួកគេអាចចងចាំបាននូវអ្វីដែលជាអត្តសញ្ញាណជាតិរបស់ខ្លួន។
កន្លងមកមានការយល់ច្រឡំគ្នារវាងពិធីបុណ្យមាឃបូជា និងបុណ្យវិសាខបូជា ហើយពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួននៃអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាជាង ៩៧ ភាគរយនៃប្រជាជនសរុប ១៥,៣ លាននាក់អត់បានដឹងពិធីបុណ្យទាំង ២ ច្បាស់ទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាបច្ចុប្បន្ននេះគឺងាយរកតាមឯកសារយោងមកពន្យល់យ៉ាងច្បាស់តាមរយៈអនឡាញអ៊ីនធឺណិត ជាពិសេសវេបសាយ https://km.wikipedia.org មានការពន្យល់ក្បោះក្បាយ និងសង្ខេបបានស្រួល។
ពិធីបុណ្យ «មាឃបូជា» ត្រូវប្រារព្ធឡើងដើម្បីរំឭកដល់ថៃ្ងដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ប្រកាសបង្កើតព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងលោកនៅប្រទេសឥណ្ឌាកាលពី ៥៨៨ ឆ្នាំមុនគ្រិស្តសករាជនាថ្ងៃ ១៥ កើត ខែមាឃ ក្រោយពីការត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះអង្គចំនួន ៩ ខែគត់។ ជាទូទៅពិធីតែងប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងខែកុម្ភៈនៃឆ្នាំនីមួយៗ។
រីឯបុណ្យ «វិសាខបូជា» វិញការប្រារព្ធពិធីដើម្បីរំឭកដល់ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏ពិសេសចំនួន ៣ ដែលទាក់ទងនឹងព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។ ក្នុងនោះមានការប្រសូតការត្រាស់ដឹង និងការចូលនិព្វាន។ ពិធីប្រព្រឹត្តទៅនាថ្ងៃពេញបូណ៌មីថ្ងៃ ១៥ កើត ខែវិសាខដែលពុទ្ធសាសនិកទាំងព្រះសង្ឃ ទាំងគ្រហស្ថ តែងធ្វើសក្ការបូជាប្រកបដោយជំនឿថា ជាមហាកុសលដ៏ប្រសើរហើយក៏ជាការចាប់ផ្តើមកំណត់ឆ្នាំពុទ្ធសាសនាផងដែរគឺមុនគ្រិស្តសករាជចំនួន ៦២៣ ឆ្នាំ។ ជាទូទៅប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងខែឧសភានៃឆ្នាំនីមួយៗ។
ហេតុដូច្នេះក្នុងនាមកូនខ្មែរគួរតែឈ្វេងយល់ពីវប្បធម៌អរិយធម៌ប្រពៃណីជាតិ និងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនឲ្យបានកាន់តែច្បាស់លាស់ជាជាងចងចាំ និងចម្លងចូលតែវប្បធម៌អរិយធម៌បរទេសហើយការអភិរក្ស ឬការចងចាំពិធីបុណ្យជាតិខ្លួនឯងទៅជាយឺតយ៉ាវ ឬសោះអង្គើយនោះ។ រីឯស្ថាប័នដែលតំណាងឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលលើវិស័យវប្បធម៌អរិយធម៌ ប្រពៃណីជាតិ ក៏គួរតែខំអភិវឌ្ឍឲ្យមានអ្វីថ្មី និងផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលំទូលាយផងដែរដើម្បីទាក់ទាញមនុស្សសម័យថ្មីឲ្យពេញចិត្ត និងទទួលយកដោយចិត្តស្មោះស្ម័គ្រ៕
ចូលរួមផ្តល់យោបល់តាមរយៈ soprach.tong@phnompenhpost.com
