ថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា គឺជាទិវាកុមារពិភពលោក ជាថ្ងៃដ៏សំខាន់ដែលប្រទេសជាច្រើននៅជុំវិញពិភពលោកផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើកុមារ ទទួលស្គាល់នូវបញ្ហាប្រឈមដែលពួកគេជួបប្រទះ និងធានាថា សំទ្បេងរបស់ពួកគេមិនត្រឹមតែត្រូវបានគេដឹងឮប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងចាត់វិធានការឆ្លើយតបផងដែរ។
ឆ្នាំនេះទិវាកុមារពិភពលោកប្រារព្ធក្នុងកាលៈទេសៈដែលកំពុងមានវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ។ វឌ្ឍនភាពសំខាន់ៗដែលប្រទេសកម្ពុជាសម្រេចបាននៅក្នុងទសវត្សរ៍កន្លងមកថ្មីៗនេះ ដូចជាកុមារកាន់តែច្រើនបានចូលរៀន អត្រាមរណភាពកុមារថយចុះ និងការទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់រួមទាំងអាហារូបត្ថម្ភច្រើនជាងមុនជាដើមកំពុងត្រូវបំផ្លាញវិញដោយជំងឺកូវីដ១៩។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងឆ្លើយតបបានចាប់ផ្តើមភ្លាមៗបន្ទាប់ពីមេរោគនេះបានឆ្លងចូលមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែផែនការនៃការស្តារទ្បើងវិញនឹងលាតសន្ធឹងរយៈពេលយូរទៅអនាគត។ យើងត្រូវផ្តល់អាទិភាពដល់កុមារដោយដាក់ពួកគេជាចំណុចស្នូល ជាបេះដូងនៃផែនការស្តារទ្បើងវិញ និងធានាថាពួកគេត្រូវបានផ្ដល់ឱកាសឱ្យចូលរួមបានពេញលេញ ស្របពេលដែលយើងកំពុងគិតគូរជាថ្មីពីពិភពលោកថ្មីសម្រាប់អនាគត។ ជាទីបំផុត កុមារនឹងរស់នៅក្នុងពិភពលោកថ្មីនេះយូរជាងគេ ហើយពួកគេសមនឹងទទួលបាននូវពិភពលោកមួយដែលផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យពួកគេអាចបំពេញសក្ដានុពលរបស់ខ្លួនបាន។
ស្ថិតក្នុងន័យឈានទៅសម្រេចគោលបំណងនេះសម្រាប់កុមារកាលពីសប្តាហ៍មុន ខ្ញុំមានសេចក្តីរីករាយក្នុងការរៀបចំនូវកិច្ចប្រជុំតាមប្រព័ន្ធអនទ្បាញជាមួយយុវជនកម្ពុជាចំនួន ២៧ រូបដែលមកពីអង្គការយុវជនផ្សេងៗគ្នា។ កិច្ចប្រជុំនេះធ្វើទ្បើងដើម្បីធានាថាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យូនីសេហ្វក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែ និងឆ្នាំខាងមុខនឹងឆ្លើយតបទៅនឹងក្តីបារម្ភ និងក្តីសង្ឃឹមរបស់យុវជន។ ការសន្ទនាយើងធ្វើឡើងតាម Zoom ហើយថាមពលក្នុងបន្ទប់ប្រជុំបង្ហាញពីអនុភាពរបស់បច្ចេកវិទ្យាក្នុងការផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងកុមារ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការសហការគ្នា។
ប៉ុន្តែគួរឱ្យសោកស្ដាយ យើងដឹងថានៅមានកុមារជាច្រើននាក់ទៀតដែលរស់នៅតាមតំបន់ក្រីក្របំផុត និងដាច់ស្រយាលជាងគេនៅកម្ពុជាពុំមានលទ្ធភាពរៀនសូត្រ និងទទួលបានសេវាតាមប្រព័ន្ធអនឡាញឡើយ។ ឧបសគ្គនេះប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សារបស់ពួកគេនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ នេះនៅពេលការសិក្សាភាគច្រើនត្រូវបានយកទៅបង្រៀននៅលើប្រព័ន្ធអនទ្បាញ។ វាជាគម្លាតនៃការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធឌីជីថល ដែលយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវចូលរួមកាត់បន្ថយ។
នៅពេលកិច្ចពិភាក្សាជជែកអំពីសារៈសំខាន់នៃការលើកកម្ពស់សុខភាពយើងឃើញថាមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីយុវជនទាំងអស់។ យុវតី បូរមី បាននិយាយថា គ្រួសារនាងត្រូវការព័ត៌មានទាក់ទងនឹងអាហារូបត្ថម្ភ។ ប្អូនបន្តថា «ព័ត៌មានទាំងនោះគួរតែត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយតាមអនទ្បាញ ហើយយើងក៏ត្រូវការយកចិត្តទុកដាក់កាន់តែខ្លាំងក្នុងការចែកចាយព័ត៌មានទៅដល់ប្រជាជនរស់នៅតំបន់ដែលគ្មានអ៊ីនធឺណិតប្រើប្រាស់»។
នៅពេលនិយាយដល់ជំងឺកូវីដ១៩ លទ្ធភាពទទួលបានថ្នាំបង្ការបានក្លាយជាក្តីបារម្ភដ៏ធំធេងសម្រាប់អ្នកចូលរួមទាំងអស់ ហើយយុវជនខ្លះខ្លាចប្រទេសចំណូលទាបដូចជា កម្ពុជាជាដើមពុំទទួលបានថ្នាំបង្ការនេះស្មើភាពគ្នានឹងប្រទេសដទៃទៀត។ យុវជនឈ្មោះ សៀម បានលើកទ្បើងថា «ថ្នាំបង្ការគួរមានសម្រាប់មនុស្សជាតិ និងមិនគួរយកទៅប្រើប្រាស់ជាឧបករណ៍នយោបាយ ឬដើម្បីរកប្រាក់ចំណេញឡើយ»។
កិច្ចពិភាក្សាក៏បានឈានទៅជជែកគ្នាពីបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្ត បន្ទាប់ពីបានជជែកយ៉ាងច្រើនពីបញ្ហាសុខភាពរាងកាយ។ អ្នកចូលរួមមួយចំនួនបារម្ភថាការស្ថិតនៅក្នុងផ្ទះច្រើនដើម្បីបង្ការមិនឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ អាចធ្វើឱ្យគ្រប់គ្នាកាន់តែមានអារម្មណ៍តប់ប្រមល់ហើយវាក៏បង្កើននូវឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានរបស់ប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គមតាមអនទ្បាញទៅលើសុខុមាលភាពរបស់យុវជនផងដែរ។
ផ្ទុយនឹងប្រកាន់ផ្នត់គំនិតថាយុវជនមិនអាចរស់បានឡើយ ប្រសិនមិនបានប្រើប្រាស់ជាប់ជានិច្ចនូវកម្មវិធី Tik Tok និង Instagram ប្អូន ទឹម សុវណ្ណរ៉ុង និយាយថា «ខ្ញុំព្យាយាមដកខ្លួនមិនប្រើបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គមនៅពេលខ្ញុំមានអារម្មណ៍តានតឹងនៅពេលប្រើវាច្រើនពេក»។ ចំណែកប្អូន Aliza Samthik និយាយថា «ខ្ញុំពិតជាសង្ឃឹមថា នៅថ្ងៃមួយនឹងមិនមាននរណាខ្លាចមិនហ៊ានសុំឱ្យគេជួយ និងទទួលជំនួយពីគេឡើយ»។
ពេលវេលាកាន់តែគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍កាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សា នៅពេលដែលយើងបានជជែកគ្នាអំពីអនាគតរបស់យុវជនដែលកំពុងប៉ះពាល់ដោយជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩។ ប្អូន នារីរ័ត្ន បានលើកឡើងពីរឿងមិត្តភក្តិម្នាក់ដែលមិនអាចត្រឡប់ទៅសាលារៀនវិញបាន នៅពេលដែលសាលារៀនបើកទ្វារជាថ្មី ព្រោះថាគ្រួសាររបស់នាងត្រូវពឹងផ្អែកលើប្រាក់ចំណូលដែលនាងរកបានពីការធ្វើការ។
នារីរ័ត្ន បានលើកឡើងថា «មិត្តភក្តិខ្ញុំ នាងបាក់ទឹកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងហើយចង់ទៅរៀនវិញ»។ ជាចុងក្រោយ យុវជនទាំងអស់យល់ស្របថា ផែនការស្ដារឡើងវិញក្រោយជំងឺរាតត្បាតនេះបញ្ចប់ត្រូវឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហាវិសមភាពនឹងល្អគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រជាជនទាំងអស់បើមិនដូច្នោះទេវាគឺជាការបាត់បង់ឱកាសកែលម្អទ្បើងវិញ។
យើងមានក្តីរីករាយណាស់ដោយបានដឹងថាក្តីបារម្ភភាគច្រើនដែលបានលើកទ្បើងដោយកុមារ និងយុវជនត្រូវបានបញ្ចូលរួចជាស្រេចទៅក្នុងផែនការសកលចំនួន ៦ ចំណុចដែលយូនីសេហ្វ និងដៃគូដទៃទៀតដូចជា ChildFund Alliance, Plan International, Save the Children, SOS Children''s Villages និង World Vision បានរួមគ្នាបង្កើតទ្បើង។
ផែនការនេះថែមទាំងផ្តោតសំខាន់លើបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុដែលជាក្តីបារម្ភរបស់កុមារកម្ពុជាដែលបានលើកទ្បើងជាមួយយើងដោយទទូច និងជាញឹកញាប់ក៏ដូចជាការទាមទារនូវការបង្កើនជំនួយដល់កុមាររងគ្រោះពីជម្លោះ ឬគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិនានាផងដែរ។ ផែនការនេះនឹងយកទៅបង្ហាញនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយនៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីអំពីជំងឺកូវីដ១៩ នៅក្នុងខែធ្នូខាងមុខ ដើម្បីកៀរគរឱ្យរដ្ឋជាសមាជិកយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានានាដែលកំពុងប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ។
នៅទីបញ្ចប់ ខ្ញុំបានចាកចេញពីការពិភាក្សានេះពោរពេញដោយក្ដីសង្ឃឹម ដោយសារតែថាមពល និងគំនិតដែលផ្ដល់ដោយយុវជនទាំងនេះ។ លើសពីនេះក៏មានមូលហេតុផ្សេងទៀតដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមផងដែរ។ បញ្ហាជាច្រើនដែលបានលើកទ្បើងត្រូវបានកំពុងដោះស្រាយដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដូចដែលយើងឃើញការងារអនុវត្តដោយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីទ្បាក្នុងការដោះស្រាយលទ្ធភាពទទួលបានការសិក្សាតាមឧបករណ៍ឌីជីថល។
ជាទិដ្ឋភាពធំជាងនេះ ការឆ្លើយតបយ៉ាងរហ័សរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងអំឡុងពេលនៃការរាតត្បាតជាសកលនេះធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេស ១ ក្នុងចំណោមប្រទេស ២-៣ តែប៉ុណ្ណោះដែលពុំមានករណីបាត់បង់ជីវិត។ ប្រទេសកម្ពុជាក៏បានដាក់ឱ្យអនុវត្តកម្មវិធីឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ជាលើកដំបូងដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលងាយរងគ្រោះបំផុតដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់ពីជំងឺកូវីដ១៩។ វិធានការទាំងនេះគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏រឹងមាំ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចវឌ្ឍនភាពបន្ថែមទៀតនាពេលអនាគត។
សម្តីដែលខ្ញុំចាំបានច្បាស់ជាងគេ គឺជាសម្តីរបស់ប្អូន សុវណ្ណារ៉ុង។ ប្អូនបាននិយាយថា «នៅពេលយើងរង់ចាំឱ្យជំងឺកូវីដ ១៩ បញ្ចប់ទៅ យើងមិនគួរអង្គុយស្ងៀមដោយមិនធ្វើអ្វីនោះទេ! យើងអាចធ្វើអ្វីៗបានច្រើនណាស់ដូចជារៀនចំណេះវិជ្ជាថ្មីៗ និងធ្វើសកម្មភាពឱ្យសកម្មលើផ្នែករាងកាយជាដើម»។ ប្អូនស្រីម្នាក់បានតបវិញថា ប្អូនបានបង្កើតនូវក្រុមសប្បុរសធម៌ ១ ក្រុមដើម្បីជួយលើកកម្ពស់ការអប់រំ។ យុវជនទាំងនេះមិនត្រឹមតែមានគំនិតត្រឹមត្រូវប៉ុណ្ណោះទេ ពួកគេក៏ធ្វើសកម្មភាពត្រឹមត្រូវផងដែរ។
កិច្ចសន្ទនារបស់យើងនៅមិនទាន់ចប់នៅឡើយទេ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ខាងមុខនេះ យូនីសេហ្វនឹងប្រើប្រាស់វេបសាយក៏ដូចជាបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គម ដើម្បីបន្តកិច្ចសន្ទនានេះដែលផ្ដល់ជាវេទិកាឱ្យយុវជនកាន់តែច្រើននាក់បានបញ្ចេញសំទ្បេង។ យើងក៏អញ្ជើញឱ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាទាំងអស់បានចូលរួមនៅក្នុងការសន្ទនានេះផងដែរ។ សូមចូលរួមជាមួយយើង តាមរយៈវេបសាយ https://www.unicef.org/cambodia/។ សូមប្រើប្រាស់ទិវាកុមារ ដើម្បីរួមគ្នាស្រមៃជាថ្មីពីពិភពលោកមួយដែលកាន់តែប្រសើរជាងមុន៕
ដោយលោកស្រី ហ្វ័រូហ្គ ហ្វយូហ្សិថ នាយិកាយូនីសេហ្វ ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា