.jpg)
ពលរដ្ឋក្នុងពេលចូលរួមបោះឆ្នោតកន្លងមក។ ស្រេង ម៉េងស្រ៊ុន
សិទ្ធិបោះឆ្នោតជាសិទ្ធិនយោបាយរបស់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗដែលចម្រើនវ័យដល់ ១៨ ឆ្នាំ។ រដ្ឋមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពលរដ្ឋដែលគ្រប់អាយុបោះឆ្នោតមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត។
នៅកម្ពុជាដើម្បីប្រើប្រាស់សិទ្ធិបោះឆ្នោតបានលុះត្រាតែពលរដ្ឋមានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃបោះឆ្នោត និងមានឯកសារបញ្ជាក់ផ្លូវការណាមួយដែលកំណត់ដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។
នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ រដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការ ១- គោរព ២- ការពារ និង ៣- បំពេញ សិទ្ធិទាំងឡាយដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងក្នុងអនុសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនានាដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នដោយក្នុងនោះរួមមាន សិទ្ធិបោះឆ្នោតផងដែរ។
ក្នុងការបោះឆ្នោត គ.ជ.ប ជាស្ថាប័នមួយដែលបំពេញតួនាទីក្នុងការធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពលរដ្ឋគ្រប់អាយុបោះឆ្នោតមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតហើយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតក្នុងរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពលរដ្ឋដែលគ្រប់អាយុបោះឆ្នោតមានឯកសារគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចុះឈ្មោះនៅ គ.ជ.ប និងឯកសារសម្គាល់ដើម្បីបានទៅបោះឆ្នោតក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត។ បើដូច្នេះមែន វាមានន័យថារដ្ឋបានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតហើយ។ ចុះពលរដ្ឋដែលគ្រប់អាយុហើយមិនមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតនោះ?
រដ្ឋត្រូវខំធ្វើយ៉ាងណាបំពេញសិទ្ធិបោះឆ្នោតដល់ពលរដ្ឋទាំងនោះឲ្យបាន។
មានឈ្មោះបោះឆ្នោតមានឯកសារសម្គាល់សម្រាប់ទៅបោះឆ្នោត។ ដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតនឹងសម្រេចចិត្តប្រើប្រាស់សិទ្ធិនយោបាយនោះដើម្បីជ្រើសរើសគណបក្សនយោបាយដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ នៅពេលចូលដល់ក្នុងបន្ទប់បោះឆ្នោតមានសន្លឹកឆ្នោតកាន់ក្នុងដៃ និងប៊ិកមួយដើមហើយ ពលរដ្ឋមានសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការគូសលើសន្លឹកឆ្នោត។
ដើម្បីឲ្យសន្លឹកឆ្នោតរាប់ជាបានការ ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិជ្រើសរើសតែបក្សនយោបាយមួយតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែមានសេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសបក្សមួយណាក៏បាន។ គូសច្រើនគូសខុសបច្ចេកទេស ឬមិនគូសសោះជាសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋម្នាក់នោះ គ្រាន់តែថាសន្លឹកឆ្នោតនោះនឹងត្រូវចាត់ទុកថាជាសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ។
ដើម្បីប្រើប្រាស់សិទ្ធិ និងសេរីភាពណាមួយបាន លុះត្រាតែមានសិទ្ធិ និងសេរីភាពនោះជាមុនសិន។ ដល់ពេលមានសិទ្ធិហើយត្រូវសម្រេចចិត្តថា ប្រើសិទ្ធិនោះ ឬមិនប្រើ។ ឧទាហរណ៍តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញពលរដ្ឋមានសិទ្ធិឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតឲ្យ។ សិទ្ធិនេះមានហើយ បើចង់ប្រើ ក៏ប្រើទៅ បើមិនប្រើទេ ក៏ហីទៅ។ មិនមាននរណាម្នាក់ចាប់បង្ខំឲ្យពលរដ្ឋត្រូវតែឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតឲ្យនោះទេ។ ឧទាហរណ៍មួយទៀតពលរដ្ឋមានសេរីភាពធ្វើដំណើរគ្រប់ច្រកល្ហកក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងទៅទូទាំងពិភពលោក។
សេរីភាពធ្វើដំណើរមានន័យថា ធ្វើដំណើរទៅណាទៅណីបានមួយសេរី ដោយមិនចាំបាច់ប្រាប់អ្នកណាទេ កុំឲ្យតែទៅកន្លែងដែលខ្លួនមិនអាច ដូចជាចូលផ្ទះ ឬកន្លែងឯកជនដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។ ចង់ធ្វើដំណើរជុំវិញពិភពលោកគឺអាចបានមួយសេរីឲ្យតែមានលិខិតឆ្លងដែន និងសម្រាប់ប្រទេសមួយចំនួនពលរដ្ឋត្រូវការទិដ្ឋាការដើម្បីចូលក្នុងប្រទេសទាំងនោះ។
ឧទាហរណ៍មួយទៀតពលរដ្ឋខ្មែរមានសិទ្ធិក្នុងការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី។ មានសិទ្ធិហើយ បើចង់ប្រើ ក៏ប្រើទៅ បើមិនចង់ប្រើទេ ក៏ហីទៅ។
ចុះសិទ្ធិបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី ២៩ កក្កដា ២០១៨ ខាងមុខនេះ?
តាមការពិត គ.ជ.ប បានប្រកាសហើយថាទោះជាចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតប៉ុន្មាននាក់ ក៏មិនប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតដែរ។
ជាការត្រឹមត្រូវពីព្រោះប្រទេសកម្ពុជាមិនមានច្បាប់កំណត់ចំនួន ឬភាគរយនៃអ្នកទៅបោះឆ្នោត ដើម្បីចាត់ទុកថាការបោះឆ្នោតណាមួយស្របច្បាប់ ឬមិនស្របច្បាប់នោះទេ។ ចំនួនអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាគង់តែនឹងមានសមាជិកចំនួន ១២៥ រូបកាន់កាប់ពេញលេញជាក់ជាពុំខានឡើយ ទោះមានពលរដ្ឋប៉ុន្មាននាក់ទៅបោះឆ្នោតក៏ដោយ។
ដូច្នេះអ្នកនយោបាយ និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សនយោបាយទាំងឡាយ មិនចាំបាច់ «ហាមពលរដ្ឋកុំឲ្យទៅបោះឆ្នោត «ឬ» គំរាមពលរដ្ឋឲ្យត្រូវតែទៅបោះឆ្នោតនោះទេពីព្រោះ «រដ្ឋ» ជាអ្នកផ្តល់សិទ្ធិបោះឆ្នោតឲ្យពលរដ្ឋគឺមិនមែន «បក្ស» ជាអ្នកផ្តល់សិទ្ធិបោះឆ្នោតឲ្យពលរដ្ឋទេ»។
សូមមេត្តាគោរពសិទ្ធិបោះឆ្នោតរបស់ពលរដ្ឋ!៕
សុខ លាំង
ពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតរស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ
