អស់រយៈពេលជាង ១ ឆ្នាំកន្លងមកហើយដែលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩ បាននិងកំពុងបន្តគំរាមកំហែងដល់ពិភពលោក។ គិតមកទល់ពេលនេះ ការឆ្លងរីករាលដាលនៃជំងឺនេះបានកើនឡើងដល់ប្រមាណ ១៥០ លាននាក់ និងមានចំនួនអ្នកស្លាប់លើស ៣ លាននាក់ ក្នុងប្រមាណជាង ២០០ ប្រទេស។
ជំងឺកូវីដ ១៩ បានផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដែលក្នុងនោះតាមរយៈការដាក់ចេញនូវវិធានការឆ្លើយតបទប់ទល់ទៅនឹងការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ គេបានឃើញរួចមកហើយនូវការជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានលើដំណើរការនៃការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនដូចជា ការហាមប្រាមការជួបជុំ ការរឹតត្បិតនៃការបំផ្លាស់ទី និងការបិទខ្ទប់ជាដើម។
ចំពោះផលប៉ះពាល់លើសេដ្ឋកិច្ច វាបានធ្វើឱ្យមានការរំខានដល់ខ្សែចង្វាក់ផលិតកម្មផ្គត់ផ្គង់ និងបង្កជាការរាំងស្ទះដល់តម្រូវការព្រមទាំងលំហូរនៃដំណើរការពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគដែលជាហេតុនាំមកនូវការរំខានទៅលើគ្រប់វិស័យនៃសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងបណ្តាប្រទេសនានាក្នុងពិភពលោក។ ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩នេះបានធ្វើឱ្យពិភពលោកទទួលរងនូវវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ ដែលមិនធ្លាប់មានក្នុងអំឡុង ១ សតវត្សរ៍កន្លងមកហើយប្រទេសតូចធំជាច្រើនបានទទួលរងនូវការធ្លាក់ចុះនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរហូតក្រោមសូន្យ។
ទន្ទឹមនឹងការព្យាយាមទប់ស្កាត់នូវការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ក្តីសង្ឃឹមតែមួយគត់សម្រាប់ពិភពលោកក្នុងការបញ្ចប់វិបត្តិដែលបណ្តាលមកពីមេរោគនេះគឺការបង្កើតវ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺកូវីដ១៩។
តាមរយៈការខិតខំប្រឹងប្រែងជាពិសេសរបស់សហគមន៍វិទ្យាសាស្ត្រ រួមផ្សំជាមួយនឹងភាពរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យាវ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ត្រូវបានរកឃើញយ៉ាងឆាប់រហ័សដោយប្រើរយៈពេលតិចជាង ១ ឆ្នាំ និងមិនដែលកើតមានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
ក្នុងពេលដែលគម្រោងវ៉ាក់សាំងប្រមាណ ៣០០ ប្រភេទដែលផលិតដោយបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ និងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការសាកល្បង គេឃើញថាមានវ៉ាក់សាំងមួយចំនួនបានទទួលជោគជ័យក្នុងការធ្វើពិសោធន៍ ហើយបានដាក់ឱ្យធ្វើចរាចរណ៍នៅលើទីផ្សារ។
ក្នុងនោះរួមមានវ៉ាក់សាំង AstraZeneca Moderna Pfizer-BioNtech Johnson Johnson និង Sinopharm ហើយដែលវ៉ាក់សាំងទាំងនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ឬត្រូវបានទទួលស្គាល់ហើយដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់បន្ទាន់ ឬក្នុងគ្រាអាសន្ន។
ទោះបីជាវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងមេរោគកូវីដ១៩ជាអាវុធតែមួយគត់ដែលអាចរួមចំណែកដល់ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងវិញនូវសុខភាពសាធារណៈជាសកលធ្វើឱ្យមនុស្សត្រឡប់ទៅរកជីវិតធម្មតា និងដើម្បីស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញក្ដី ប៉ុន្តែគួរឱ្យសោកស្តាយការបង្កើតឡើងនៃវ៉ាក់សាំងការពារកូវីដ១៩គ្រាន់តែជាសក្ខីភាពមួយឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់នូវវិសមភាពរបស់ប្រទេសក្នុងពិភពលោក។ ផ្អែកលើទិន្នន័យស្តីពីការបែងចែកវ៉ាក់សាំងក្នុងពិភពលោក គេឃើញថាភាគច្រើននៃប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ជាអ្នកទទួលបានវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងកូវីដ១៩។
ជាក់ស្តែងក្នុងប្រទេសចំនួន ១៧៩ គឺមាន ៦៨ នៃប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ៩៤ នៃប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមហើយមានតែ ១៧ នៃប្រទេសចំណូលទាបប៉ុណ្ណោះ ដែលបានចាប់ផ្តើមធ្វើយុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ។ គេក៏ឃើញដែរថា នៅមានប្រទេសក្រីក្រជាច្រើនមិនទាន់បានទទួលវ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ សូម្បីតែ ១ ដូស ឬបានទទួលដែរ ប៉ុន្តែក្នុងបរិមាណតិចតួចបំផុត បើធៀបទៅនឹងចំនួនប្រជាជនសរុបនៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះ។
បន្ថែមពីនេះ ដោយសារវ៉ាក់សាំង AstraZeneca Pfizer-BioNtech និងModerna ត្រូវបានគេវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះប្រសិទ្ធភាពរបស់វាបណ្តាប្រទេសអ្នកមានបានកក់ទិញទុកជាមុននូវវ៉ាក់សាំងទាំងនោះតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងទិញទុកជាមុន (APA) ហើយប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍មួយចំនួនទាំងនោះក៏បានទិញវ៉ាក់សាំងច្រើនលើសលប់ពីចំនួនសរុបនៃប្រជាជនរបស់ប្រទេសទាំងនោះ។
វិសមភាពនៃការទទួលបានវ៉ាក់សាំងនេះក៏បានធ្វើឱ្យមានការផុសលេចចេញផងដែរនូវ “វ៉ាក់សាំងជាតិនិយម“ វ៉ាក់សាំងជាតិនិយម ”ជាគោលគំនិតគាំពារនិយម ដែលបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនជាពិសេសប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍បានប្រមូលវ៉ាក់សាំងទុកសម្រាប់តែជាតិខ្លួនឯងដោយមិនចែករំលែកស្តុកវ៉ាក់សាំងជាមួយប្រទេសដទៃ។
គំនិតគាំពារនិយមនេះ មិនត្រឹមតែមិនអាចជួយពិភពលោកក្នុងការលុបបំបាត់វិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩នេះបានទាំងស្រុងទេ ប៉ុន្តែវាបានជំរុញឱ្យក្របខ័ណ្ឌពហុភាគីនិយមកាន់តែធ្លាក់ចុះជាហេតុធ្វើឱ្យបាត់បង់ការរួបរួមសាមគ្គី និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្ថាបនាកសាងសន្តិភាព និងសុខដុមនីយកម្ម។
ដោយឡែកសម្រាប់កម្ពុជា បើទោះបីជាប្រទេសដែលកំពុងអភិវឌ្ឍនៅឡើយក្ដី ក៏ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់ និងខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីទទួលបានវ៉ាក់សាំងការពារកូវីដ១៩ដែលឆ្លើយតបទៅនឹងបទដ្ឋានស្តង់ដាសុវត្ថិភាពសាធារណៈ។
ដើម្បីការពារសុខុមាលភាព និងការពារប្រជាជនពីសេចក្តីស្លាប់ដែលបណ្តាលមកពីមេរោគកូវីដ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចចាក់វ៉ាក់សាំងកូវីដក្នុងក្របខ័ណ្ឌទូទាំងប្រទេសក្នុងគោលដៅជំរុញឱ្យមានការរៀបចំផែនការមេក្នុងគម្រោងចាក់វ៉ាក់សាំងជូនប្រជាជនចំនួន ១០ លាននាក់នៃចំនួនប្រជាជនសរុបឱ្យបានក្នុងឆ្នាំ ២០២១ នេះ។
ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ១០ ខែកុម្ភៈ យុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងត្រូវបានចាប់ផ្តើមដោយផ្តល់ជាដំបូងដល់ក្រុមអាទិភាពដូចជាបុគ្គលិកសុខាភិបាលជួរមុខ និងមន្ត្រីយោធា និងមកដល់ដើមខែមីនាបានពង្រីកយុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងដល់ក្រុមមនុស្សចាស់មានអាយុ ៦០ ឆ្នាំឡើង ដែលជាវ័យត្រូវបានចាត់ទុកជាក្រុមងាយរងគ្រោះ ហើយបានពង្រីកជាបន្តបន្ទាប់ទៅដល់ក្រុមងាយរងគ្រោះផ្សេងទៀត និងប្រជាពលរដ្ឋជារួម។
គួររំឭកផងដែរថា កន្លងមកកម្ពុជាបានប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំង ៣ ប្រភេទគឺស៊ីណូវ៉ាក់ ស៊ីណូហ្វាមដែលស្ថិតក្នុងក្របខ័ណ្ឌជំនួយ និងការបញ្ជាទិញដោយតម្លៃពិសេសសម្រាប់កម្ពុជាផ្តល់ដោយចិន និងវ៉ាក់សាំង Astrazeneca ឬ Covishield ដែលផ្គត់ផ្គង់ដោយវិទ្យាស្ថានសេរ៉ូមនៃប្រទេសឥណ្ឌាតាមរយៈយន្តការកូវ៉ាក់ដែលជាអង្គភាពរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកក្នុងការធានាបាននូវការផ្តល់ឱ្យវ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ប្រកបដោយសមភាពដល់ប្រទេសទាំងអស់ក្នុងពិភពលោក។
គិតមកទល់នឹងពេលនេះ កម្ពុជាបានទទួលវ៉ាក់សាំងស៊ីណូហ្វាមចំនួន ១,៧ លានដូសដែលជាជំនួយឥតសំណង និងវ៉ាក់សាំងស៊ីណូវ៉ាក់ប្រមាណ ២ លានដូស ដែលជាការបញ្ជាទិញក្នុងតម្លៃពិសេស និង ៣២៤ ០០០ ដូសពីយន្តការកូវ៉ាក់។ វ៉ាក់សាំងទាំងនេះមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់កម្ពុជា ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ និងជាពិសេសការពារអាយុជីវិតប្រជាជន។
បើធៀបទៅនឹងប្រទេសជាច្រើន ជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដូចកម្ពុជា គេសង្កេតឃើញថាប្រទេសទាំងនោះមិនទាន់មានលទ្ធភាពផ្តល់វ៉ាក់សាំងជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនទាល់តែសោះ ឬបានផ្តល់ជូនដែរតែក្នុងបរិមាណតិចតួចនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយមកវិញកម្ពុជាមានការវិវឌ្ឍក្នុងដំណើរការកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសម្រេចបានមហិច្ឆតាចាក់វ៉ាក់សាំងជូនប្រជាជនគួរជាទីមោទនៈ។
យោងតាមរបាយការណ៍បូកសរុបរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលគិតត្រឹមថ្ងៃទី ៩ ខែឧសភាឆ្នាំ ២០២១ គឺក្រសួងសុខាភិបាលបានចាក់វ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅទូទាំងប្រទេសបានចំនួន ១ ៧៧៣ ៩៩៤ ដូសហើយ។
ចំនួននេះបើធៀបទៅនឹងបណ្តាប្រទេសក្នុងអាស៊ាន គឺកម្ពុជាជាប្រទេសដែលបានផ្តល់វ៉ាក់សាំងជូនប្រជាជនរបស់ខ្លួនបានច្រើនជាងប្រទេសផ្សេងពោលគឺជាប្រទេសទី ២ នៅពីក្រោយប្រទេសសិង្ហបុរី។ តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការផ្តល់វ៉ាក់សាំងជូនដល់ប្រជាជននេះវាជាសក្ខីភាពមួយបង្ហាញពីក្តីបារម្ភចំពោះសុខុមាលភាព និងភារកិច្ចទទួលខុសត្រូវលើសុខភាពសាធារណៈរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
ក្នុងបរិបទកូវីដ១៩នេះផងដែរកម្ពុជាក៏បានបង្ហាញទៅពិភពលោកថាជា “ប្រទេសតូចបេះដូងធំ” និងជាប្រទេសមួយដែលផ្តល់តម្លៃដល់សិទ្ធិមនុស្ស ពោលគឺសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត។ ជាក់ស្ដែងដូចជាកាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ ២០២០ នៅពេលនាវាទេសចរណ៍ MS Westerdam ត្រូវបានប្រទេសអាស៊ីចំនួន ៥ បដិសេធមិនឱ្យចូលចតកម្ពុជាបានទទួលឋានៈជាវីរបុរសរបស់ពិភពលោក ដោយអនុញ្ញាតឱ្យនាវានេះចូលចតក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។
ទឹកចិត្តសប្បុរសធម៌របស់កម្ពុជាក៏បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់បន្ថែមទៀត នៅពេលដែលកម្ពុជាបានផ្តល់ការព្យាបាលដល់អ្នកជំងឺកូវីដ ១៩ ដោយមិនគិតថ្លៃ បើទោះជាអ្នកជំងឺនោះជាជនជាតិខ្មែរ ឬបរទេសក៏ដោយ។ បន្ថែមពីនេះផងដែរ ក្នុងពេលដែលវ៉ាក់សាំងកូវីដ ១៩ បានធ្វើឱ្យពិភពលោកប្រកាន់យកភាពអាត្មានិយមតាមរយៈវ៉ាក់សាំងជាតិនិយមកម្ពុជានៅតែបន្តឈរលើគោលការណ៍គោរពសិទ្ធិមនុស្សក្នុងការរួមចំណែកចែករំលែក និងបង្កើនសាមគ្គីភាពក្រោមក្របខ័ណ្ឌពហុភាគីនិយមដោយបានប្រកាសផ្តល់វ៉ាក់សាំងជូនជនជាតិបរទេសដែលកំពុងស្នាក់នៅ និងធ្វើការនៅកម្ពុជាដោយឥតគិតថ្លៃ និងឈរលើគោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត។
ប៉ុន្តែទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានព្យាយាមស្វែងរកវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ប្រជាជន ខណៈពេលចំនួនវ៉ាក់សាំងក្នុងពិភពលោកមានកំណត់ និងការផ្គត់ផ្គង់កំពុងមានការខ្វះខាត តែកម្ពុជាបែរជាត្រូវបានគេចោទថាកំពុងធ្លាក់ទៅក្នុងអន្ទាក់នៃឥទ្ធិពលនយោបាយរបស់ចិនតាមរយៈវ៉ាក់សាំងការទូតតាមរយៈការទទួលយកវ៉ាក់សាំងរបស់ចិនក្រោមរូបភាពជាជំនួយឥតសំណង និងតាមការបញ្ជាទិញរបស់កម្ពុជា។ មួយវិញទៀតកម្ពុជាក៏ត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ថាទទួលយកវ៉ាក់សាំងចិនដែលមិនមានគុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពហើយដែលធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពប្រជាជនរបស់ខ្លួន។
ត្រង់នេះមានទឡ្ហីករណ៍ ៣ ដែលអាចយកមកបញ្ជាក់។ ទី១-ក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជាប្រទេសទាំងអស់ជាមិត្តហើយកម្ពុជាស្វាគមន៍ក្នុងការទទួលយកជំនួយវ៉ាក់សាំងក្រោមក្របខ័ណ្ឌទ្វេភាគី ឬពហុភាគីពីបណ្តាប្រទេសទាំងអស់ល្គឹកណាវ៉ាក់សាំងទាំងនោះបានឆ្លងកាត់បទដ្ឋានស្តង់ដាសុវត្ថិភាព ឬទទួលស្គាល់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោកហើយគោរពអធិបតេយ្យ និងឯករាជភាពរបស់កម្ពុជា។ ប៉ុន្តែជាការពិតក្រៅពីវ៉ាក់សាំងទាំង ៣ ប្រភេទដែលកំពុងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ កម្ពុជាមិនទាន់បានទទួលវ៉ាក់សាំងណាផ្សេងនៅឡើយទេ ហើយជាពិសេសវ៉ាក់សាំងដែលបង្កើតដោយប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍។
ទី២-ចំពោះភាពមន្ទិលសង្ស័យ និងការចោទប្រកាន់លើគុណភាពនៃវ៉ាក់សាំងចិនហេតុផលមួយដែលអាចទុកចិត្តបានគឺការអនុវត្តវិធីសាស្ត្រតាមបែបបុរាណដែលត្រូវបានប្រើជាង ១ សតវត្សរ៍មកហើយក្នុងការបង្កើតវ៉ាក់សាំងហើយដែលទទួលបានជោគជ័យក្នុងការការពារជំងឺមួយចំនួនហើយដែលគេអាចជឿបានថានឹងមិនបង្កផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរលើបុគ្គលណាឡើយ។
ទី៣-អ្វីដែលគួរបញ្ជាក់បន្ថែមនោះគឺវ៉ាក់សាំងចិនក៏បានឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលធ្វើតេស្តសាកល្បងនៅបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនច្រើនផងដែរ បើទោះបីជាបានរកឃើញថា មានកម្រិតប្រសិទ្ធិភាពខុសៗគ្នាតាមបណ្តាប្រទេស។
ជាក់ស្តែង ក្នុងប្រទេសឈីលី វ៉ាក់សាំងស៊ីណូវ៉ាក់ត្រូវបានរកឃើញថាមានប្រសិទ្ធភាព ៨៥% ក្នុងការការពារអ្នកជំងឺមិនឱ្យធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ និង ៨០% ការពារមិនឱ្យស្លាប់ និងប្រទេសតួកគី ៨៣.៥% ការពារការចេញរោគសញ្ញា និង ១០០% ការពារអ្នកជំងឺមិនឱ្យឈឺធ្ងន់ ខណៈដែលប្រសិទ្ធភាពរបស់វ៉ាក់សាំងនេះក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីមាន ៦៥% និងប្រទេសថៃមានរហូតដល់ ៩៩,៤%។ ដោយឡែកសម្រាប់វ៉ាក់សាំងស៊ីណូហ្វាមត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមថាមានប្រសិទ្ធភាព ៨៦%។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅថ្មីៗនេះផងដែរ នៅថ្ងៃទីសុក្រ ទី ៧ ខែឧសភា អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានប្រកាសជាផ្លូវការទទួលស្គាល់វ៉ាក់សាំងស៊ីណូហ្វាមរបស់ចិនសម្រាប់ការប្រើប្រាស់បន្ទាន់ ឬក្នុងគ្រាអាសន្ន។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី ១០ ខែឧសភា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងនៅបន្តទទួលរងគ្រោះពីការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩យ៉ាងខ្លាំងដែលបណ្តាលមកពីព្រឹត្តិការណ៍សហគមន៍ ២០ កុម្ភៈដោយមានអ្នកឆ្លងសរុបចំនួន ១៩ ៧៤៣ ករណី និងអ្នកស្លាប់ចំនួន ១២៦ នាក់ហើយ។
ដូច្នេះវ៉ាក់សាំងការពារកូវីដ១៩រឹតតែបន្ថែមនូវសារៈសំខាន់មួយកម្រិតទៀត ដើម្បីរួមចំណែកទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលការឆ្លងនេះគួបផ្សំទៅនឹងការចូលរួមរបស់ប្រជាជនក្នុងការបន្តអនុវត្តវិធានការពាររបស់ក្រសួងសុខាភិបាល។
ដោយមើលឃើញពីភាពចាំបាច់នេះរាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងជាបន្ទាន់មួយទៀតដោយបាននិងកំពុងចាក់ជូនប្រជាជនទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់ក្រហមដែលជាតំបន់មានការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ធ្ងន់ធ្ងរ។ រីឯការស្វះស្វែង ដើម្បីទទួលបានវ៉ាក់សាំងនេះគឺជាការឆ្លុះបញ្ចាំងមួយដែលបង្ហាញថារាជរដ្ឋាភិបាលបានព្យាយាមថែរក្សា និងការពារសុខុមាលភាព និងសុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
សរុបមក ក្នុងអន្តរការនៃការទប់ស្កាត់ និងការពារការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះ គេជឿថា មានតែការចាក់វ៉ាក់សាំង និងការបន្តអនុវត្ត ៣កុំ ៣ការពារ និងវិធានសុខាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះទើបអាចយកឈ្នះ និងអាចឈានទៅរកការលុបបំបាត់វិបត្តិការឆ្លងរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩បាន។
ហើយចំពោះវិសមភាពនៃវ៉ាក់សាំង ឬ “វ៉ាក់សាំងជាតិនិយម” ដែលបណ្តាប្រទេសក្នុងពិភពលោកប្រកាន់យក វាមិនអាចជួយឱ្យពិភពលោកមានស្ថិរភាព និងអាចគេចផុតពីកូវីដ១៩បានទាំងស្រុងនោះទេ។ ដូចដែលលោក តេដ្រូស ប្រធានអង្គការសុខភាពពិភពលោកបានលើកឡើងថា “បែងចែកវ៉ាក់សាំងខ្លះ ជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមប្រទេសមួយចំនួន មិនមែនផ្តល់វ៉ាក់សាំងដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ក្នុងប្រទេសណាមួយនោះទេ។
ហើយចំពោះការរិះគន់កម្ពុជាថាអាចធ្លាក់ទៅក្នុងឥទ្ធិពលនយោបាយរបស់ចិន តាមរយៈការទូតវ៉ាក់សាំង និងការពណ៌នានានាអំពីគុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃវ៉ាក់សាំងចិនតាមរូបភាពផ្សេងៗនោះគឺជាការចោទប្រកាន់ ដើម្បីបម្រើប្រយោជន៏នយោបាយរបស់ខ្លួន និងមិនបានពិនិត្យមើលលើទឡ្ហីករណ៍ឱ្យច្បាស់លាស់។
ដរាបណាវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ ១៩ អាចជួយការពារប្រជាជនពីសេចក្តីស្លាប់ និងទទួលរងគ្រោះពីផលប៉ះពាល់ពីជំងឺនេះលើបញ្ហាសុខភាពផ្សេងៗទៀតនោះកម្ពុជានឹងត្រៀមខ្លួន រិះរកគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីការពារអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាប្រជាជនជាសកល ហើយការធ្វើយុទ្ធនាការវ៉ាក់សាំងកន្លងមក គ្រាន់តែជាភ័ស្តុតាងមួយបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាជាប្រទេសគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាសកល ពោលគឺសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតក្នុងបរិបទនេះ៕
ផុន សុក្របញ្ញា
ទីប្រឹក្សានៃវិទ្យាស្ថានជាតិការទូត និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃក្រសួងការបរទេស និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ